1. లాబాను కుమారులు మన తండ్రికి కలిగినది యావత్తును యాకోబు తీసికొని, మన తండ్రికి కలిగిన దానివలన ఈ యావదాస్తి సంపాదించెనని చెప్పుకొనిన మాటలు యాకోబు వినెను.

1. And he heard the words of the sons of Laban, saying, Jacob has taken away all that [was] our father's; and of [that] which [was] our father's, he has gotten all this glory.

2. మరియు అతడు లాబాను ముఖము చూచినప్పుడు అది నిన్న మొన్న ఉండినట్లు అతనియెడల ఉండలేదు.

2. And Jacob beheld the countenance of Laban, and, behold, it [was] not toward him as before.

3. అప్పుడు యెహోవా నీ పితరుల దేశమునకు నీ బంధువుల యొద్దకు తిరిగి వెళ్లుము; నేను నీకు తోడైయుండెదనని యాకోబుతో చెప్పగా

3. Also the LORD said unto Jacob, Return unto the land of thy fathers and to thy kindred; and I will be with thee.

4. యాకోబు పొలములో తన మందయొద్దకు రాహేలును లేయాను పిలువనంపి వారితో యిట్లనెను.

4. And Jacob sent and called Rachel and Leah to the field unto his sheep

5. మీ తండ్రి కటాక్షము నిన్న మొన్న నామీద ఉండినట్లు ఇప్పుడు నామీద నుండలేదని నాకు కనబడుచున్నది; అయితే నా తండ్రియొక్క దేవుడు నాకు తోడైయున్నాడు;

5. and said unto them, I see your father's countenance, that it [is] not toward me as before; but the God of my father has been with me.

6. మీ తండ్రికి నా యావచ్ఛక్తితో కొలువు చేసితినని మీకు తెలిసే యున్నది.

6. And ye know that with all my strength I have served your father.

7. మీ తండ్రి నన్ను మోసపుచ్చి పదిమార్లు నా జీతము మార్చెను; అయినను దేవుడు అతని నాకు హానిచేయ నియ్యలేదు.

7. And your father has deceived me and changed my wages ten times, but God did not allow him to hurt me.

8. అతడు పొడలు గలవి నీ జీతమగునని చెప్పినయెడల అప్పుడు మందలన్నియు పొడలుగల పిల్లలనీనెను. చారలుగలవి నీ జీతమగునని చెప్పినయెడల అప్పుడు మందలన్నియు చారలుగల పిల్లల నీనెను.

8. If he said thus, The speckled shall be thy wages; then all the sheep bore speckled; and if he said thus, The ringstraked shall be thy hire; then all the sheep bore ringstraked.

9. అట్లు దేవుడు మీ తండ్రి పశువులను తీసి నాకిచ్చెను.

9. Thus God has taken away the livestock of your father and given [them] to me.

10. మందలు చూలుకట్టు కాలమున నేను స్వప్న మందు కన్నులెత్తి చూడగా గొఱ్ఱెలను దాటు పొట్టేళ్లు చారలైనను పొడలైనను మచ్చలైనను గలవై యుండెను.

10. And it came to pass at the time that the sheep conceived, that I lifted up my eyes and saw in dreams, and, behold, the rams which leaped upon the females [were] ringstraked, speckled, and grisled.

11. మరియు ఆ స్వప్నమందు దేవుని దూత యాకోబూ అని నన్ను పిలువగా చిత్తము ప్రభువా అని చెప్పితిని.

11. And the angel of God spoke unto me in dreams, [saying], Jacob: And I said, Here [am] I.

12. అప్పుడు ఆయన నీ కన్నులెత్తి చూడుము; గొఱ్ఱెలను దాటుచున్న పొట్టేళ్లన్నియు చారలైనను పొడలైనను మచ్చలైనను గలవి; ఏలయనగా లాబాను నీకు చేయుచున్నది యావత్తును చూచితిని

12. And he said, Lift up now thine eyes and see, all the rams which leap upon the sheep [are] ringstraked, speckled, and grisled; for I have seen all that Laban has done unto thee.

13. నీ వెక్కడ స్తంభముమీద నూనె పోసితివో, యెక్కడ నాకు మ్రొక్కుబడి చేసితివో ఆ బేతేలు దేవుడను నేనే. ఇప్పుడు నీవు లేచి యీ దేశములోనుండి బయలుదేరి నీవు పుట్టిన దేశమునకు తిరిగి వెళ్లుమని నాతో చెప్పెననెను.

13. I [am] the God of Bethel, where thou didst anoint the pillar [and] where thou didst vow a vow unto me. Now arise, go out out from this land and return unto the land of thy nature.

14. అందుకు రాహేలును లేయాయు యింక మా తండ్రి యింట మాకు పాలు పంపు లెక్కడివి? అతడు మమ్మును అన్యులుగా చూచుటలేదా?

14. And Rachel and Leah answered and said unto him, [Is there] yet any portion or inheritance for us in our father's house?

15. అతడు మమ్మును అమ్మివేసి, మాకు రావలసిన ద్రవ్యమును బొత్తుగా తినివేసెను.

15. Are we not counted of him strangers? For he has sold us and has even devoured all our price.

16. దేవుడు మా తండ్రి యొద్దనుండి తీసివేసిన ధనమంతయు మాదియు మా పిల్లలదియునైయున్నది గదా? కాబట్టి దేవుడు నీతో చెప్పినట్లెల్ల చేయుమని అతనికుత్తర మియ్యగా

16. For all the riches which God has taken from our father, is ours and our son's; now then, whatever God has said unto thee, do.

17. యాకోబు లేచి తన కుమారులను తన భార్యలను ఒంటెలమీద నెక్కించి

17. Then Jacob rose up and set his sons and his wives upon the camels;

18. కనాను దేశమునకు తన తండ్రియైన ఇస్సాకు నొద్దకు వెళ్లుటకు తన పశువులన్నిటిని, తాను సంపాదించిన సంపద యావత్తును, పద్దనరాములో తాను సంపాదించిన ఆస్తి యావత్తును తీసికొని పోయెను.

18. and he carried away all his livestock and all his goods which he had gotten, the livestock of his getting, which he had gotten in Padanaram, to return unto Isaac his father in the land of Canaan.

19. లాబాను తన గొఱ్ఱెలబొచ్చు కత్తిరించుటకు వెళ్లియుండగా రాహేలు తన తండ్రి యింటనున్న గృహ దేవతలను దొంగిలెను.

19. And Laban had gone to shear his sheep; and Rachel stole the idols of her father.

20. యాకోబు తాను పారిపోవు చున్నానని సిరియావాడైన లాబానుకు తెలియచేయక పోవుట వలన అతని మోసపుచ్చినవాడాయెను.

20. And Jacob stole away the heart of Laban the Aramean, in that he did not tell him that he fled.

21. అతడు తనకు కలిగిన దంతయు తీసికొని పారిపోయెను. అతడు లేచి నది దాటి గిలాదను కొండతట్టు అభిముఖుడై వెళ్లెను.

21. So he fled with all that he had; and he rose up and passed the river and set his face [toward] mount Gilead.

22. యాకోబు పారిపోయెనని మూడవ దినమున లాబానుకు తెలుపబడెను.

22. And it was told Laban on the third day that Jacob had fled.

23. అతడు తన బంధువులను వెంటబెట్టుకొని, యేడు దినముల ప్రయాణమంత దూరము అతని తరుముకొని పోయి, గిలాదు కొండమీద అతని కలిసికొనెను.

23. Then he took his brethren with him and pursued after him seven days' journey; and they overtook him in mount Gilead.

24. ఆ రాత్రి స్వప్నమందు దేవుడు సిరియావాడైన లాబాను నొద్దకు వచ్చినీవు యాకోబుతో మంచిగాని చెడ్డగాని పలుకకుము జాగ్రత్త సుమీ అని అతనితో చెప్పెను.

24. And God came to Laban the Aramean in dreams by night, and said unto him, Take heed that thou speak not to Jacob either good or bad.

25. లాబాను యాకోబును కలిసికొనెను. యాకోబు తన గుడారము ఆ కొండమీద వేసికొనియుండెను; లాబానును తన బంధువులతో గిలాదు కొండమీద గుడారము వేసి కొనెను.

25. Then Laban overtook Jacob. Now Jacob had pitched his tent in the mount; and Laban with his brethren pitched in mount Gilead.

26. అప్పుడు లాబాను యాకోబుతో నీవేమి చేసితివి? నన్ను మోసపుచ్చి, కత్తితో చెరపట్టబడిన వారిని వలె నా కుమార్తెలను కొనిపోవనేల?

26. And Laban said to Jacob, What hast thou done, that thou hast stolen away my heart and carried away my daughters as captives [taken] with the sword?

27. నీవు నాకు చెప్పక రహస్యముగా పారిపోయి నన్ను మోసపుచ్చితివేల? సంభ్రమముతోను పాటలతోను మద్దెలతోను సితారాలతోను నిన్ను సాగనంపుదునే.

27. Why didst thou flee away secretly and steal away from me and didst not tell me that I might have sent thee away with mirth and with songs with tambourine and with harp?

28. అయితే నీవు నా కుమారులను నా కుమార్తెలను నన్ను ముద్దు పెట్టు కొననియ్యక పిచ్చిపట్టి యిట్లు చేసితివి.

28. And hast not suffered me to kiss my sons and my daughters? Thou hast now done foolishly in [so] doing.

29. మీకు హాని చేయుటకు నా చేతనవును; అయితే పోయిన రాత్రి మీ తండ్రియొక్క దేవుడు నీవు యాకోబుతో మంచి గాని చెడ్డగాని పలుకకుము జాగ్రత్త సుమీ అని నాతో చెప్పెను.

29. It is in the power of my hand to do you hurt, but the God of your father spoke unto me last night, saying, Take thou heed that thou speak not to Jacob either good or bad.

30. నీ తండ్రి యింటిమీద బహు వాంఛగల వాడవై వెళ్లగోరిన యెడల వెళ్లుము, నా దేవతల నేల దొంగిలితివనగా

30. And now, [that] thou art leaving, because thy desire is after thy father's house, [yet] why hast thou stolen my gods?

31. యాకోబు నీవు బలవంతముగా నా యొద్దనుండి నీ కుమార్తెలను తీసికొందువేమో అనుకొని భయపడితిని

31. And Jacob answered and said to Laban, Because I was afraid; for I said, Peradventure thou would take by force thy daughters from me.

32. ఎవరియొద్ద నీ దేవతలు కనబడునో వారు బ్రదుకకూడదు. నీవు నా యొద్దనున్న వాటిని మన బంధువుల యెదుట వెదకి నీ దానిని తీసికొనుమని లాబానుతో చెప్పెను. రాహేలు వాటిని దొంగిలెనని యాకోబునకు తెలియలేదు.

32. With whomsoever thou findest thy gods, let them not live; before our brethren discern what [is] thine with me and take [it] to thee. For Jacob did not know that Rachel had stolen them.

33. లాబాను యాకోబు గుడారములోనికి లేయా గుడారము లోనికి ఇద్దరి దాసీల గుడారములలోనికి వెళ్లెను గాని అతని కేమియు దొరకలేదు. తరువాత అతడు లేయా గుడారములోనుండి బయలుదేరి రాహేలు గుడారములోనికి వెళ్లెను.

33. And Laban went into Jacob's tent and into Leah's tent, and into the two maidservants' tents, but he did not find [them]. Then he went out of Leah's tent and came to Rachel's tent.

34. రాహేలు ఆ విగ్రహములను తీసికొని ఒంటె సామగ్రిలో పెట్టి వాటిమీద కూర్చుండెను. కాగా లాబాను ఆ గుడారమందంతటను తడవి చూచి నప్పటికిని అవి దొరకలేదు.

34. Now Rachel took the images and put them in a camel's saddle and sat upon them. And Laban searched all the tent but did not find [them].

35. ఆమె తన తండ్రితో తమ యదుట నేను లేవలేనందున తాము కోపపడకూడదు; నేను కడగానున్నానని చెప్పెను. అతడెంత వెదకినను ఆ విగ్రహములు దొరకలేదు.

35. And she said to her father, Let it not displease my lord that I cannot rise up before thee; for the custom of women [is] upon me. And he searched, but did not find the images.

36. యాకోబు కోపపడి లాబానుతో వాదించి అతనితో నీవిట్లు మండిపడి నన్ను తరుమ నేల? నేను చేసిన ద్రోహమేమి? పాపమేమి?

36. Then Jacob was wroth and contended with Laban, and Jacob answered and said to Laban, What [is] my trespass? What [is] my sin that thou hast so hotly pursued after me?

37. నీవు నా సమస్త సామగ్రి తడివి చూచిన తరువాత నీ యింటి వస్తువులన్నిటిలో ఏది దొరికెను? నా వారి యెదుటను నీ వారియెదుటను అది యిట్లు తెచ్చిపెట్టుము; వారు మన ఉభయుల మధ్య తీర్పు తీర్చుదురు.

37. Whereas thou hast searched all my stuff, what hast thou found of all thy household stuff? Set [it] here before my brethren and thy brethren that they may judge between us both.

38. ఈ యిరువది యేండ్లు నేను నీయొద్దనుంటిని. నీ గొఱ్ఱెలైనను మేకలైనను ఈచుకొని పోలేదు, నీ మంద పొట్టేళ్లను నేను తినలేదు.

38. These twenty years I have been with thee; thy ewes and thy she goats have not aborted their young, and I have not eaten the rams of thy flock.

39. దుష్ట మృగములచేత చీల్చబడినదానిని నీ యొద్దకు తేక ఆ నష్టము నేనే పెట్టుకొంటిని. పగటియందు దొంగిలింపబడిన దాని నేమి రాత్రియందు దొంగి లింపబడినదాని నేమి నాయొద్ద పుచ్చుకొంటివి; నేను ఈలాగుంటిని.

39. That which was torn [of beasts] I did not bring unto thee; I bore the sin; thou didst require of my hand that which was stolen, [whether] by day or by night.

40. పగటి యెండకును రాత్రి మంచుకును నేను క్షీణించిపోతిని; నిద్ర నా కన్నులకు దూరమాయెను.

40. By day the drought consumed me, and by night, the frost; and my sleep departed from mine eyes.

41. ఇదివరకు నీ యింటిలో ఇరువది యేండ్లు ఉంటిని. నీ యిద్దరి కుమార్తెల నిమిత్తము పదునాలు గేండ్లును, నీ మంద నిమిత్తము ఆరేండ్లును నీకు కొలువు చేసితిని. అయినను నీవు నా జీతము పదిమారులు మార్చితివి.

41. Thus have I been twenty years in thy house; I served thee fourteen years for thy two daughters and six years for thy flock; and thou hast changed my wages ten times.

42. నా తండ్రి దేవుడు, అబ్రాహాము దేవుడు, ఇస్సాకు భయపడిన దేవుడు నాకు తోడైయుండనియెడల నిశ్చయముగా నీవు నన్ను వట్టి చేతులతోనే పంపివేసి యుందువు. దేవుడు నా ప్రయాసమును నా చేతుల కష్టమును చూచి, పోయిన రాత్రి నిన్ను గద్దించెనని లాబానుతో చెప్పెను.

42. If the God of my father, the God of Abraham, and the fear of Isaac, were not with me, surely thou would send me away now empty. God has seen my affliction and the work of my hands and rebuked [thee] last night.

43. అందుకు లాబాను ఈ కుమార్తెలు నా కుమార్తెలు, ఈ కుమారులు నా కుమారులు, ఈ మంద నా మంద, నీకు కనబడుచున్నది అంతయు నాది, ఈ నా కుమార్తెలనైనను వీరు కనిన కుమారుల నైనను నేనేమి చేయగలను.

43. And Laban answered and said unto Jacob, [These] daughters [are] my daughters, and [these] sons [are] my sons, and [these] sheep [are] my sheep, and all that thou seest [is] mine; and what can I do this day unto these my daughters, or unto their sons unto whom they have given birth?

44. కావున నేనును నీవును నిబంధన చేసికొందము రమ్ము, అది నాకును నీకును మధ్య సాక్షిగా ఉండునని యాకోబుతో ఉత్తరమియ్యగా

44. Now therefore come thou, let us make a covenant, I and thou, and let it be for a witness between me and thee.

45. యాకోబు ఒక రాయి తీసికొని దానిని స్తంభముగా నిలువబెట్టెను.

45. Then Jacob took a stone and set it up [for] a pillar.

46. మరియు యాకోబు రాళ్లు కూర్చుడని తన బంధువులతో చెప్పెను. వారు రాళ్లు తెచ్చి కుప్ప వేసిరి; అక్కడ వారు ఆ కుప్ప యొద్ద భోజనము చేసిరి.

46. And Jacob said unto his brethren, Gather stones; and they took stones and made a heap; and they ate there upon the heap.

47. లాబాను దానికి యగర్‌ శాహదూతా అను పేరు పెట్టెను. అయితే యాకోబు దానికి గలేదు అను పేరు పెట్టెను.

47. And Laban called it Jegarsahadutha, but Jacob called it Galeed.

48. లాబాను నేడు ఈ కుప్ప నాకును నీకును మధ్య సాక్షిగా ఉండునని చెప్పెను. కాబట్టి దానికి గలేదను పేరుపెట్టెను. మరియు మనము ఒకరికొకరము దూరముగా నుండగా యెహోవా నాకును నీకును మధ్య జరుగునది కనిపెట్టునని చెప్పెను గనుక దానికి మిస్పా అను పేరు పెట్టబడెను.

48. And Laban said, This heap [is] a witness between me and thee this day. Therefore was the name of it called Galeed;

49. అంతట లాబాను నీవు నా కుమార్తెలను బాధ పెట్టినను, నా కుమార్తెలను గాక యితర స్త్రీలను పెండ్లి చేసికొనినను, చూడుము,

49. and Mizpah; for he said, The LORD watch between me and thee when we are absent one from another.

50. మనయొద్ద ఎవరును లేరు గదా, నాకును నీకును దేవుడే సాక్షి అని చెప్పెను.

50. If thou shalt afflict my daughters, or if thou shalt take [other] wives beside my daughters, no man [is] with us; see, God [is] witness between me and thee.

51. మరియు లాబాను నాకును నీకును మధ్య నేను నిలిపిన యీ స్తంభమును చూడుము ఈ కుప్ప చూడుము.

51. And Laban said to Jacob, Behold this heap, and behold [this] pillar, which I have raised up between me and thee;

52. హానిచేయవలెనని నేను ఈ కుప్ప దాటి నీ యొద్దకు రాకను, నీవు ఈ కుప్పను ఈ స్తంభమును దాటి నా యొద్దకు రాకను ఉండుటకు ఈ కుప్ప సాక్షి యీ స్తంభమును సాక్షి.

52. [let] this heap [be] witness and [this] pillar [be] witness that I will not pass over this heap against thee and that thou shalt not pass over this heap and this pillar against me, for harm.

53. అబ్రాహాము దేవుడు నాహోరు దేవుడు వారి తండ్రి దేవుడు మన మధ్య న్యాయము తీర్చునని చెప్పెను. అప్పుడు యాకోబు తన తండ్రియైన ఇస్సాకు భయపడిన దేవునితోడని ప్రమాణము చేసెను.

53. The God of Abraham and the God of Nahor, the God of their fathers, judge between us. And Jacob swore by the fear of his father Isaac.

54. యాకోబు ఆ కొండమీద బలియర్పించి భోజనము చేయుటకు తన బంధువులను పిలువగా వారు భోజనముచేసి కొండమీద ఆ రాత్రి వెళ్లబుచ్చిరి.

54. Then Jacob offered sacrifice upon the mount and called his brethren to eat bread; and they ate bread and slept in the mount.

55. తెల్లవారినప్పుడు లాబాను లేచి తన కుమారులను తన కుమార్తెలను ముద్దు పెట్టుకొని వారిని దీవించి బయలుదేరి తన ఊరికి వెళ్లి పోయెను.

55. And early in the morning Laban rose up and kissed his sons and his daughters and blessed them; and Laban departed and returned unto his place.: