1. షేబదేశపురాణి యెహోవా నామమును గూర్చియు, సొలొమోనునకు కలిగిన కీర్తినిగూర్చియు విని, గూఢార్థముగల మాటలచేత అతనిని శోధించుటకై వచ్చెను.
మత్తయి 6:29

1. The queen of Sheba heard about Solomon's fame connected with the name of the LORD and came to test him with difficult questions.

2. ఆమె గొప్ప పరివారముతో, గంధవర్గమును విస్తారమైన బంగారమును రత్నములను ఒంటెలమీద ఎక్కించుకొని యెరూషలేమునకు వచ్చెను. సొలొమోను దర్శనముచేసి తనకు తోచినదానినంతటినిబట్టి అతనితో మాటలాడగా

2. She came to Jerusalem with a very large retinue, with camels bearing spices, gold in great abundance, and precious stones. She came to Solomon and spoke to him about everything that was on her mind.

3. ఆమె వేసిన ప్రశ్నలన్ని టికి సొలొమోను ప్రత్యుత్తరము చెప్పెను; రాజునకు మరుగైనదేదియు లేనందున ఆమె ప్రశ్న వేసినవాటన్నిటి భావము చెప్పెను.

3. So Solomon answered all her questions; nothing was too difficult for the king to explain to her.

4. షేబరాణి సొలొమోనుయొక్క జ్ఞానమును అతడు కట్టించిన మందిరమును,
లూకా 12:27

4. When the queen of Sheba observed all of Solomon's wisdom, the palace he had built,

5. అతని బల్లమీదనున్న భోజనద్రవ్య ములను, అతని సేవకులు కూర్చుండు పీఠములను అతని ఉపచారులు కనిపెట్టుటను, వారి వస్త్రములను, అతనికి గిన్నె నందించువారిని, యెహోవా మందిరమందు అతడు అర్పించు దహనబలులను చూచి విస్మయమొందినదై

5. the food at his table, his servants' residence, his attendants' service and their attire, his cupbearers, and the burnt offerings he offered at the LORD's temple, it took her breath away.

6. రాజుతో ఇట్లనెనునీ కార్యములనుగూర్చియు జ్ఞానమును గూర్చియు నా దేశమందు నేను వినిన మాట నిజమే;

6. She said to the king, 'The report I heard in my own country about your words and about your wisdom is true.

7. అయి నను నేను వచ్చి కన్నులార చూడకమునుపు ఆ మాటలను నమ్మకయుంటిని; ఉన్నదానిలో సగమైనను నాతో చెప్ప బడలేదని యిప్పుడు నేను తెలిసి కొనుచున్నాను. నీ జ్ఞానమును నీ భాగ్యమును నేను వినినదానిని బహుగా మించి యున్నవి;

7. But I didn't believe the reports until I came and saw with my own eyes. Indeed, I was not even told half. Your wisdom and prosperity far exceed the report I heard.

8. నీ జనులు భాగ్యవంతులు, నీ ముందర ఎల్లప్పు డును నిలిచి నీ జ్ఞానవచనములను వినుచుండు నీ సేవకులును భాగ్యవంతులు

8. How happy are your men. How happy are these servants of yours, who always stand in your presence hearing your wisdom.

9. నీ యందు ఆనందించి నిన్ను ఇశ్రా యేలీయులమీద రాజుగా నియమించిన నీ దేవుడైన యెహోవాకు స్తోత్రము కలుగునుగాక. యెహోవా ఇశ్రాయేలీయులందు శాశ్వత ప్రేమయుంచెను గనుక నీతిన్యాయములను అనుసరించి రాజకార్యములను జరిగిం చుటకు ఆయన నిన్ను నియమించెను అనెను.

9. May the LORD your God be praised! He delighted in you and put you on the throne of Israel, because of the LORD's eternal love for Israel. He has made you king to carry out justice and righteousness.'

10. మరియు ఆమె రాజునకు రెండువందల నలువది మణుగుల బంగార మును, బహు విస్తారమైన గంధవర్గమును, రత్నములను ఇచ్చెను. షేబదేశపు రాణి రాజైన సొలొమోనునకు ఇచ్చిన గంధ వర్గములంత విస్తారము మరి ఎన్నడైనను రాలేదు.

10. Then she gave the king four and a half tons of gold, a great quantity of spices, and precious stones. Never again did such a quantity of spices arrive as those the queen of Sheba gave to King Solomon.

11. మరియు ఓఫీరు దేశమునుండి బంగారము తెచ్చిన హీరాము ఓడలు ఓఫీరునుండి చందనపు మ్రానులను రత్నములను బహు విస్తారముగా తెచ్చెను.

11. In addition, Hiram's fleet that carried gold from Ophir brought from Ophir a large quantity of almug wood and precious stones.

12. ఈ చందనపు మ్రానుల చేత రాజు యెహోవా మందిరమునకును రాజనగరునకును స్తంభములను, గాయకులకు సితారాలను స్వరమండలములను చేయించెను. ఇప్పుడు అటువంటి చందనపు మ్రానులు దొరకవు, ఎక్కడను కనబడవు.

12. The king made the almug wood into steps for the LORD's temple and the king's palace and into harps and lyres for the singers. Never [before] had such almug wood come, and [the like] has not been seen [again] even to this very day.

13. సొలొమోను తన ప్రభావమునకు తగినట్టు షేబదేశపు రాణికిచ్చినదిపోగ ఆమె కోరినప్రకారము ఆమె యిచ్ఛాపూర్తిగా ఆమె కిచ్చెను; అప్పుడు ఆమెయు ఆమె సేవకులును తమ దేశ మునకు తిరిగి వెళ్లిరి.

13. King Solomon gave the queen of Sheba her every desire-- whatever she asked-- besides what he had given her out of his royal bounty. Then she, along with her servants, returned to her own country.

14. ఏటేట సొలొమోనునకువచ్చు బంగారము వెయ్యిన్ని మూడువందల ముప్పదిరెండు మణుగుల యెత్తు.

14. The weight of gold that came to Solomon annually was 25 tons,

15. ఇదియు గాక గంధవర్గములు మొదలైనవి వర్తకులయొద్దనుండియు అరబి రాజులయొద్ద నుండియు దేశాధికారుల యొద్ద నుండియు అతనికి చాలా వచ్చుచుండెను.

15. besides what came from merchants, traders' merchandise, and all the Arabian kings and governors of the land.

16. రాజైన సొలొమోను సుత్తెతో కొట్టిన బంగారముతో అలుగులు గల రెండువందల డాళ్లను చేయించెను; డాలు ఒకటింటికి ఆరువందల తులముల యెత్తు బంగారముండెను.

16. King Solomon made 200 large shields of hammered gold; 15 pounds of gold went into each shield.

17. మరియు సుత్తెతో కొట్టిన బంగారముతో అతడు మూడువందల కేడెములను చేయించెను; కేడెము ఒకటింటికి మూడువందల బంగారపు తులములయెత్తు బంగారముండెను; వీటిని రాజు లెబానోను అరణ్యపు మందిరమందుంచెను.

17. He made 300 small shields of hammered gold; about four pounds of gold went into each shield. The king put them in the House of the Forest of Lebanon.

18. మరియు రాజు దంతముచేత పెద్ద సింహాసనము చేయించి సువర్ణముతో దాని పొదిగించెను.

18. The king also made a large ivory throne and overlaid it with fine gold.

19. ఈ సింహాసనమునకు ఆరు మెట్లుండెను; సింహాసనము మీది భాగపు వెనుకతట్టు గుండ్రముగా ఉండెను; ఆసనమునకు ఇరుపార్శ్యముల యందు ఊతలుండెను; ఊతలదగ్గర రెండు సింహములు నిలిచియుండెను.

19. The throne had six steps; there was a rounded top at the back of the throne, armrests on either side of the seat, and two lions standing beside the armrests.

20. ఇరుప్రక్కల ఆరుమెట్లమీద పండ్రెండు సింహములు నిలిచియుండెను; అటువంటిది ఏ రాజ్యమందైనను చేయబడలేదు.

20. Twelve lions were standing there on the six steps, one at each end. Nothing like it had ever been made in any other kingdom.

21. మరియు రాజైన సొలొ మోను పానపాత్రలు బంగారపువై యుండెను; లెబానోను అరణ్య మందిరపు పాత్రలును బంగారపువే, వెండిది యొకటియు లేదు; సొలొమోను దినములలో వెండి యెన్నికకు రాలేదు.

21. All of King Solomon's drinking cups were gold, and all the utensils of the House of the Forest of Lebanon were pure gold. There was no silver, since it was considered as nothing in Solomon's time,

22. సముద్రమందు హీరాము ఓడలతో కూడ తర్షీషు ఓడలును రాజునకు కలిగి యుండెను; ఈ తర్షీషు ఓడలు మూడు సంవత్సరములకు ఒకమారు బంగార మును వెండిని దంతమును కోతులను నెమిలి పిట్టలను తీసికొని వచ్చుచుండెను.

22. for the king had ships of Tarshish at sea with Hiram's fleet, and once every three years the ships of Tarshish would arrive bearing gold, silver, ivory, apes, and peacocks.

23. ఈ ప్రకారము రాజైన సొలొమోను ధనముచేతను జ్ఞానముచేతను భూపతులందరిలో అధికుడై యుండెను.

23. King Solomon surpassed all the kings of the world in riches and in wisdom.

24. అతని హృదయమందు దేవుడు ఉంచిన జ్ఞానవాక్కులను వినుటకై లోకులందరును అతని చూడగోరిరి.

24. The whole world wanted an audience with Solomon to hear the wisdom that God had put in his heart.

25. ఏర్పాటైన ప్రతిమనిషి వెండివస్తువులు గాని, బంగారపు వస్తువులు గాని, వస్త్రములు గాని, యుద్ధాయుధములు గాని, గంధవర్గములు గాని, గుఱ్ఱములు గాని, కంచరగాడిదలు గాని, తన తన వంతుచొప్పున కట్నములను ఏటేట తీసికొని వచ్చుచుండెను.

25. Every man would bring his annual tribute: items of silver and gold, clothing, weapons, spices, and horses and mules.

26. మరియు సొలొమోను రథములను రౌతులను సమకూర్చెను; అతడు వెయ్యిన్ని నాలుగువందల రథములును పండ్రెండువేల రౌతులును గలవాడై యుండెను; వీటిని అతడు రథములకై యేర్పడిన పురములలోను యెరూషలేమునందు రాజునొద్దను ఉంచ నిర్ణయించెను.

26. Solomon accumulated 1,400 chariots and 12,000 horsemen and stationed them in the chariot cities and with the king in Jerusalem.

27. రాజు యెరూషలేములో వెండినిరాళ్లంత విస్తారముగా వాడుక చేసెను; దేవదారు మ్రానులను షెఫేలా ప్రదేశముననున్న మేడిచెట్లవలె విస్తరింప జేసెను.

27. The king made silver as common in Jerusalem as stones, and he made cedar as abundant as sycamore in the Judean foothills.

28. సొలొమోనునకుండు గుఱ్ఱములు ఐగుప్తులోనుండి తేబడెను; రాజు వర్తకులు ఒక్కొక్క గుంపునకు నియా మకమైన ధరనిచ్చి గుంపులు గుంపులుగ కొనితెప్పించిరి.

28. Solomon's horses were imported from Egypt and Kue. The king's traders bought them from Kue at the going price.

29. వారు ఐగుప్తులోనుండి కొని తెచ్చిన రథమొకటింటికి ఆరు వందల తులముల వెండియు, గుఱ్ఱమొకటింటికి నూట ఏబది తులముల వెండియు ఇచ్చిరి. హిత్తీయుల రాజు లందరికొరకును అరాము రాజులకొరకును వారు ఆ ధరకే వాటిని తీసికొనిరి.

29. A chariot was imported from Egypt for 15 pounds [of silver], and a horse for about four pounds. In the same way, they exported them to all the kings of the Hittites and to the kings of Aram through their agents.