1. ఇశ్రాయేలురాజును ఏలా కుమారుడునైన హోషేయ యేలుబడిలో మూడవ సంవత్సరమందు యూదారాజును ఆహాజు కుమారుడునైన హిజ్కియా యేలనారంభించెను.

1. And it happened in the third year of Hoshea the son of Elah the king of Israel, Hezekiah the son of Ahaz the king of Judah began to reign.

2. అతడు ఏలనారంభించినప్పుడు ఇరువది యయిదేండ్లవాడై యెరూషలేమునందు ఇరువది తొమ్మిది సంవత్సరములు ఏలెను. అతని తల్లి జెకర్యా కుమార్తె; ఆమెకు అబీ అని పేరు.

2. He was a son of twenty five years when he began to reign, and he reigned in Jerusalem twenty nine years; and the name of his mother was Abi the daughter of Zechariah.

3. తన పితరుడైన దావీదు చేసినట్లు అతడు యెహోవా దృష్టికి పూర్ణముగా నీతిననుసరించెను.

3. And he did the right in the eyes of Jehovah, according to all that his father David did;

4. ఉన్నత స్థలములను కొట్టివేసి విగ్రహములను పగులగొట్టి దేవతా స్తంభ ములను పడగొట్టి మోషేచేసిన యిత్తడి సర్పమును ఛిన్నాభిన్నములుగా చేసెను. దానికి ఇశ్రాయేలీయులు నెహుష్టానను పేరుపెట్టి దానికి ధూపము వేయుచు వచ్చియుండిరి

4. he took away the high places, and broke in pieces the pillars, and cut down the Asherah, and beat to bits the bronze serpent that Moses made (for in those days it was that the sons of Israel burned sacrifices to it) and called it Nehushtan.

5. అతడు ఇశ్రాయేలీయుల దేవుడైన యెహోవా యందు విశ్వాసముంచినవాడు; అతని తరువాత వచ్చిన యూదా రాజులలోను అతని పూర్వికులైన రాజులలోను అతనితో సమమైనవాడు ఒకడునులేడు.

5. He trusted in Jehovah the God of Israel, and after him there was none like him among all the kings of Judah, nor who were before him;

6. అతడు యెహోవాతో హత్తుకొని, ఆయనను వెంబడించుటలో వెనుక తీయక ఆయన మోషేకు ఆజ్ఞాపించిన ఆజ్ఞలన్నిటిని గైకొనుచుండెను.

6. and he clung to Jehovah; he did not turn aside from following Him, and kept His commands that Jehovah commanded Moses.

7. కావున యెహోవా అతనికి తోడుగా ఉండెను; తాను వెళ్లిన చోట నెల్ల అతడు జయము పొందెను. అతడు అష్షూరు రాజునకు సేవచేయకుండ అతనిమీద తిరుగబడెను.

7. And Jehovah was with him. He acted prudently every place he went. And he rebelled against the king of Assyria and would not serve him.

8. మరియు గాజా పట్టణమువరకు దాని సరిహద్దులవరకు కాపరుల గుడిసెలయందేమి, ప్రాకారములుగల పట్టణములయందేమి, అంతటను అతడు ఫిలిష్తీయులను ఓడించెను.

8. He struck the Philistines to Gaza and its borders, from the Watch Tower to the fortified city.

9. రాజైన హిజ్కియా యేలుబడిలో నాలుగవ సంవత్సర మందు, ఇశ్రాయేలురాజైన ఏలా కుమారు డగు హోషేయ యేలుబడిలో ఏడవ సంవత్సరమందు, అష్షూరురాజైన షల్మ నేసెరు షోమ్రోను పట్ణణముమీదికి వచ్చి ముట్టడివేసెను.

9. And it happened, in the fourth year of King Hezekiah (it was the seventh year of Hoshea the son of Elah the king of Israel) Shalmaneser the king of Assyria came up against Samaria and besieged it.

10. మూడు సంవత్సరములు పూర్తియైన తరువాత అష్షూరీయులు దాని పట్టుకొనిరి. హిజ్కియా యేలుబడిలో ఆరవ సంవత్సరమందు, ఇశ్రాయేలురాజైన హోషేయ యేలు బడిలో తొమ్మిదవ సంవత్సరమందు షోమ్రోను పట్టణము పట్టబడెను.

10. And they captured it at the end of three years; in the sixth year of Hezekiah (it was the ninth year of Hoshea the king of Israel) Samaria was conquered;

11. తమ దేవుడైన యెహోవా సెలవిచ్చిన మాట విననివారై ఆయన నిబంధనకును ఆయన సేవకుడైన మోషే ఆజ్ఞాపించిన దానంతటికిని లోబడక అతిక్రమించి యుండిరి.

11. and the king of Assyria carried Israel away to Assyria, and placed them in Halah, and in Habor by the river Gozan, and in the cities of the Medes,

12. అష్షూరు రాజు ఇశ్రాయేలు వారిని అష్షూరు దేశములోనికి తీసికొని పోయి గోజాను నది దగ్గరనున్న హాలహు హాబోరు అను పట్టణములలోను మాదీయుల పట్టణములలోను వారిని ఉంచెను.

12. because they did not listen to the voice of Jehovah their God, and transgressed His covenant, all that Moses the servant of Jehovah commanded; yea, they did not listen nor do them.

13. రాజైన హిజ్కియా యేలుబడిలో పదునాలుగవ సంవ త్సరమందు అష్షూరురాజైన సన్హెరీబు యూదా దేశ మందున్న ప్రాకారములుగల పట్టణములన్నిటి మీదికి వచ్చి వాటిని పట్టుకొనగా

13. And in the fourteenth year of King Hezekiah, Sennacherib the king of Assyria came up against all the fortified cities of Judah, and captured them.

14. యూదారాజైన హిజ్కియా లాకీషు పట్టణమందున్న అష్షూరు రాజునొద్దకు దూతలను పంపినావలన తప్పు వచ్చినది;నాయొద్దనుండి తిరిగి నీవు వెళ్లిపోయినయెడల నామీద నీవు మోపినదానిని నేను భరించుదునని వర్తమానముచేయగా, అష్షూరురాజు యూదా రాజైన హిజ్కియాకు ఆరు వందల మణుగుల వెండియు అరువది మణుగుల బంగారమును జుల్మానాగా నియ మించెను.

14. And Hezekiah the king of Judah sent to the king of Assyria, to Lachish, saying, I have offended, turn back from me; that which you put on me I will bear. And the king of Assyria laid on Hezekiah the king of Judah three hundred talents of silver and thirty talents of gold.

15. కావున హిజ్కియా యెహోవా మందిర మందును రాజనగరునందున్న పదార్థములలో కనబడిన వెండియంతయు అతనికిచ్చెను.

15. And Hezekiah gave all the silver that was found in the house of Jehovah, and in the treasures of the house of the king.

16. మరియు ఆ కాలమందు హిజ్కియా దేవాలయపు తలుపులకున్న బంగారమును తాను కట్టించిన స్తంభములకున్న బంగారమును తీయించి అష్షూరు రాజునకిచ్చెను.

16. At that time Hezekiah cut off the doors of the temple of Jehovah, and the pillars that Hezekiah the king of Judah had overlaid, and gave them to the king of Assyria.

17. అంతట అష్షూరురాజు తర్తానును రబ్సారీసును రబ్షా కేనును లాకీషు పట్టణమునుండి యెరూష లేమునందున్న రాజైన హిజ్కియామీదికి బహు గొప్ప సమూహముతో పంపెను. వారు యెరూషలేముమీదికి వచ్చి చాకిరేవు మార్గమందున్న మెరకకొలను కాలువ యొద్ద ప్రవేశించి నిలిచి రాజును పిలువనంపగా

17. And the king of Assyria sent Tartan, and the chief of the eunuchs, and the chief of the cupbearers from Lachish, to King Hezekiah with a heavy force, to Jerusalem. And they went up and came to Jerusalem, and they went up and came in and stood by the conduit of the upper pool that was in the highway of the Fuller's Field.

18. హిల్కీయా కుమారుడును గృహనిర్వాహకుడునైన ఎల్యా కీమును, శాస్త్రియగు షెబ్నాయును, రాజ్యపుదస్తావేజుల మీద నున్న ఆసాపు కుమారుడైన యోవాహును వారి యొద్దకు పోయిరి.

18. And they called to the king, and Eliakim the son of Hilkiah, who was over the house, and Shebna the scribe, and Joah the son of Asaph the recorder went out to them.

19. అప్పుడు రబ్షాకే వారితో ఇట్లనెనుఈ మాట హిజ్కియాతో తెలియజెప్పుడుమహా రాజైన అష్షూరురాజు సెలవిచ్చినదేమనగానీవు ఈలాగు చెప్పవలెను. నీవు నమ్ముకొను ఈ ఆశ్రయాస్పదము ఏపాటి ప్రయోజనకారి?

19. And the chief of the cupbearers said to them, Now say to Hezekiah, So says the great king, the king of Assyria, What is this hope in which you have trusted?

20. యుద్ధ విషయములో నీ యోచనయు నీ బలమును వట్టి మాటలే. ఎవని నమ్ముకొని నామీద తిరుగుబాటు చేయుచున్నావు?

20. Do you say that a mere word of the lips is counsel and strength for battle; now, on whom have you trusted that you have rebelled against me?

21. నలిగిన రెల్లువంటి యీ ఐగుప్తును నీవు నమ్ముకొనుచున్నావు గదా ఒకడు దానిమీద ఆనుకొన్నయెడల అది వానిచేతికి గుచ్చు కొని దూసి పోవును. ఐగుప్తురాజైన ఫరో అతని నమ్ముకొను వారి కందరికిని అట్టివాడే.

21. Now, behold, you have trusted for yourself on the staff of this broken reed, on Egypt, which if a man lean on it, it will go into his hand and pierce it! So is Pharaoh the king of Egypt to all those who trust in him.

22. మా దేవుడైన యెహోవాను మేము నమ్ముకొనుచున్నామని మీరు నాతో చెప్పెద రేమో సరే. - యెరూషలేమందున్న యీ బలిపీఠమునొద్ద మాత్రమే మీరు నమస్కారము చేయవలెనని యూదా వారికిని యెరూషలేమువారికిని ఆజ్ఞ ఇచ్చి హిజ్కియా యెవని ఉన్నతస్థలములను బలిపీఠములను పడగొట్టెనో ఆయనేగదా యెహోవా?

22. And when you say to me, We have trusted to Jehovah our God, is it not He whose high places and whose altars Hezekiah has removed, and has said to Judah and to Jerusalem, Before this altar you shall bow yourselves in Jerusalem?

23. కావున చిత్తగించి అష్షూరు రాజైన నా యేలినవానితో పందెము వేయుము; రెండువేల గుఱ్ఱములమీద రౌతులను ఎక్కించుటకు నీకు శక్తియున్న యెడల నేను వాటిని నీకిచ్చెదను.

23. And, now, I ask you, exchange pledges for yourself to my lord the king of Assyria, and I will give to you two thousand horses if you are able to give for yourself riders on them.

24. అట్లయితే నా యజ మానుని సేవకులలో అత్యల్పుడైన అధిపతియగు ఒకనిని నీవేలాగు ఎదిరింతువు? రథములను రౌతులను పంపునని ఐగుప్తురాజును నీవు ఆశ్రయించుకొంటివే.

24. And how will you turn back the face of one prefect of the least of the servants of my lord, that you trust for yourself upon Egypt for chariots and for horsemen?

25. యెహోవా సెలవు నొందకయే ఈ దేశమును పాడుచేయుటకు నేను వచ్చితినా? లేదు; ఆ దేశముమీదికి పోయి దాని పాడు చేయుమని యెహోవా నాకు ఆజ్ఞ ఇచ్చెను అనెను.

25. Now, have I come up against this place to destroy it without Jehovah? Jehovah said to me, Go up against this land, and you shall destroy it.

26. హిల్కీయా కుమారుడైన ఎల్యాకీము షెబ్నాయు యోవాహు అనువారుచిత్తగించుము, నీ దాసులమైన మాకు సిరియా భాష తెలియును గనుక దానితో మాట లాడుము; ప్రాకారముమీద నున్న ప్రజల వినికిడిలో యూదుల భాషతో మాటలాడకుమని రబ్షాకేతో అనగా

26. And Eliakim the son of Hilkiah, and Shebna, and Joah said to the chief of the cupbearers, Please speak Aramaic to your servants, for we understand; and do not speak with us in Jewish, in the ears of the people on the wall.

27. రబ్షాకే ఈ మాటలు చెప్పుటకై నా యజమానుడు నీ యజమానుని యొద్దకును నీయొద్దకును నన్ను పంపెనా? తమమలమును తినునట్లును తమ మూత్రమును త్రాగునట్లును మీతోకూడ ప్రాకారముమీద కూర్చున్నవారియొద్దకును నన్ను పంపెనుగదా అని చెప్పి

27. And the chief of the cupbearers said to them, Has my master sent me to speak these words to your master, and to you, and not to the men that sit on the wall, to eat their own dung, and to drink the water of their feet with you?

28. గొప్పశబ్దముతో యూదాభాషతో ఇట్లనెనుమహారాజైన అష్షూరురాజు సెలవిచ్చిన మాటలు వినుడి. రాజు సెలవిచ్చినదేమనగా

28. And the chief of the cupbearers stood and called with a great voice in Jewish, and spoke and said, Hear the word of the great king, the king of Assyria;

29. హిజ్కియాచేత మోసపోకుడి; నా చేతిలోనుండి మిమ్మును విడిపింప శక్తి వానికి చాలదు.

29. So says the king, Do not let Hezekiah delude you, for he is not able to deliver you out of his hand;

30. యెహోవాను బట్టి మిమ్మును నమ్మించియెహోవా మనలను విడిపించును, ఈ పట్టణము అష్షూరురాజు చేతిలో చిక్కకపోవునని హిజ్కియా చెప్పుచున్నాడే.

30. and do not let Hezekiah make you trust to Jehovah, saying, Jehovah delivering shall deliver us; and, This city shall not be given into the hand of the king of Assyria.

31. హిజ్కియా చెప్పిన మాట మీరంగీకరింపవద్దు; అష్షూరురాజు సెలవిచ్చినదేమ నగానాతో సంధిచేసికొని నాయొద్దకు మీరు బయటికి వచ్చినయెడల మీలో ప్రతిమనిషి తన ద్రాక్షచెట్టుఫలమును తన అంజూరపుచెట్టు ఫలమును తినుచు తన బావి నీళ్లు త్రాగుచు ఉండును.

31. Do not listen to Hezekiah, for so says the king of Assyria, Make with me a peace treaty and come out to me; and you each shall eat of his vine, and each of his fig tree, and you each shall drink of the waters of his own well,

32. అటుపిమ్మట మీరుచావక బ్రదుకునట్లుగా మేము వచ్చి మీ దేశమువంటి దేశమునకు, అనగా గోధుమలును ద్రాక్షారసమును గల దేశమునకును, ఆహారమును ద్రాక్షచెట్లును గల దేశమున కును, ఒలీవతైలమును తేనెయునుగల దేశమునకును మిమ్మును తీసికొని పోవుదును, అచ్చట మీరు సుఖముగా నుందురు. కావునయెహోవా మిమ్మును విడిపించునని చెప్పి హిజ్కియా మీకు బోధించు మాటలను వినవద్దు.

32. until I come; and I will take you to a land like your own land, a land of grain and new wine, a land of bread and vineyards, a land of olive oil, and honey; and live, and do not die; and do not listen to Hezekiah, when he persuades you, saying, Jehovah shall deliver us.

33. ఆయా జనముల దేవతలలో ఏదైనను తన దేశమును అష్షూరురాజు చేతిలోనుండి విడిపించెనా?

33. Have the gods of the nations at all delivered each his land out of the hand of the king of Assyria?

34. హమాతు దేవతలు ఏమా యెను? అర్పాదు దేవతలు ఏమాయెను? సెపర్వయీము దేవతలు ఏమాయెను? హేన ఇవ్వా అనువారి దేవతలు ఏమాయెను? (షోమ్రోను దేశపు) దేవత మా చేతిలోనుండి షోమ్రోనును విడిపించెనా?

34. Where are the gods of Hamath and Arpad? Where are the gods of Sepharvaim, Hena, and Ivah, that they have delivered Samaria out of my hand?

35. యెహోవా మా చేతిలోనుండి యెరూషలేమును విడిపించుననుటకు ఆయా దేశముల దేవతలలో ఏదైనను తన దేశమును మా చేతిలోనుండి విడిపించినది కలదా అని చెప్పెను.

35. Who among all the gods of the lands have delivered their land out of my hand, that Jehovah should deliver Jerusalem out of my hand?

36. అయితే అతనికి ప్రత్యుత్తరమియ్యవద్దని రాజు సెలవిచ్చి యుండుటచేత జనులు ఎంతమాత్రమును ప్రత్యుత్తరమియ్యక ఊరకుండిరి.

36. But the people kept silent and did not answer him a word, for the command of the king was, saying, Do not answer him.

37. గృహ నిర్వాహకుడును హిల్కీయా కుమారుడు నైన ఎల్యాకీ మును, శాస్త్రియగు షెబ్నాయును, రాజ్యపు దస్తావేజులమీదనున్న ఆసాపు కుమారుడైన యోవాహును, బట్టలు చింపుకొని హిజ్కియాయొద్దకు వచ్చి, రబ్షాకే పలికిన మాటలన్నియు తెలియజెప్పిరి.

37. And Eliakim the son of Hilkiah, who was over the house, and Shebna the scribe, and Joah the son of Asaph the recorder, came in to Hezekiah, having torn their garments; and they told him the words of the chief of the cupbearers.