1. అహష్వేరోషు దినములలో జరిగిన చర్యల వివరము; హిందూదేశము మొదలుకొని కూషు దేశమువరకు నూట ఇరువది యేడు సంస్థానములను అహష్వేరోషు ఏలెను.

1. ahashveroshu dinamulalo jarigina charyala vivaramu; hindoodheshamu modalukoni kooshu dheshamuvaraku noota iruvadhi yedu sansthaanamulanu ahashveroshu elenu.

2. ఆ కాలమందు రాజైన అహష్వేరోషు షూషను కోటలో నుండి రాజ్యపరిపాలన చేయుచుండగా

2. aa kaalamandu raajaina ahashveroshu shooshanu kotalo nundi raajyaparipaalana cheyuchundagaa

3. తన యేలుబడి యందు మూడవ సంవత్సరమున తన అధిపతులకందరికిని సేవకులకును విందు చేయించెను. పారసీక దేశము యొక్కయు మాద్య దేశముయొక్కయు పరాక్రమశాలులును ఘనులును సంస్థానాధిపతులును అతని సన్నిధినుండగా

3. thana yelubadi yandu moodava samvatsaramuna thana adhipathulakandarikini sevakulakunu vindu cheyinchenu. Paaraseeka dheshamu yokkayu maadya dheshamuyokkayu paraakramashaalulunu ghanulunu sansthaanaadhipathulunu athani sannidhinundagaa

4. అతడు తన మహిమగల రాజ్యముయొక్క ఐశ్వర్య ప్రభావములను, తన మహత్యాతిశయ ఘనతలను అనేక దినములు, అనగా నూట ఎనుబది దినములు కనుపరచెను.

4. athadu thana mahimagala raajyamuyokka aishvarya prabhaavamulanu, thana mahatyaathishaya ghanathalanu aneka dinamulu, anagaa noota enubadhi dinamulu kanuparachenu.

5. ఆ దినములు గడచిన తరువాత రాజు షూషను కోటలోనున్న అల్పులకేమి ఘనులకేమి జనులకందరికిని రాజు కోటలోని తోట ఆవరణములో ఏడు దినములు విందు చేయించెను.

5. aa dinamulu gadachina tharuvaatha raaju shooshanu kotalonunna alpulakemi ghanulakemi janulakandarikini raaju kotaloni thoota aavaranamulo edu dinamulu vindu cheyinchenu.

6. అక్కడ ధవళ ధూమ్రవర్ణములుగల అవిసెనారతో చేయబడిన త్రాళ్లతో చలువరాతి స్తంభ ములమీద ఉంచబడిన వెండి కమ్ములకు తగిలించిన తెలుపును ఊదారంగును కలిసిన తెరలు వ్రేలాడుచుండెను. మరియు ఎరుపు తెలుపు పసుపు నలుపు అయిన చలువరాళ్లు పరచిన నేలమీద వెండి బంగారుమయమైన జలతారుగల పరుపులుండెను.

6. akkada dhavala dhoomravarnamulugala avisenaarathoo cheyabadina traallathoo chaluvaraathi sthambha mulameeda unchabadina vendi kammulaku thagilinchina telupunu oodaarangunu kalisina teralu vrelaaduchundenu. Mariyu erupu telupu pasupu nalupu ayina chaluvaraallu parachina nelameeda vendi bangaarumayamaina jalathaarugala parupulundenu.

7. అచ్చట కూడినవారికి వివిధమైన బంగారు పాత్రలతో పానమిచ్చుచు, రాజు స్థితికి తగినట్టుగా రాజు ద్రాక్షారసమును దాసులు అధికముగా పోసిరి.

7. acchata koodinavaariki vividhamaina bangaaru paatralathoo paanamichuchu, raaju sthithiki thaginattugaa raaju draakshaarasamunu daasulu adhikamugaa posiri.

8. ఆ విందు పానము ఆజ్ఞానుసారముగా జరుగుటనుబట్టి యెవరును బలవంతము చేయలేదు; ఎవడు కోరినట్టుగా వానికి పెట్టవలెనని తన కోటపనివారికి రాజు ఆజ్ఞ నిచ్చి యుండెను.

8. aa vindu paanamu aagnaanusaaramugaa jarugutanubatti yevarunu balavanthamu cheyaledu; evadu korinattugaa vaaniki pettavalenani thana kotapanivaariki raaju aagna nichi yundenu.

9. రాణియైన వష్తి కూడ రాజైన అహష్వేరోషు కోటలో స్త్రీలకు ఒక విందు చేయించెను.

9. raaniyaina vashthi kooda raajaina ahashveroshu kotalo streelaku oka vindu cheyinchenu.

10. ఏడవ దినమందు రాజు ద్రాక్షారసము త్రాగి సంతో షముగా నున్నప్పుడు, కూడివచ్చిన జనమునకును, అధిపతులకును రాణియైన వష్తియొక్క సౌందర్యమును కను పరచవలెనని రాజ కిరీటము ధరించుకొనిన ఆమెను తన సన్నిధికి పిలుచుకొని వచ్చునట్లు

10. edava dinamandu raaju draakshaarasamu traagi santhoo shamugaa nunnappudu, koodivachina janamunakunu, adhipathulakunu raaniyaina vashthiyokka saundaryamunu kanu parachavalenani raaja kireetamu dharinchukonina aamenu thana sannidhiki piluchukoni vachunatlu

11. రాజైన అహష్వేరోషు ఎదుట ఉపచారము చేయు మెహూమాను బిజ్తా హర్బోనా బిగ్తా అబగ్తా జేతరు కర్కసు అను ఏడుగురు నపుంసకులకు ఆజ్ఞాపించెను. ఆమె సౌందర్యవతి.

11. raajaina ahashveroshu eduta upachaaramu cheyu mehoomaanu bijthaa harbonaa bigthaa abagthaa jetharu karkasu anu eduguru napunsakulaku aagnaapinchenu. aame saundaryavathi.

12. రాణియైన వష్తి నపుంసకులచేత ఇయ్యబడిన రాజాజ్ఞ ప్రకారము వచ్చుటకు ఒప్పకపోగా రాజు మిగుల కోపగించెను, అతని కోపము రగులుకొనెను.

12. raaniyaina vashthi napunsakulachetha iyyabadina raajaagna prakaaramu vachutaku oppakapogaa raaju migula kopaginchenu, athani kopamu ragulukonenu.

13. విధిని రాజ్యధర్మమును ఎరిగిన వారందరిచేత రాజు ప్రతి సంగతి పరిష్కరించుకొనువాడు గనుక

13. vidhini raajyadharmamunu erigina vaarandarichetha raaju prathi sangathi parishkarinchukonuvaadu ganuka

14. అతడు కాలజ్ఞానులను చూచిరాణియైన వష్తి రాజైన అహష్వేరోషు అను నేను నపుంసకులచేత ఇచ్చిన ఆజ్ఞప్రకారము చేయక పోయినందున ఆమెకు విధినిబట్టి చేయవలసినదేమని వారి నడిగెను.

14. athadu kaalagnaanulanu chuchiraaniyaina vashthi raajaina ahashveroshu anu nenu napunsakulachetha ichina aagnaprakaaramu cheyaka poyinanduna aameku vidhinibatti cheyavalasinadhemani vaari nadigenu.

15. అతని సన్నిధిని ఉండి రాజు ముఖమును చూచుచు, రాజ్యమందు ప్రథమపీఠముల మీద కూర్చుండు పారసీకులయొక్కయు మాదీయుల యొక్కయు ఏడుగురు ప్రధానులు ఎవరనగాకర్షెనా షెతారు అద్మాతా తర్షీషు మెరెను మర్సెనా మెమూకాను అనువారు.

15. athani sannidhini undi raaju mukhamunu choochuchu, raajyamandu prathamapeethamula meeda koorchundu paaraseekulayokkayu maadeeyula yokkayu eduguru pradhaanulu evaranagaakarshenaa shethaaru admaathaa tharsheeshu merenu marsenaa memookaanu anuvaaru.

16. మెమూకాను రాజు ఎదుటను ప్రధానుల యెదుటను ఈలాగు ప్రత్యుత్తరమిచ్చెను రాణియైన వష్తి రాజు ఎడల మాత్రము కాదు, రాజైన అహష్వేరోషు యొక్క సకల సంస్థానములలోనుండు అధిపతులందరి యెడలను జనులందరియెడలను నేరస్థురాలాయెను.

16. memookaanu raaju edutanu pradhaanula yedutanu eelaagu pratyuttharamicchenu raaniyaina vashthi raaju edala maatramu kaadu, raajaina ahashveroshu yokka sakala sansthaanamulalonundu adhipathulandari yedalanu janulandariyedalanu nerasthuraalaayenu.

17. ఏల యనగా రాజైన అహష్వేరోషు తన రాణియైన వష్తిని తన సన్నిధికి పిలుచుకొని రావలెనని ఆజ్ఞాపింపగా ఆమె రాలేదను సంగతి బయలుపడగానే స్త్రీలందరు దానివిని, ముఖము ఎదుటనే తమ పురుషులను తిరస్కారము చేయుదురు.

17. ela yanagaa raajaina ahashveroshu thana raaniyaina vashthini thana sannidhiki piluchukoni raavalenani aagnaapimpagaa aame raaledanu sangathi bayalupadagaane streelandaru daanivini, mukhamu edutane thama purushulanu thiraskaaramu cheyuduru.

18. మరియు పారసీకులయొక్కయు మాదీయుల యొక్కయు నాయకపత్నులు రాణి చేసినదాని సమా చారము విని, రాణి పలికినట్లు ఈ దినమందు రాజుయొక్క అధిపతులందరితో పలుకుదురు. దీనివలన బహు తిరస్కారమును కోపమును పుట్టును.

18. mariyu paaraseekulayokkayu maadeeyula yokkayu naayakapatnulu raani chesinadaani samaa chaaramu vini, raani palikinatlu ee dinamandu raajuyokka adhipathulandarithoo palukuduru. Deenivalana bahu thiraskaaramunu kopamunu puttunu.

19. రాజునకు సమ్మతి ఆయెనా వష్తి రాజైన అహష్వేరోషు సన్నిధికి ఇకను రాకూడదని తమయొద్దనుండి యొక రాజాజ్ఞ పుట్టవలెను. అది తప్పకుండునట్లు పారసీకులయొక్కయు మాదీయుల యొక్కయు న్యాయముచొప్పున నియమింపవలెను. మరియు వష్తికంటె యోగ్యురాలిని రాణినిగా తాము చేయవలెను.

19. raajunaku sammathi aayenaa vashthi raajaina ahashveroshu sannidhiki ikanu raakoodadani thamayoddhanundi yoka raajaagna puttavalenu. adhi thappakundunatlu paaraseekulayokkayu maadeeyula yokkayu nyaayamuchoppuna niyamimpavalenu. Mariyu vashthikante yogyuraalini raaninigaa thaamu cheyavalenu.

20. మరియు రాజు చేయు నిర్ణయము విస్తారమైన తమ రాజ్యమందంతట ప్రకటించినయెడల, ఘనురాలు గాని అల్పురాలుగాని స్త్రీలందరు తమ పురుషులను సన్మానించుదురని చెప్పెను.

20. mariyu raaju cheyu nirnayamu visthaaramaina thama raajyamandanthata prakatinchinayedala, ghanuraalu gaani alpuraalugaani streelandaru thama purushulanu sanmaaninchudurani cheppenu.

21. ఈ సంగతి రాజునకును అధిపతులకును అనుకూలముగా ఉండెను గనుక అతడు మెమూకాను మాట ప్రకారము చేసెను.

21. ee sangathi raajunakunu adhipathulakunu anukoolamugaa undenu ganuka athadu memookaanu maata prakaaramu chesenu.

22. ప్రతి పురుషుడు తన యింటిలో అధికారిగా నుండవలెననియు, ప్రతి పురుషుడు తన స్వభాష ననుసరించి తన యింటివారితో మాటలాడవలెననియు ఆజ్ఞ ఇచ్చి, ప్రతి సంస్థానమునకు దాని వ్రాత ప్రకారముగాను, ప్రతి జనమునకు దాని భాష ప్రకారముగాను రాజు తన సకలమైన సంస్థానములకు దానిని గూర్చిన తాకీదులు పంపించెను.

22. prathi purushudu thana yintilo adhikaarigaa nundavalenaniyu, prathi purushudu thana svabhaasha nanusarinchi thana yintivaarithoo maatalaadavalenaniyu aagna ichi,prathi sansthaanamunaku daani vraatha prakaaramugaanu, prathi janamunaku daani bhaasha prakaaramugaanu raaju thana sakalamaina sansthaanamulaku daanini goorchina thaakeedulu pampinchenu.