1. అహష్వేరోషు దినములలో జరిగిన చర్యల వివరము; హిందూదేశము మొదలుకొని కూషు దేశమువరకు నూట ఇరువది యేడు సంస్థానములను అహష్వేరోషు ఏలెను.

1. It was in the days of Ahasuerus, the Ahasuerus whose empire stretched from India to Ethiopia and comprised one hundred and twenty-seven provinces. (a) In the second year of the reign of the Great King, Ahasuerus, on the first day of Nisan, a dream came to Mordecai son of Jair, son of Shimei, son of Kish, of the tribe of Benjamin, (b) a Jew living at Susa and holding high office at the royal court. (c) He was one of the captives whom Nebuchadnezzar king of Babylon had deported from Jerusalem with Jeconiah king of Judah. (d) This was his dream. There were cries and noise, thunder and earthquakes, and disorder over the whole earth. (e) Then two great dragons came forward, each ready for the fray, and set up a great roar. (f) At the sound of them every nation made ready to wage war against the nation of the just. (g) A day of darkness and gloom, of affliction and distress, oppression and great disturbance on earth! (h) The entire upright nation was thrown into consternation at the fear of the evils awaiting it and prepared for death, crying out to God. (i) Then from its cry, as from a little spring, there grew a great river, a flood of water. (j) Light came as the sun rose, and the humble were raised up and devoured the mighty. (k) On awakening from this dream and vision of God's designs, Mordecai thought deeply about the matter, trying his best all day to discover what its meaning might be. (l) Mordecai was lodging at court with Bigthan and Teresh, two of the king's eunuchs who guarded the palace. (m) Having got wind of their plotting and gained knowledge of their designs, he discovered that they were preparing to assassinate King Ahasuerus, and he warned the king against them. (n) The king gave orders for the two officers to be tortured; they confessed and were executed. (o) He then had these events entered in his Record Book, while Mordecai himself also wrote an account of them. (p) The king then appointed Mordecai to an office at court and rewarded him with presents. (q) But Haman son of Hammedatha, the Agagite, who enjoyed high favour with the king, determined to injure Mordecai in revenge for the affair of the king's two officers.

2. ఆ కాలమందు రాజైన అహష్వేరోషు షూషను కోటలో నుండి రాజ్యపరిపాలన చేయుచుండగా

2. In those days, when King Ahasuerus was sitting on his royal throne in the citadel of Susa,

3. తన యేలుబడి యందు మూడవ సంవత్సరమున తన అధిపతులకందరికిని సేవకులకును విందు చేయించెను. పారసీక దేశము యొక్కయు మాద్య దేశముయొక్కయు పరాక్రమశాలులును ఘనులును సంస్థానాధిపతులును అతని సన్నిధినుండగా

3. in the third year of his reign, he gave a banquet at his court for all his officers-of-state and ministers, Persian and Median army-commanders, nobles and provincial governors.

4. అతడు తన మహిమగల రాజ్యముయొక్క ఐశ్వర్య ప్రభావములను, తన మహత్యాతిశయ ఘనతలను అనేక దినములు, అనగా నూట ఎనుబది దినములు కనుపరచెను.

4. Thus he displayed the riches and splendour of his empire and the pomp and glory of his majesty; the festivities went on for a long time, a hundred and eighty days.

5. ఆ దినములు గడచిన తరువాత రాజు షూషను కోటలోనున్న అల్పులకేమి ఘనులకేమి జనులకందరికిని రాజు కోటలోని తోట ఆవరణములో ఏడు దినములు విందు చేయించెను.

5. When this period was over, for seven days the king gave a banquet for all the people living in the citadel of Susa, to high and low alike, on the esplanade in the gardens of the royal palace.

6. అక్కడ ధవళ ధూమ్రవర్ణములుగల అవిసెనారతో చేయబడిన త్రాళ్లతో చలువరాతి స్తంభ ములమీద ఉంచబడిన వెండి కమ్ములకు తగిలించిన తెలుపును ఊదారంగును కలిసిన తెరలు వ్రేలాడుచుండెను. మరియు ఎరుపు తెలుపు పసుపు నలుపు అయిన చలువరాళ్లు పరచిన నేలమీద వెండి బంగారుమయమైన జలతారుగల పరుపులుండెను.

6. There were white and violet hangings fastened with cords of fine linen and purple thread to silver rings on marble columns, couches of gold and silver on a pavement of porphyry, marble, mother-of-pearl and precious stones.

7. అచ్చట కూడినవారికి వివిధమైన బంగారు పాత్రలతో పానమిచ్చుచు, రాజు స్థితికి తగినట్టుగా రాజు ద్రాక్షారసమును దాసులు అధికముగా పోసిరి.

7. For drinking there were golden cups of various design and plenty of wine provided by the king with royal liberality.

8. ఆ విందు పానము ఆజ్ఞానుసారముగా జరుగుటనుబట్టి యెవరును బలవంతము చేయలేదు; ఎవడు కోరినట్టుగా వానికి పెట్టవలెనని తన కోటపనివారికి రాజు ఆజ్ఞ నిచ్చి యుండెను.

8. The royal edict did not, however, make drinking obligatory, the king having instructed the officials of his household to treat each guest according to the guest's own wishes.

9. రాణియైన వష్తి కూడ రాజైన అహష్వేరోషు కోటలో స్త్రీలకు ఒక విందు చేయించెను.

9. Queen Vashti, for her part, gave a banquet for the women in the royal palace of King Ahasuerus.

10. ఏడవ దినమందు రాజు ద్రాక్షారసము త్రాగి సంతో షముగా నున్నప్పుడు, కూడివచ్చిన జనమునకును, అధిపతులకును రాణియైన వష్తియొక్క సౌందర్యమును కను పరచవలెనని రాజ కిరీటము ధరించుకొనిన ఆమెను తన సన్నిధికి పిలుచుకొని వచ్చునట్లు

10. On the seventh day, when the king was merry with wine, he commanded Mehuman, Biztha, Harbona, Bigtha, Abagtha, Zethar and Carkas, the seven officers in attendance on the person of King Ahasuerus,

11. రాజైన అహష్వేరోషు ఎదుట ఉపచారము చేయు మెహూమాను బిజ్తా హర్బోనా బిగ్తా అబగ్తా జేతరు కర్కసు అను ఏడుగురు నపుంసకులకు ఆజ్ఞాపించెను. ఆమె సౌందర్యవతి.

11. to bring Queen Vashti before the king, crowned with her royal diadem, in order to display her beauty to the people and the officers-of-state, since she was very beautiful.

12. రాణియైన వష్తి నపుంసకులచేత ఇయ్యబడిన రాజాజ్ఞ ప్రకారము వచ్చుటకు ఒప్పకపోగా రాజు మిగుల కోపగించెను, అతని కోపము రగులుకొనెను.

12. But Queen Vashti refused to come at the king's command delivered by the officers. The king was very angry at this and his rage grew hot.

13. విధిని రాజ్యధర్మమును ఎరిగిన వారందరిచేత రాజు ప్రతి సంగతి పరిష్కరించుకొనువాడు గనుక

13. Addressing himself to the wise men who were versed in the law -- it being the practice to refer matters affecting the king to expert lawyers and jurists-

14. అతడు కాలజ్ఞానులను చూచిరాణియైన వష్తి రాజైన అహష్వేరోషు అను నేను నపుంసకులచేత ఇచ్చిన ఆజ్ఞప్రకారము చేయక పోయినందున ఆమెకు విధినిబట్టి చేయవలసినదేమని వారి నడిగెను.

14. he summoned Carshena, Shethar, Admatha, Tarshish, Meres, Marsena and Memucan, seven Persian and Median officers-of-state who had privileged access to the royal presence and occupied the leading positions in the kingdom.

15. అతని సన్నిధిని ఉండి రాజు ముఖమును చూచుచు, రాజ్యమందు ప్రథమపీఠముల మీద కూర్చుండు పారసీకులయొక్కయు మాదీయుల యొక్కయు ఏడుగురు ప్రధానులు ఎవరనగాకర్షెనా షెతారు అద్మాతా తర్షీషు మెరెను మర్సెనా మెమూకాను అనువారు.

15. 'According to law,' he said, 'what is to be done to Queen Vashti for not obeying the command of King Ahasuerus delivered by the officers?'

16. మెమూకాను రాజు ఎదుటను ప్రధానుల యెదుటను ఈలాగు ప్రత్యుత్తరమిచ్చెను రాణియైన వష్తి రాజు ఎడల మాత్రము కాదు, రాజైన అహష్వేరోషు యొక్క సకల సంస్థానములలోనుండు అధిపతులందరి యెడలను జనులందరియెడలను నేరస్థురాలాయెను.

16. In the presence of the king and the officers-of-state, Memucan replied, 'Queen Vashti has wronged not only the king but also all the officers-of-state and all the peoples inhabiting the provinces of King Ahasuerus.

17. ఏల యనగా రాజైన అహష్వేరోషు తన రాణియైన వష్తిని తన సన్నిధికి పిలుచుకొని రావలెనని ఆజ్ఞాపింపగా ఆమె రాలేదను సంగతి బయలుపడగానే స్త్రీలందరు దానివిని, ముఖము ఎదుటనే తమ పురుషులను తిరస్కారము చేయుదురు.

17. The queen's conduct will soon become known to all the women, who will adopt a contemptuous attitude towards their own husbands. They will say, 'King Ahasuerus himself commanded Queen Vashti to appear before him and she did not come.'

18. మరియు పారసీకులయొక్కయు మాదీయుల యొక్కయు నాయకపత్నులు రాణి చేసినదాని సమా చారము విని, రాణి పలికినట్లు ఈ దినమందు రాజుయొక్క అధిపతులందరితో పలుకుదురు. దీనివలన బహు తిరస్కారమును కోపమును పుట్టును.

18. Before the day is out, the wives of the Persian and Median officers-of-state will be telling every one of the king's officers-of-state what they have heard about the queen's behaviour; and that will mean contempt and anger all round.

19. రాజునకు సమ్మతి ఆయెనా వష్తి రాజైన అహష్వేరోషు సన్నిధికి ఇకను రాకూడదని తమయొద్దనుండి యొక రాజాజ్ఞ పుట్టవలెను. అది తప్పకుండునట్లు పారసీకులయొక్కయు మాదీయుల యొక్కయు న్యాయముచొప్పున నియమింపవలెను. మరియు వష్తికంటె యోగ్యురాలిని రాణినిగా తాము చేయవలెను.

19. If it is the king's pleasure, let him issue a royal edict, to be irrevocably incorporated into the laws of the Persians and Medes, to the effect that Vashti is never to appear again before King Ahasuerus, and let the king confer her royal dignity on a worthier woman.

20. మరియు రాజు చేయు నిర్ణయము విస్తారమైన తమ రాజ్యమందంతట ప్రకటించినయెడల, ఘనురాలు గాని అల్పురాలుగాని స్త్రీలందరు తమ పురుషులను సన్మానించుదురని చెప్పెను.

20. Let this edict issued by the king be proclaimed throughout his empire -- which is great -- and all the women will henceforth bow to the authority of their husbands, both high and low alike.'

21. ఈ సంగతి రాజునకును అధిపతులకును అనుకూలముగా ఉండెను గనుక అతడు మెమూకాను మాట ప్రకారము చేసెను.

21. This speech pleased the king and the officers-of-state, and the king did as Memucan advised.

22. ప్రతి పురుషుడు తన యింటిలో అధికారిగా నుండవలెననియు, ప్రతి పురుషుడు తన స్వభాష ననుసరించి తన యింటివారితో మాటలాడవలెననియు ఆజ్ఞ ఇచ్చి, ప్రతి సంస్థానమునకు దాని వ్రాత ప్రకారముగాను, ప్రతి జనమునకు దాని భాష ప్రకారముగాను రాజు తన సకలమైన సంస్థానములకు దానిని గూర్చిన తాకీదులు పంపించెను.

22. He sent letters to all the provinces of the kingdom, to each province in its own script and to each nation in its own language, ensuring that every husband should be master in his own house.