1. దావీదు కుమారుడును ఇశ్రాయేలు రాజునైన సొలొమోను సామెతలు.

1. THE PROVERBS (truths obscurely expressed, maxims, and parables) of Solomon son of David, king of Israel:

2. జ్ఞానమును ఉపదేశమును అభ్యసించుటకును వివేక సల్లాపములను గ్రహించుటకును

2. That people may know skillful and godly Wisdom and instruction, discern and comprehend the words of understanding and insight,

3. నీతిన్యాయ యథార్థతల ననుసరించుటయందు బుద్ధి కుశలత ఇచ్చు ఉపదేశము నొందుటకును

3. Receive instruction in wise dealing and the discipline of wise thoughtfulness, righteousness, justice, and integrity,

4. జ్ఞానములేనివారికి బుద్ధి కలిగించుటకును ¸యౌవనులకు తెలివియు వివేచనయు పుట్టించుటకును తగిన సామెతలు.

4. That prudence may be given to the simple, and knowledge, discretion, and discernment to the youth--

5. జ్ఞానముగలవాడు విని పాండిత్యము వృద్ధిచేసికొనును వివేకముగలవాడు ఆలకించి నీతి సూత్రములను సంపాదించుకొనును.

5. The wise also will hear and increase in learning, and the person of understanding will acquire skill and attain to sound counsel [so that he may be able to steer his course rightly]--[Prov. 9:9.]

6. వీటిచేత సామెతలను భావసూచక విషయములను జ్ఞానుల మాటలను వారు చెప్పిన గూఢవాక్యములను జనులు గ్రహించుదురు.

6. That people may understand a proverb and a figure of speech or an enigma with its interpretation, and the words of the wise and their dark sayings or riddles.

7. యెహోవాయందు భయభక్తులు కలిగియుండుట తెలివికి మూలము మూర్ఖులు జ్ఞానమును ఉపదేశమును తిరస్కరించుదురు.

7. The reverent and worshipful fear of the Lord is the beginning and the principal and choice part of knowledge [its starting point and its essence]; but fools despise skillful and godly Wisdom, instruction, and discipline. [Ps. 111:10.]

8. నా కుమారుడా, నీ తండ్రి ఉపదేశము ఆలకింపుము నీ తల్లి చెప్పు బోధను త్రోసివేయకుము.

8. My son, hear the instruction of your father; reject not nor forsake the teaching of your mother.

9. అవి నీ తలకు సొగసైన మాలికయు నీ కంఠమునకు హారములునై యుండును

9. For they are a [victor's] chaplet (garland) of grace upon your head and chains and pendants [of gold worn by kings] for your neck.

10. నా కుమారుడా, పాపులు నిన్ను ప్రేరేపింపగా ఒప్పకుము.

10. My son, if sinners entice you, do not consent. [Ps. 1:1; Eph. 5:11.]

11. మాతోకూడ రమ్ము మనము ప్రాణముతీయుటకై పొంచియుందము నిర్దోషియైన యొకని పట్టుకొనుటకు దాగియుందము

11. If they say, Come with us; let us lie in wait [to shed] blood, let us ambush the innocent without cause [and show that his piety is in vain];

12. పాతాళము మనుష్యులను మింగివేయునట్లు వారిని జీవముతోనే మింగివేయుదము సమాధిలోనికి దిగువారు మింగబడునట్లు వారు పూర్ణ బలముతోనుండగా మనము వారిని మింగివేయుదము రమ్ము అని వారు చెప్పునప్పుడు ఒప్పకుము.

12. Let us swallow them up alive as does Sheol (the place of the dead), and whole, as those who go down into the pit [of the dead];

13. పలువిధములైన మంచి సొత్తులు మనకు దొరుకును మన యిండ్లను దోపుడుసొమ్ముతో నింపుకొందము

13. We shall find and take all kinds of precious goods [when our victims are put out of the way], we shall fill our houses with plunder;

14. నీవు మాతో పాలివాడవై యుండుము మనకందరికిని సంచి ఒక్కటే యుండును అని వారు నీతో చెప్పుదురు.

14. Throw in your lot with us [they insist] and be a sworn brother and comrade; let us all have one purse in common--

15. నా కుమారుడా, నీవు వారి మార్గమున పోకుము వారి త్రోవలయందు నడువకుండ నీ పాదము వెనుకకు తీసికొనుము.

15. My son, do not walk in the way with them; restrain your foot from their path;

16. కీడు చేయుటకై వారి పాదములు పరుగులెత్తును నరహత్య చేయుటకై వారు త్వరపడుచుందురు.
రోమీయులకు 3:15-17

16. For their feet run to evil, and they make haste to shed blood.

17. పక్షి చూచుచుండగా వల వేయుట వ్యర్థము.

17. For in vain is the net spread in the sight of any bird!

18. వారు స్వనాశనమునకే పొంచియుందురు తమ్మును తామే పట్టుకొనుటకై దాగియుందురు.

18. But [when these men set a trap for others] they are lying in wait for their own blood; they set an ambush for their own lives.

19. ఆశాపాతకులందరి గతి అట్టిదే దానిని స్వీకరించువారి ప్రాణము అది తీయును.

19. So are the ways of everyone who is greedy of gain; such [greed for plunder] takes away the lives of its possessors. [Prov. 15:27; I Tim. 6:10.]

20. జ్ఞానము వీధులలో కేకలు వేయుచున్నది సంతవీధులలో బిగ్గరగా పలుకుచున్నది

20. Wisdom cries aloud in the street, she raises her voice in the markets;

21. గొప్ప సందడిగల స్థలములలో ప్రకటన చేయు చున్నది పురద్వారములలోను పట్టణములోను జ్ఞానము ప్రచురించుచు తెలియజేయుచున్నది

21. She cries at the head of the noisy intersections [in the chief gathering places]; at the entrance of the city gates she speaks:

22. ఎట్లనగా, జ్ఞానములేనివారలారా, మీరెన్నాళ్లు జ్ఞానములేని వారుగా ఉండగోరుదురు? అపహాసకులారా, మీరెన్నాళ్లు అపహాస్యము చేయుచు ఆనందింతురు? బుద్ధిహీనులారా, మీరెన్నాళ్లు జ్ఞానమును అసహ్యించు కొందురు?

22. How long, O simple ones [open to evil], will you love being simple? And the scoffers delight in scoffing and [self-confident] fools hate knowledge?

23. నా గద్దింపు విని తిరుగుడి ఆలకించుడి నా ఆత్మను మీమీద కుమ్మరించుదును నా ఉపదేశమును మీకు తెలిపెదను.

23. If you will turn (repent) and give heed to my reproof, behold, I [Wisdom] will pour out my spirit upon you, I will make my words known to you. [Isa. 11:2; Eph. 1:17-20.]

24. నేను పిలువగా మీరు వినకపోతిరి. నా చేయిచాపగా ఎవరును లక్ష్యపెట్టకపోయిరి

24. Because I have called and you have refused [to answer], have stretched out my hand and no man has heeded it, [Isa. 65:11, 12; 66:4; Jer. 7:13, 14; Zech. 7:11-13.]

25. నేను చెప్పిన బోధ యేమియు మీరు వినక త్రోసి వేసితిరి నేను గద్దింపగా లోబడకపోతిరి.

25. And you treated as nothing all my counsel and would accept none of my reproof,

26. కాబట్టి మీకు అపాయము కలుగునప్పుడు నేను నవ్వెదను మీకు భయము వచ్చునప్పుడు నేను అపహాస్యము చేసెదను

26. I also will laugh at your calamity; I will mock when the thing comes that shall cause you terror and panic--

27. భయము మీమీదికి తుపానువలె వచ్చునప్పుడు సుడిగాలి వచ్చునట్లు మీకు అపాయము కలుగు నప్పుడు మీకు కష్టమును దుఃఖమును ప్రాప్తించునప్పుడు నేను అపహాస్యము చేసెదను.

27. When your panic comes as a storm and desolation and your calamity comes on as a whirlwind, when distress and anguish come upon you.

28. అప్పుడు వారు నన్నుగూర్చి మొఱ్ఱపెట్టెదరుగాని నేను ప్రత్యుత్తరమియ్యకుందును నన్ను శ్రద్ధగా వెదకెదరు గాని వారికి నేను కనబడ కుందును.

28. Then will they call upon me [Wisdom] but I will not answer; they will seek me early and diligently but they will not find me. [Job 27:9; 35:12, 13; Isa. 1:15, 16; Jer. 11:11; Mic. 3:4; James 4:3.]

29. జ్ఞానము వారికి అసహ్యమాయెను యెహోవాయందు భయభక్తులు కలిగియుండుట వారి కిష్టము లేకపోయెను.

29. Because they hated knowledge and did not choose the reverent and worshipful fear of the Lord, [Prov. 8:13.]

30. నా ఆలోచన విననొల్లకపోయిరి నా గద్దింపును వారు కేవలము తృణీకరించిరి.

30. Would accept none of my counsel, and despised all my reproof,

31. కాబట్టి వారు తమ ప్రవర్తనకు తగిన ఫలము ననుభ వించెదరు తమకు వెక్కసమగువరకు తమ ఆలోచనలను అనుసరించెదరు

31. Therefore shall they eat of the fruit of their own way and be satiated with their own devices.

32. జ్ఞానములేనివారు దేవుని విసర్జించి నాశనమగుదురు. బుద్ధిహీనులు క్షేమము కలిగినదని మైమరచి నిర్మూలమగుదురు.

32. For the backsliding of the simple shall slay them, and the careless ease of [self-confident] fools shall destroy them. [Isa. 32:6.]

33. నా ఉపదేశము నంగీకరించువాడు సురక్షితముగా నివసించును వాడు కీడు వచ్చునన్న భయము లేక నెమ్మదిగా నుండును.

33. But whoso hearkens to me [Wisdom] shall dwell securely and in confident trust and shall be quiet, without fear or dread of evil.