1. మరియు యెహోవా సీనాయికొండమీద మోషేకు ఈలాగు సెలవిచ్చెను

1. ADONAI spoke to Moshe on Mount Sinai; he said,

2. నీవు ఇశ్రాయేలీయులతో ఇట్ల నుమునేను మీకిచ్చుచున్న దేశములోనికి మీరు వచ్చిన తరువాత ఆ భూమికూడ యెహోవా పేరట విశ్రాంతి కాలమును, ఆచరింపవలెను.

2. 'Tell the people of Isra'el, 'When you enter the land I am giving you, the land itself is to observe a [Shabbat] rest for ADONAI.

3. ఆరు సంవత్సరములు నీ చేను విత్తవలెను. ఆరు సంవత్సరములు నీ ఫలవృక్షములతోటను బద్దించి దాని ఫలములను కూర్చుకొనవచ్చును.

3. Six years you will sow your field; six years you will prune your grapevines and gather their produce.

4. ఏడవ సంవత్సరము భూమికి మహా విశ్రాంతి కాలము, అనగా యెహోవా పేరట విశ్రాంతి సంవత్సరముగా ఉండవలెను. అందులో నీ చేను విత్త కూడదు; నీ ఫలవృక్షములతోటను శుద్ధిపరచకూడదు.

4. But in the seventh year is to be a [Shabbat] of complete rest for the land, a [Shabbat] for ADONAI; you will neither sow your field nor prune your grapevines.

5. నీ కారుచేల పంటను కోసికొనకూడదు, శుద్ధిపరచని నీ వృక్షఫలములను ఏరుకొనకూడదు; అది భూమికి విశ్రాంతి సంవత్సరము.

5. You are not to harvest what grows by itself from the seeds left by your previous harvest, and you are not to gather the grapes of your untended vine; it is to be a year of complete rest for the land.

6. అప్పుడు భూమి యొక్క విశ్రాంతి సంవత్సర సస్యము నీకును నీ దాసునికిని నీ దాసికిని నీ జీతగానికిని నీతో నివసించు పరదేశికిని ఆహారమగును.

6. But what the land produces during the year of [Shabbat] will be food for all of you- you, your servant, your maid, your employee, anyone living near you,

7. మరియు నీ పశువుల కును నీ దేశజంతువులకును దాని పంట అంతయు మేతగా ఉండును.

7. your livestock and the wild animals on your land; everything the land produces may be used for food.

8. మరియు ఏడు విశ్రాంతి సంవత్సరములను, అనగా ఏడేసి యేండ్లుగల సంవత్సరములను లెక్కింపవలెను. ఆ యేడు విశ్రాంతి సంవత్సరములకాలము నలుబది తొమ్మిది సంవత్సరములగును.

8. ''You are to count seven [Shabbat]s of years, seven times seven years, that is, forty-nine years.

9. ఏడవ నెల పది యౌవనాడు మీ స్వదేశమంతట శృంగనాదము చేయవలెను. ప్రాయశ్చి త్తార్థదినమున మీ దేశమంతట ఆ శృంగనాదము చేయవలెను.

9. Then, on the tenth day of the seventh month, on [Yom-Kippur], you are to sound a blast on the [shofar]; you are to sound the [shofar] all through your land;

10. మీరు ఆ సంవత్సరమును, అనగా ఏబదియవ సంవత్స రమును పరిశుద్ధపరచి మీ దేశవాసులకందరికి విడుదల కలిగినదని చాటింపవలెను; అది మీకు సునాదముగా నుండును; అప్పుడు మీలో ప్రతివాడు తన స్వాస్థ్యమును తిరిగి పొందవలెను; ప్రతివాడు తన కుటుంబమునకు తిరిగి రావలెను.

10. and you are to consecrate the fiftieth year, proclaiming freedom throughout the land to all its inhabitants. It will be a [yovel] for you; you will return everyone to the land he owns, and everyone is to return to his family.

11. ఆ సంవత్సరము, అనగా ఏబదియవ సంవత్స రము మీకు సునాదకాలము. అందులో మీరు విత్తకూడదు కారుపంటను కోయకూడదు శుద్ధిపరచని నీ ఫల వృక్షముల పండ్లను ఏరుకొనకూడదు.

11. That fiftieth year will be a [yovel] for you; in that year you are not to sow, harvest what grows by itself or gather the grapes of untended vines;

12. అది సునాద కాలము; అది మీకు పరిశుద్ధమగును, పొలములో దానంతట అదే పండిన పంటను మీరు తినెదరు.

12. because it is a [yovel.] It will be holy for you; whatever the fields produce will be food for all of you.

13. ఆ సునాద సంవత్సరమున మీలో ప్రతివాడు తన స్వాస్థ్యమును మరల పొందవలెను.

13. In this year of [yovel], every one of you is to return to the land he owns.

14. నీవు నీ పొరుగువానికి వెలకు ఇచ్చిన దేని విషయములోకాని నీ పొరుగువాని దగ్గర నీవు కొనిన దేని విషయములో కాని మీరు ఒకరినొకరు బాధింపకూడదు.

14. ''If you sell anything to your neighbor or buy anything from him, neither of you is to exploit the other.

15. సునాద సంవత్సరమైన తరువాత గడచిన యేండ్ల లెక్క చొప్పున నీ పొరుగు వానియొద్ద నీవు దానిని కొనవలెను. పంటల లెక్కచొప్పున అతడు నీకు దానిని అమ్మవలెను.

15. Rather, you are to take into account the number of years after the [yovel] when you buy land from your neighbor, and he is to sell to you according to the number of years crops will be raised.

16. ఆ సంవత్సరముల లెక్క హెచ్చినకొలది దాని వెల హెచ్చింపవలెను, ఆ సంవత్సరముల లెక్క తగ్గినకొలది దాని వెల తగ్గింపవలెను. ఏలయనగా పంటల లెక్కచొప్పున అతడు దాని నీకు అమ్మును గదా.

16. If the number of years remaining is large, you will raise the price; if few years remain, you will lower it; because what he is really selling you is the number of crops to be produced.

17. మీరు ఒకరి నొకరు బాధింపక నీ దేవునికి భయపడవలెను. నేను మీ దేవుడనైన యెహోవాను.

17. Thus you are not to take advantage of each other, but you are to fear your God; for I am ADONAI your God.

18. కాబట్టి మీరు నా కట్టడలను నా విధులను గైకొని వాటి ననుసరించి నడుచుకొనవలెను.

18. ''Rather, you are to keep my regulations and rulings and act accordingly. If you do, you will live securely in the land.

19. అప్పుడు మీరు ఆ దేశములో సురక్షితముగా నివసించెదరు, ఆ భూమి ఫలించును. మీరు తృప్తిగా భుజించి దానిలో సురక్షితముగా నివసించెదరు.

19. The land will yield its produce, you will eat until you have enough, and you will live there securely.

20. ఏడవ యేట మేము ఏమి తిందుము? ఇదిగో మేము చల్లను పంటకూర్చను వల్లగాదే అనుకొందురేమో.

20. 'If you ask, 'If we aren't allowed to sow seed or harvest what our land produces, what are we going to eat the seventh year?'

21. అయితే నేను ఆరవయేట నా దీవెన మీకు కలుగునట్లు ఆజ్ఞాపించెదను; అది మూడేండ్ల పంటను మీకు కలుగజేయును.

21. then I will order my blessing on you during the sixth year, so that the land brings forth enough produce for all three years.

22. మీరు ఎనిమిదవ సంవత్సరమున విత్తనములు విత్తి తొమ్మిదవ సంవత్సరమువరకు పాత పంట తినెదరు; దాని పంటను కూర్చువరకు పాత దానిని తినెదరు.

22. The eighth year you will sow seed but eat the the old, stored produce until the ninth year; that is, until the produce of the eighth year comes in, you will eat the old, stored food.

23. భూమిని శాశ్వత విక్రయము చేయకూడదు. ఆ భూమి నాదే, మీరు నాయొద్ద కాపురమున్న పరదేశులు.

23. ''The land is not to be sold in perpetuity, because the land belongs to me- you are only foreigners and temporary residents with me.

24. మీ స్వాస్థ్యమైన ప్రతి పొలము మరల విడిపింపబడునట్లుగా దాని అమ్ముకొనవలెను.

24. Therefore, when you sell your property, you must include the right of redemption.

25. నీ సహోదరుడు బీదవాడై తన స్వాస్థ్యములో కొంత అమ్మిన తరువాత అతనికి సమీప బంధువుడు విడిపింప వచ్చినయెడల తన సహోదరుడు అమ్మినదానిని అతడు విడిపించును.

25. That is, if one of you becomes poor and sells some of his property, his next-of-kin can come and buy back what his relative sold.

26. అయితే ఒకడు సమీప బంధువుడు లేకయే దాని విడిపించుకొనుటకు కావలసిన సొమ్ము సంపాదించిన యెడల

26. If the seller has no one to redeem it but becomes rich enough to redeem it himself,

27. దానిని అమ్మినది మొదలుకొని గడచిన సంవత్సరములు లెక్కించి యెవరికి దానిని అమ్మెనో వారికి ఆ శేషము మరల ఇచ్చి తన స్వాస్థ్యమును పొందును.

27. he will calculate the number of years the land was sold for, refund the excess to its buyer, and return to his property.

28. అతనికి దాని రాబట్టుకొనుటకై కావలసిన సొమ్ము దొరకని యెడల అతడు అమ్మిన సొత్తు సునాదసంవత్సరమువరకు కొనిన వాని వశములో ఉండవలెను. సునాదసంవత్సరమున అది తొలగిపోవును; అప్పుడతడు తన స్వాస్థ్యమును మరల నొందును.

28. If he hasn't sufficient means to get it back himself, then what he sold will remain in the hands of the buyer until the year of [yovel]; in the [yovel] the buyer will vacate it and the seller return to his property.

29. ఒకడు ప్రాకారముగల ఊరిలోని నివాసగృహమును అమ్మినయెడల దాని అమ్మినదినము మొదలుకొని నిండు సంవత్సరములోగా దాని విడిపింపవచ్చును; ఆ సంవత్సర దినములోనే దాని విడిపించుకొనవచ్చును.

29. ''If someone sells a dwelling in a walled city, he has one year after the date of sale in which to redeem it. For a full year he will have the right of redemption;

30. అయితే ఆ సంవత్సరదినములు నిండకమునుపు దాని విడిపింపనియెడల ప్రాకారముగల ఊరిలోనున్న ఆ యిల్లు కొనినవానికి వాని తరతరములకు అది స్థిరముగానుండును. అది సునాద కాలమున తొలగిపోదు.

30. but if he has not redeemed the dwelling in the walled city within the year, then title in perpetuity passes to the buyer through all his generations; it will not revert in the [yovel.]

31. చుట్టును ప్రాకారములులేని గ్రామములలోని యిండ్లను వెలిపొలములుగా ఎంచవలెను. అవి విడుదల కావచ్చును; అవి సునాదకాలములో తొలగిపోవును.

31. However, houses in villages not surrounded by walls are to be dealt with like the fields in the countryside- they may be redeemed [[before the [yovel]]], and they revert in the [yovel.]

32. అయితే లేవీయుల పట్టణములు, అనగా వారి స్వాధీన పట్టణములలోని యిండ్లను విడిపించుటకు అధికారము లేవీయులకు శాశ్వతముగా ఉండును.

32. ''Concerning the cities of the [L'vi'im] and the houses in the cities they possess, the [L'vi'im] are to have a permanent right of redemption.

33. లేవీయుల పట్టణముల యిండ్లు ఇశ్రాయేలీయుల మధ్యనున్న వారి స్వాస్థ్యము గనుక ఒకడు లేవీయులయొద్ద ఇల్లు సంపాదించిన యెడల పిత్రార్జిత పట్టణములో అమ్మబడిన ఆ యిల్లు సునాదసంవత్సరమున తొలగిపోవును.

33. If someone purchases a house from one of the[ L'vi'im], then the house he sold in the city where he owns property will still revert to him in the [yovel]; because the houses in the cities of the[ L'vi'im] are their tribe's possession among the people of Isra'el.

34. వారు తమ పట్టణముల ప్రాంతభూములను అమ్ముకొనకూడదు; అవి వారికి శాశ్వత స్వాస్థ్యము.

34. The fields in the open land around their cities may not be sold, because that is their permanent possession.

35. పరవాసియైనను అతిథియైనను నీ సహోదరుడొకడు బీదవాడై నిరాధారుడై నీయొద్దకు వచ్చినయెడల నీవు వానికి సహాయము చేయవలెను; అతడు నీవలన బ్రదుకవలెను.
లూకా 6:35

35. ''If a member of your people has become poor, so that he can't support himself among you, you are to assist him as you would a foreigner or a temporary resident, so that he can continue living with you.

36. నీ దేవునికి భయపడి వానియొద్ద వడ్డినైనను తీసి కొనకూడదు; నీ సహోదరుడు నీవలన బ్రదుకవలెను.
లూకా 6:35

36. Do not charge him interest or otherwise profit from him, but fear your God, so that your brother can continue living with you.

37. నీ రూకలు వానికి వడ్డికియ్యకూడదు; నీ ఆహారమును వానికి లాభమున కియ్యకూడదు.

37. Do not take interest when you loan him money or take a profit when you sell him food.

38. నేను మీకు కనాను దేశమునిచ్చి మీకు దేవుడగునట్లు ఐగుప్తుదేశములోనుండి మిమ్మును రప్పించిన మీ దేవుడనైన యెహోవాను.

38. I am ADONAI your God, who brought you out of the land of Egypt in order to give you the land of Kena'an and be your God.

39. నీయొద్ద నివసించు నీ సహోదరుడు బీదవాడై నీకు అమ్మబడినయెడల వానిచేత బానిససేవ చేయించుకొన కూడదు.

39. ''If a member of your people has become poor among you and sells himself to you, do not make him do the work of a slave.

40. వాడు జీతగానివలెను పరవాసివలెను నీయొద్ద నివసించు సునాదసంవత్సరమువరకు నీ యొద్ద దాసుడుగా ఉండవలెను.

40. Rather, you are to treat him like an employee or a tenant; he will work for you until the year of [yovel].

41. అప్పుడతడు తన పితరుల స్వాస్థ్యమును మరల అనుభవించునట్లు తన పిల్లలతో కూడ నీయొద్దనుండి బయలుదేరి తన వంశస్థులయొద్దకు తిరిగి వెళ్లవలెను.

41. Then he will leave you, he and his children with him, and return to his own family and regain possession of his ancestral land.

42. ఏలయనగా వారు నాకే దాసులైయున్నారు, నేను ఐగుప్తులో నుండి వారిని రప్పించితిని; దాసులను అమ్మినట్లు వారిని అమ్మకూడదు;

42. For they are my slaves, whom I brought out of the land of Egypt; therefore they are not to be sold as slaves.

43. నీ దేవునికి భయపడి అట్టివానిని కఠినముగా చూడకుము.
కొలొస్సయులకు 4:1

43. Do not treat him harshly, but fear your God.

44. మీ చుట్టుపట్లనున్న జనములలో నుండి దాసీలను దాసులను కొనవచ్చును.

44. 'Concerning the men and women you may have as slaves: you are to buy men- and women-slaves from the nations surrounding you.

45. మరియు మీ మధ్య నివసించు పరదేశులను నీ దేశములో వారికి పుట్టిన వారిని కొనవచ్చును; వారు మీ సొత్తగుదురు.

45. You may also buy the children of foreigners living with you and members of their families born in your land; you may own these.

46. మీ తరువాత మీ సంతతివారికి స్వాస్థ్యముగా ఉండునట్లు మీరు ఇట్టివారిని స్వతంత్రించుకొనవచ్చును; వారు శాశ్వతముగా మీకు దాసులగుదురు కాని, ఇశ్రాయేలీయులైన మీరు సహోదరులు గనుక ఒకని చేత ఒకడు కఠినసేవ చేయించు కొనకూడదు.

46. You may also bequeath them to your children to own; from these groups you may take your slaves forever. But as far as your brothers the people of Isra'el are concerned, you are not to treat each other harshly.

47. పరదేశియేగాని నీయొద్ద నివసించువాడేగాని ధనసంపాదనము చేసికొనునప్పుడు అతనియొద్ద నివసించు నీ సహోదరుడు బీదవాడై నీయొద్ద నివసించు ఆ పరదేశికైనను ఆ పరదేశి కుటుంబములో వేరొకనికైనను తన్ను అమ్ముకొనిన యెడల

47. ''If a foreigner living with you has grown rich, and a member of your people has become poor and sells himself to this foreigner living with you or to a member of the foreigner's family,

48. తన్ను అమ్ముకొనిన తరువాత వానికి విడుదల కావచ్చును. వాని సహోదరులలో ఒకడు వానిని విడి పింపవచ్చును.

48. he may be redeemed after he has been sold. One of his brothers may redeem him;

49. వాని పినతండ్రియేగాని పినతండ్రి కుమారుడేగాని వాని వంశములో వాని రక్తసంబంధియేగాని వాని విడిపింపవచ్చును. కావలసిన క్రయధనము వానికి దొరికిన యెడల తన్ను తాను విడిపించుకొనవచ్చును.

49. or his uncle or his uncle's son may redeem him; or any near relative of his may redeem him; or, if he becomes rich, he may redeem himself.

50. అప్పుడు వాడు అమ్మబడిన సంవత్సరము మొదలుకొని సునాద సంవత్సరమువరకు తన్ను కొనినవానితో లెక్కచూచుకొనవలెను. వాని క్రయధనము ఆ సంవత్సరముల లెక్కచొప్పున ఉండవలెను. తాను జీతగాడైయుండిన దినముల కొలది ఆ క్రయధనమును తగ్గింపవలెను.

50. He will calculate with the person who bought him the time from the year he sold himself to him to the year of [yovel]; and the amount to be paid will be according to the number of years and his time at an employee's wage.

51. ఇంక అనేక సంవత్సరములు మిగిలి యుండినయెడల వాటినిబట్టి తన్ను అమ్మిన సొమ్ములో తన విమోచన క్రయధనమును మరల ఇయ్యవలెను.

51. If many years remain, according to them will he refund the amount for his redemption from the amount he was bought for.

52. సునాద సంవత్సరమునకు కొన్ని సంవత్సరములే తక్కువైన యెడల అతనితో లెక్క చూచుకొని సంవత్సరముల లెక్కచొప్పున తన విమోచనక్రయధనమును అతనికి చెల్లింపవలెను.

52. If there remain only a few years until the year of [yovel], then he will calculate with him; according to his years will he refund the amount for his redemption.

53. ఏటేటికి జీతగానివలె వాడతనియొద్ద ఉండవలెను. అతడు మీ కన్నులయెదుట వానిచేత కఠినముగా సేవ చేయించకూడదు.
కొలొస్సయులకు 4:1

53. He will be like a worker hired year by year. You will see to it that he is not treated harshly.

54. అతడు ఈ రీతిగా విడిపింపబడనియెడల సునాదసంవత్సరమున వాడు తన పిల్లలతో కూడ విడుదలనొందును.

54. ''If he has not been redeemed by any of these procedures, nevertheless he will go free in the year of [yovel-] he and his children with him.

55. ఏలయనగా ఇశ్రాయేలీయులు నాకే దాసులు; నేను ఐగుప్తుదేశములో నుండి రప్పించిన నా దాసులే. నేను మీ దేవుడనైన యెహోవాను.

55. For to me the people of Isra'el are slaves; they are my slaves whom I brought out of the land of Egypt; I am ADONAI your God.