1. అటుతరువాత యేసు తిబెరియ సముద్రము, అనగా గలిలయ సముద్రము దాటి అద్దరికి వెళ్లెను.

1. After these things Jesus went over the sea of Galilee, which is [the sea] of Tiberias.

2. రోగుల యెడల ఆయన చేసిన సూచక క్రియలను చూచి బహు జనులు ఆయనను వెంబడించిరి.

2. And a great multitude followed him because they saw his signs which he did in the sick.

3. యేసు కొండయెక్కి అక్కడ తన శిష్యులతో కూడ కూర్చుండెను.

3. And Jesus went up into a mountain, and he sat there with his disciples.

4. అప్పుడు పస్కా అను యూదుల పండుగ సమీపించెను.

4. And the passover, the feast of the Jews, was near.

5. కాబట్టి యేసు కన్నులెత్తి బహు జనులు తనయొద్దకు వచ్చుట చూచివీరు భుజించుటకు ఎక్కడనుండి రొట్టెలు కొని తెప్పింతుమని ఫిలిప్పు నడిగెను గాని

5. Then Jesus lifted up [his] eyes and saw a great company come unto him; he said unto Philip, From where shall we buy bread that these may eat?

6. యేమి చేయనై యుండెనో తానే యెరిగి యుండి అతనిని పరీక్షించుటకు ఆలాగడిగెను.

6. But he said this to prove him, for he knew what he would do.

7. అందుకు ఫిలిప్పువారిలో ప్రతివాడును కొంచెము కొంచెము పుచ్చుకొనుటకైనను రెండువందల దేనారముల రొట్టెలు చాలవని ఆయనతో చెప్పెను.

7. Philip answered him, Two hundred denarius of bread is not sufficient for them, that each one of them may take a little.

8. ఆయన శిష్యులలో ఒకడు, అనగా సీమోను పేతురు సహోదరుడైన అంద్రెయ

8. One of his disciples, Andrew, Simon Peter's brother, said unto him,

9. ఇక్కడ ఉన్న యొక చిన్న వానియొద్ద అయిదు యవల రొట్టెలు రెండు చిన్న చేపలు ఉన్నవి గాని, యింత మందికి ఇవి ఏమాత్రమని ఆయనతో అనగా

9. There is a lad here, who has five barley loaves and two small fishes, but what are they among so many?

10. యేసు జనులను కూర్చుండబెట్టుడని చెప్పెను. ఆ చోట చాల పచ్చికయుండెను గనుక లెక్కకు ఇంచుమించు అయిదువేలమంది పురుషులు కూర్చుండిరి.

10. Then Jesus said, Make the men sit down. Now there was much grass in the place. So the men sat down, in number about five thousand.

11. యేసు ఆ రొట్టెలు పట్టుకొని కృతజ్ఞ తాస్తుతులు చెల్లించి కూర్చున్నవారికి వడ్డించెను. ఆలాగున చేపలుకూడ వారికిష్టమైనంత మట్టుకు వడ్డించెను;

11. And Jesus took the loaves, and when he had given thanks, he distributed to the disciples and the disciples to those that were sitting down; and likewise of the fishes as much as they desired.

12. వారు తృప్తిగా తినిన తరువాత ఏమియు నష్టపడకుండ మిగిలిన ముక్కలు పోగుచేయుడని తన శిష్యులతో చెప్పెను.

12. When they were filled, he said unto his disciples, Gather up the fragments that remain that nothing be lost.

13. కాబట్టి వారు భుజించిన తరువాత వారి యొద్ద మిగిలిన అయిదు యవల రొట్టెల ముక్కలు పోగుచేసి పండ్రెండు గంపలు నింపిరి.

13. Therefore they gathered [them] together and filled twelve baskets with the fragments of the five barley loaves which were left over from those that had eaten.

14. ఆ మనుష్యులు యేసు చేసిన సూచక క్రియను చూచినిజముగా ఈ లోకమునకు రాబోవు ప్రవక్త ఈయనే అని చెప్పుకొనిరి.
ద్వితీయోపదేశకాండము 18:15, ద్వితీయోపదేశకాండము 18:18

14. Then those men, as they had seen the sign that Jesus did, said, This is of a truth the prophet that was to come into the world.

15. రాజుగా చేయుటకు వారు వచ్చి తన్ను బలవంతముగా పట్టుకొనబోవుచున్నారని యేసు ఎరిగి, మరల కొండకు ఒంటరిగా వెళ్లెను.

15. Jesus therefore knowing that they would come and take him by force to make him king, he departed again into a mountain himself alone.

16. సాయంకాలమైనప్పుడు ఆయన శిష్యులు సముద్రము నొద్దకు వెళ్లి దోనె యెక్కి సముద్రపు టద్దరినున్న కపెర్నహూమునకు పోవుచుండిరి.

16. And when evening was come, his disciples went down unto the sea

17. అంతలో చీక టాయెను గాని యేసు వారియొద్దకు ఇంకను రాలేదు.

17. and entered into a ship and were crossing the sea toward Capernaum. And it was now dark, and Jesus had not come to them.

18. అప్పుడు పెద్ద గాలి విసరగా సముద్రము పొంగుచుండెను.

18. And the sea arose by reason of a great wind that blew.

19. వారు ఇంచుమించు రెండు కోసుల దూరము దోనెను నడిపించిన తరువాత, యేసు సముద్రముమీద నడుచుచు తమ దోనెదగ్గరకు వచ్చుట చూచి భయపడిరి;

19. So when they had rowed about twenty-five or thirty furlongs, they saw Jesus walking upon the sea and drawing nigh unto the ship, and they were afraid.

20. అయితే ఆయన నేనే, భయపడకుడని వారితో చెప్పెను.

20. But he said unto them, I AM; be not afraid.

21. కనుక ఆయనను దోనెమీద ఎక్కించుకొనుటకు వారిష్టపడిరి. వెంటనే ఆ దోనె వారు వెళ్లుచున్న ప్రదేశమునకు చేరెను.

21. Then they willingly received him into the ship, and immediately the ship was at the land where they went.

22. మరునాడు సముద్రపుటద్దరిని నిలిచియున్న జన సమూహము వచ్చి చూడగా, ఒక చిన్న దోనె తప్ప అక్కడ మరియొకటి లేదనియు, యేసు తన శిష్యులతో కూడ దోనె ఎక్కలేదు గాని ఆయన శిష్యులు మాత్రమే వెళ్లిరనియు తెలిసికొనిరి.

22. The day following when the multitude which was on the other side of the sea saw that there was no other boat there except the one in which his disciples had entered and that Jesus had not gone with his disciples into the boat, but [that] his disciples had gone away alone

23. అయితే ప్రభువు కృతజ్ఞతా స్తుతులు చెల్లించినప్పుడు వారు రొట్టె భుజించిన చోటు నకు దగ్గరనున్న తిబెరియనుండి వేరే చిన్న దోనెలు వచ్చెను.

23. (but other boats came from Tiberias near unto the place where they ate bread after the Lord had given thanks);

24. కాబట్టి యేసును ఆయన శిష్యులును అక్కడ లేకపోవుట జనసమూహము చూచి నప్పుడు వారా చిన్న దోనెలెక్కి యేసును వెదకుచు కపెర్నహూమునకు వచ్చిరి.

24. when the people therefore saw that Jesus was not there, nor his disciples, they also entered into the boats and came to Capernaum, seeking for Jesus.

25. సముద్రపుటద్దరిని ఆయనను కనుగొని బోధకుడా, నీవెప్పుడు ఇక్కడికి వచ్చితివని అడుగగా

25. And when they had found him on the other side of the sea, they said unto him, Rabbi, when didst thou come here?

26. యేసు మీరు సూచనలను చూచుటవలన కాదు గాని రొట్టెలు భుజించి తృప్తి పొందుటవలననే నన్ను వెదకుచున్నారని మీతో నిశ్చయముగా చెప్పుచున్నాను.

26. Jesus answered them and said, Verily, verily, I say unto you, Ye seek me, not because ye have seen the signs, but because ye ate of the loaves and were filled.

27. క్షయమైన ఆహారముకొరకు కష్టపడకుడి గాని నిత్యజీవము కలుగ జేయు అక్షయమైన ఆహారముకొరకే కష్టపడుడి; మనుష్య కుమారుడు దానిని మీకిచ్చును, ఇందుకై తండ్రియైన దేవుడు ఆయనకు ముద్రవేసియున్నాడని చెప్పెను.

27. Labour not for the food which perishes, but for the food which abides unto eternal life, which the Son of man shall give unto you, for him has God the Father sealed.

28. వారు మేము దేవుని క్రియలు జరిగించుటకు ఏమి చేయ వలెనని ఆయనను అడుగగా

28. Then they said unto him, What shall we do that we might work the works of God?

29. యేసు ఆయన పంపిన వానియందు మీరు విశ్వాసముంచుటయే దేవుని క్రియయని వారితో చెప్పెను.

29. Jesus answered and said unto them, This is the work of God, that ye believe in him whom he has sent.

30. వారు అట్లయితే మేము చూచి నిన్ను విశ్వసించుటకు నీవు ఏ సూచక క్రియ చేయుచున్నావు? ఏమి జరిగించుచున్నావు?

30. They said therefore unto him, What sign showest thou then that we may see and believe thee? what dost thou work?

31. భుజించు టకు పరలోకమునుండి ఆయన ఆహారము వారికి అను గ్రహించెను అని వ్రాయబడినట్టు మన పితరులు అరణ్యములో మన్నాను భుజించిరని ఆయనతో చెప్పిరి.
నిర్గమకాండము 16:4-15, సంఖ్యాకాండము 11:7-9, Neh-h 9 15:1, కీర్తనల గ్రంథము 78:24, కీర్తనల గ్రంథము 105:40

31. Our fathers ate manna in the desert, as it is written, He gave them [of] the bread from the heaven to eat.

32. కాబట్టి యేసు పరలోకమునుండి వచ్చు ఆహారము మోషే మీకియ్యలేదు, నా తండ్రియే పరలోకమునుండి వచ్చు నిజమైన ఆహారము మీకను గ్రహించుచున్నాడు.

32. Then Jesus said unto them, Verily, verily, I say unto you, Moses gave you not that bread from the heaven, but my Father gives you the true bread from the heaven.

33. పరలోకమునుండి దిగి వచ్చి, లోకమునకు జీవము నిచ్చునది దేవుడనుగ్రహించు ఆహారమై యున్నదని మీతో నిశ్చయముగా చెప్పుచున్నానని వారితో చెప్పెను.

33. For the bread of God is he who descended from heaven and gives life unto the world.

34. కావున వారు ప్రభువా, యీ ఆహారము ఎల్లప్పుడును మాకు అనుగ్రహించు మనిరి.

34. Then said they unto him, Lord, always give us this bread.

35. అందుకు యేసు వారితో ఇట్లనెను జీవాహారము నేనే; నాయొద్దకు వచ్చువాడు ఏమాత్రమును ఆకలిగొనడు,

35. And Jesus said unto them, I AM the bread of life; he that comes to me shall never hunger, and he that believes in me shall never thirst.

36. నాయందు విశ్వాసముంచు వాడు ఎప్పుడును దప్పిగొనడు.

36. But I said unto you, That even though ye have seen me, ye do not believe.

37. మీరు నన్ను చూచి యుండియు విశ్వసింపక యున్నారని మీతో చెప్పితిని.

37. All that the Father gives me shall come to me, and he that comes to me I will in no wise cast out.

38. తండ్రి నాకు అనుగ్రహించు వారందరును నాయొద్దకు వత్తురు; నాయొద్దకు వచ్చువానిని నేనెంత మాత్రమును బయటికి త్రోసివేయను.

38. For I came down from the heaven, not to do my own will, but the will of him that sent me.

39. నా యిష్టమును నెరవేర్చు కొనుటకు నేను రాలేదు; నన్ను పంపిన వాని చిత్తము నెరవేర్చుటకే పరలోకమునుండి దిగి వచ్చితిని.

39. And this is the Father's will who has sent me, that of all whom he has given me I should lose nothing but should raise it up again in the last day.

40. ఆయన నాకు అనుగ్రహించిన దాని యంతటిలో నేనే మియు పోగొట్టుకొనక, అంత్యదినమున దాని లేపుటయే నన్ను పంపినవాని చిత్తమైయున్నది.

40. And this is the will of him that sent me, That every one who sees the Son and believes in him may have eternal life, and I will raise him up in the last day.

41. కుమారుని చూచి ఆయనయందు విశ్వాసముంచు ప్రతివాడును నిత్యజీవము పొందుటయే నా తండ్రి చిత్తము; అంత్యదినమున నేను వానిని లేపుదును.

41. The Jews then murmured of him because he said, I AM the bread which descended from the heaven.

42. కాబట్టి నేను పరలోకమునుండి దిగి వచ్చిన ఆహారమని ఆయన చెప్పినందున యూదులు ఆయననుగూర్చి సణుగుకొనుచు ఈయన యోసేపు కుమారుడైన యేసు కాడా?

42. And they said, Is not this Jesus, the son of Joseph, whose father and mother we know? How is it then that he says, I descended from heaven?

43. ఈయన తలిదండ్రులను మన మెరుగుదుము గదా? నేను పరలోకమునుండి దిగి వచ్చి యున్నానని ఈయన ఏలాగు చెప్పుచున్నాడనిరి.

43. Jesus therefore answered and said unto them, Murmur not among yourselves.

44. అందుకు యేసుమీలో మీరు సణుగుకొనకుడి;

44. No one can come to me unless the Father who has sent me draws him, and I will raise him up in the last day.

45. నన్ను పంపిన తండ్రి వానిని ఆకర్షించితేనే గాని యెవడును నా యొద్దకు రాలేడు; అంత్యదినమున నేను వానిని లేపుదును.
యెషయా 54:13

45. It is written in the prophets, And they shall all be taught of God. Every man therefore that has heard from the Father and has learned comes unto me.

46. వారందరును దేవునిచేత బోధింపబడుదురు అని ప్రవక్తల లేఖనములలో వ్రాయబడియున్నది గనుక తండ్రివలన విని నేర్చుకొనిన ప్రతివాడును నాయొద్దకు వచ్చును.

46. Not that anyone has seen the Father, except he who is of God, he has seen the Father.

47. దేవుని యొద్దనుండి వచ్చినవాడు తప్ప మరి యెవడును తండ్రిని చూచియుండలేదు; ఈయనే తండ్రిని చూచి యున్న వాడు.

47. Verily, verily, I say unto you, He that believes in me has eternal life.

48. విశ్వసించువాడే నిత్యజీవము గలవాడు. జీవాహారము నేనే.

48. I AM the bread of life.

49. మీ పితరులు అరణ్యములో మన్నాను తినినను చనిపోయిరి.

49. Your fathers ate manna in the wilderness and are dead.

50. దీనిని తినువాడు చావ కుండునట్లు పరలోకమునుండి దిగివచ్చిన ఆహార మిదే.

50. This is the bread which comes down from heaven, that anyone may eat of it and not die.

51. పరలోకమునుండి దిగి వచ్చిన జీవాహారమును నేనే. ఎవడైనను ఈ ఆహారము భుజించితే వాడెల్లప్పుడును జీవించును; మరియు నేనిచ్చు ఆహారము లోకమునకు జీవముకొరకైన నా శరీరమే అని మీతో నిశ్చయముగా చెప్పుచున్నాననెను.

51. I AM the living bread which came down from heaven; if anyone eats of this bread, they shall live for ever; and the bread that I will give is my flesh, which I will give for the life of the world.

52. యూదులుఈయన తన శరీరమును ఏలాగు తిన నియ్యగలడని యొకనితో ఒకడు వాదించిరి.

52. The Jews therefore contended among themselves, saying, How is he able to give us [his] flesh to eat?

53. కావున యేసు ఇట్లనెనుమీరు మనుష్యకుమారుని శరీరము తిని ఆయన రక్తము త్రాగితేనే కాని, మీలో మీరు జీవము గలవారు కారు.

53. Then Jesus said unto them, Verily, verily, I say unto you, Unless ye eat the flesh of the Son of man and drink his blood, ye shall have no life in you.

54. నా శరీరము తిని నా రక్తము త్రాగువాడే నిత్యజీవము గలవాడు; అంత్యదినమున నేను వానిని లేపుదును.

54. Whosoever eats my flesh and drinks my blood has eternal life, and I will raise him up at the last day.

55. నా శరీరము నిజమైన ఆహారమును నా రక్తము నిజమైన పానమునై యున్నది.

55. For my flesh is food indeed, and my blood is drink indeed.

56. నా శరీరము తిని నా రక్తము త్రాగువాడు నాయందును నేను వానియందును నిలిచియుందుము.

56. He that eats my flesh and drinks my blood abides in me, and I in him.

57. జీవముగల తండ్రి నన్ను పంపెను గనుక నేను తండ్రి మూలముగా జీవించుచున్నట్టే నన్ను తినువాడును నా మూలముగా జీవించును.

57. As the living Father has sent me, and I live by the Father, so he that eats me, he shall also live by me.

58. ఇదే పర లోకమునుండి దిగివచ్చిన ఆహారము; పితరులు మన్నాను తినియు చనిపోయినట్టు గాదు; ఈ ఆహారము తినువాడు ఎల్లప్పుడును జీవించునని నిశ్చయముగా మీతో చెప్పు చున్నాననెను

58. This is the bread which came down from heaven; not as your fathers ate manna and are dead; he that eats of this bread shall live eternally.

59. ఆయన కపెర్నహూములో బోధించుచు సమాజమందిరములో ఈ మాటలు చెప్పెను.

59. He said these things in the synagogue as he taught in Capernaum.

60. ఆయన శిష్యులలో అనేకులు ఈ మాట విని యిది కఠినమైన మాట, యిది ఎవడు వినగలడని చెప్పుకొనిరి.

60. Many therefore of his disciples when they had heard [this] said, This is a hard word; who can hear it?

61. యేసు తన శిష్యులు దీనినిగూర్చి సణుగుకొనుచున్నారని తనకుతానే యెరిగి వారితో ఇట్లనెను దీనివలన మీరు అభ్యంతరపడుచున్నారా?

61. But Jesus, knowing in himself that his disciples murmured at it, said unto them, Does this offend you?

62. ఆలాగైతే మనుష్యకుమారుడు మునుపున్న చోటునకు ఎక్కుట మీరు చూచినయెడల ఏమందురు?
కీర్తనల గ్రంథము 47:5

62. [What] if ye shall see the Son of man ascend up where he was before?

63. ఆత్మయే జీవింపచేయుచున్నది; శరీరము కేవలము నిష్‌ప్రయోజనము. నేను మీతో చెప్పియున్న మాటలు ఆత్మయు జీవమునైయున్నవి గాని

63. The Spirit is he that gives life; the flesh profits nothing; the words that I have spoken unto you, [they] are Spirit and [they] are life.

64. మీలో విశ్వ సించనివారు కొందరున్నారని వారితో చెప్పెను. విశ్వ సించనివారెవరో, తన్ను అప్పగింపబోవువాడెవడో, మొదటినుండి యేసునకు తెలియును.

64. But there are some of you that do not believe. For Jesus knew from the beginning who they were that did not believe and who should betray him.

65. మరియు ఆయన తండ్రిచేత వానికి కృప అనుగ్రహింపబడకుంటే ఎవడును నాయొద్దకు రాలేడని యీ హేతువునుబట్టి మీతో చెప్పితిననెను.

65. And he said, Therefore I said unto you that no one can come unto me unless it is given unto them of my Father.

66. అప్పటినుండి ఆయన శిష్యులలో అనేకులు వెనుకతీసి, మరి ఎన్నడును ఆయనను వెంబడింపలేదు.

66. After this, many of his disciples went back and walked no more with him.

67. కాబట్టి యేసుమీరు కూడ వెళ్లిపోవలెనని యున్నారా? అని పండ్రెండుమందిని అడుగగా

67. Then Jesus said unto the twelve, Will ye also go away?

68. సీమోను పేతురు ప్రభువా, యెవనియొద్దకు వెళ్లుదుము? నీవే నిత్యజీవపు మాటలు గలవాడవు;

68. Then Simon Peter answered him, Lord, to whom shall we go? thou hast the words of eternal life.

69. నీవే దేవుని పరిశుద్ధుడవని మేము విశ్వసించి యెరిగియున్నామని ఆయనతో చెప్పెను.

69. And we believe and know that thou art the Christ, the Son of the living God.

70. అందుకు యేసు నేను మిమ్మును పండ్రెండుగురిని ఏర్పరచు కొనలేదా? మీలో ఒకడు సాతాను అనివారితో చెప్పెను.

70. Jesus answered them, Have not I chosen you twelve, and one of you is a devil?

71. సీమోను ఇస్కరియోతు కుమారుడైన యూదా పండ్రెండు మందిలో ఒకడైయుండి ఆయన నప్పగింపబోవు చుండెను గనుక వానిగూర్చియే ఆయన ఈ మాట చెప్పెను.

71. He spoke of Judas Iscariot [the son] of Simon, for it was he that should betray him, being one of the twelve.: