1. ఇశ్రాయేలీయులు యెహోవా దృష్టికి దోషులైనందున యెహోవా యేడేండ్లు వారిని మిద్యానీయుల కప్ప గించెను.

1. And whan the children of Israel dyd euell in the sighte of the LORDE, the LORDE delyuered them vnder the hande of the Madianites vij. yeares.

2. మిద్యానీయుల చెయ్యి ఇశ్రాయేలీయుల మీద హెచ్చాయెను గనుక వారు మిద్యానీయులయెదుట నిలువలేక కొండలోనున్న వాగులను గుహలను దుర్గములను తమకు సిద్ధపరచుకొనిరి.

2. And wha the hande of the Madianites was to mightie ouer the children of Israel, the children of Israel made them clyffes in ye mountaynes, and caues and holdes, to defende them selues from ye Madianites.

3. ఇశ్రాయేలీయులు విత్తనములు విత్తిన తరువాత మిద్యా నీయులును అమాలేకీయులును తూర్పుననుండు వారును తమ పశువులను గుడారములను తీసికొని మిడతల దండంత విస్తారముగా వారిమీదికి వచ్చి

3. And whan Israel sowed eny thinge, ye Madianites and Amalechites, and the children towarde the south came vp vpon them, and pitched their tetes agaynst them,

4. వారి యెదుట దిగి, గాజాకు పోవునంతదూరము భూమి పంటను పాడుచేసి, ఒక గొఱ్ఱెనుగాని యెద్దునుగాని గాడిదనుగాని జీవనసాధన మైన మరిదేనినిగాని ఇశ్రాయేలీయులకు ఉండనీయ లేదు.

4. and destroyed the increase of the londe downe vnto Gasa, & let nothinge remayne ouer of the beestes in Israel, nether shepe, ner oxen, ner asses.

5. వారును వారి ఒంటెలును లెక్కలేకయుండెను.

5. For they came vp with their catell and tentes, as it had bene a greate multitude of greshoppers (so that nether they ner their camels mighte be nombred) and fell in to the londe, that they mighte destroye it.

6. దేశమును పాడుచేయుటకు వారు దానిలోనికి వచ్చిరి ఇశ్రాయేలీయులు మిద్యానీయులవలన మిక్కిలి హీనదశకు వచ్చినప్పుడు వారు యెహోవాకు మొఱ్ఱ పెట్టిరి.

6. Thus was Israel exceadinge small before the Madianites. Then cried the children of Israel vnto the LORDE.

7. మిద్యానీయులవలని బాధనుబట్టి ఇశ్రాయేలీయులు యెహోవాకు మొఱ్ఱపెట్టగా

7. But whan they cried vnto the LORDE because of ye Madianites,

8. యెహోవా ఇశ్రాయేలీ యులయొద్దకు ప్రవక్తనొకని పంపెను. అతడు వారితో ఈలాగు ప్రకటించెనుఇశ్రాయేలీయుల దేవుడైన యెహోవా సెలవిచ్చినదేమనగానేను ఐగుప్తులోనుండి మిమ్మును రప్పించి, దాసుల గృహములోనుండి మిమ్మును తోడుకొని వచ్చితిని.

8. ye LORDE sent the a prophet, which sayde vnto the: Thus saieth the LORDE the God of Israel: I caried you out of Egipte, & broughte you out of ye house of bondage,

9. ఐగుప్తీయుల చేతిలో నుండియు మిమ్మును బాధించిన వారందరిచేతిలోనుండియు మిమ్మును విడిపించి, మీ యెదుటనుండి వారిని తోలివేసి వారి దేశమును మీకిచ్చితిని; మీ దేవుడనైన యెహోవాను నేనే.

9. & delyuered you from the hande of the Egipcians, & from the hade of all them that oppressed you, and I haue thrust them out before you, & geuen you their lode

10. మీరు అమోరీయుల దేశమున నివసించు చున్నారు, వారి దేవతలకు భయపడకుడి అని మీతో చెప్పితిని గాని మీరు నా మాట వినకపోతిరి.

10. and sayde vnto you: I am the LORDE youre God. Feare not ye the goddes of the Amorites, in whose londe ye dwell: neuertheles ye haue not herkened vnto my voyce.

11. యెహోవా దూత వచ్చి అబీయెజ్రీయుడైన యోవా షునకు కలిగిన ఒఫ్రాలోని మస్తకివృక్షము క్రింద కూర్చుండెను. యోవాషు కుమారుడైన గిద్యోను మిద్యానీయులకు మరుగైయుండునట్లు గానుగ చాటున గోధుమలను దుళ్లగొట్టుచుండగా

11. And there came an angell of the LORDE, & sat him downe vnder an Oke at Aphra, which belonged vnto Ioas the father of ye Esrites, and his sonne Gedeon was throsshinge wheate in the barne, that he mighte flye awaye before the Madianites.

12. యెహోవా దూత అతనికి కనబడిపరాక్రమముగల బలాఢ్యుడా, యెహోవా నీకు తోడై యున్నాడని అతనితో అనగా

12. Then appeared vnto him the angell of ye LORDE, and sayde vnto him: The LORDE with ye thou mightie giaunte.

13. గిద్యోనుచిత్తము నా యేలినవాడా, యెహోవా మాకు తోడైయుండినయెడల ఇదంతయు మాకేల సంభవిం చెను? యెహోవా ఐగుప్తులో నుండి మమ్మును రప్పించెనని చెప్పుచు, మా పితరులు మాకు వివరించిన ఆయన అద్భుతకార్యములన్నియు ఏ మాయెను? యెహోవా మమ్మును విడిచిపెట్టి మిద్యానీయుల చేతికి మమ్మును అప్పగించెనని అతనితో చెప్పెను.

13. But Gedeon sayde vnto him: Syr, yf the LORDE be wt vs, wherfore is all this then happened vnto vs? And where are all the wonders, which oure fathers tolde vs, & sayde: The LORDE brought vs out of Egipte? But now hath the LORDE forsaken vs, and delyuered vs in to the hande of the Madianites.

14. అంతట యెహోవా అతనితట్టు తిరిగిబలము తెచ్చుకొని వెళ్లి మిద్యానీయుల చేతిలోనుండి ఇశ్రాయేలీయులను రక్షిం పుము, నిన్ను పంపినవాడను నేనే అని చెప్పగా

14. The LORDE turned him vnto him, & sayde: Go thy waye in this thy strength, thou shalt delyuer Israel out of the hande of ye Madianites. I haue sent the.

15. అతడు చిత్తము నా యేలిన వాడా, దేని సహాయముచేత నేను ఇశ్రాయేలీయులను రక్షింపగలను? నా కుటుంబము మనష్షే గోత్రములో ఎన్నికలేనిదే. నా పితరుల కుటుంబములో నేను కనిష్ఠుడనై యున్నానని ఆయనతో చెప్పెను. అందుకు యెహోవా అయిన నేమి?

15. But he sayde: My LORDE, wherwithall shal I delyuer Israel? Beholde, my kynred is the smallest in Manasse, & I am the leest in my fathers house?

16. నేను నీకు తోడై యుందును గనుక ఒకే మనుష్యుని హతము చేసినట్లు మిద్యానీయులను నీవు హతముచేయుదువని సెలవిచ్చెను.

16. The LORDE sayde vnto him: I will be wt the, so yt thou shalt smyte the Madianites, euen as though they were but one man.

17. అందుకతడునాయెడల నీకు కటాక్షము కలిగినయెడల నాతో మాటలాడుచున్న వాడవు నీవే అని నేను తెలిసి కొనునట్లు ఒక సూచన కనుపరచుము.

17. He sayde vnto him: Yf I haue foude grace in thy sighte, then make me a token, that it is thou, which speakest with me:

18. నేను నీయొద్దకు వచ్చి నా అర్పణమును బయటికి తెచ్చి నీ సన్నిధిని దానిని పెట్టువరకు ఇక్కడనుండి వెళ్లకుమీ అని వేడుకొనగా ఆయననీవు తిరిగి వచ్చువరకు నేను ఉండెదననెను.

18. go not awaye, tyll I come to ye, and brynge a meatofferynge, to set before the. He sayde: I wyll tary, tyll thou comest agayne.

19. అప్పుడు గిద్యోను లోపలికి పోయి ఒక మేక పిల్లను తూమెడు పిండితో పొంగని భక్ష్యములను సిద్ధపరచి ఆ మాంసమును గంపలో ఉంచి అది వండిన నీళ్లను కుండలో పోసి ఆయనకొరకు ఆ మస్తకివృక్షముక్రిందికి దానిని తీసికొనివచ్చి దగ్గర ఉంచగా

19. And Gedeon wete, and made ready a kydd, and an Epha of vnleuended floure, and layed the flesh in a maunde, and put the broth in a pot, and broughte it forth vnto him vnder the Oke, and came nye.

20. దేవుని దూత ఆ మాంసమును పొంగని భక్ష్యములను పట్టుకొని రాతి మీద పెట్టినీళ్లు పోయుమని అతనితో చెప్పెను.

20. But the angell of God sayde vnto him: Take the flesh and the vnleuended bred, & set it vpon the stonye rocke that is here, and poure the broth theron. And he dyd so.

21. అతడాలాగు చేయగా యెహోవా దూత తన చేత నున్న కఱ్ఱను చాపి దాని కొనతో ఆ మాంసమును ఆ పొంగని భక్ష్యములను ముట్టినప్పుడు అగ్ని ఆ రాతిలోనుండి వెడలి ఆ మాంస మును పొంగని భక్ష్యములను కాల్చి వేసెను, అంతట యెహోవా దూత అతనికి అదృశ్య మాయెను.

21. Then the angell of the LORDE stretched out the staffe that he had in his hande, and with the ende of it he touched the flesh and the vnleuended floure: and the fyre came out of the rocke, and consumed the flesh and the vnleuended floure. And the angell of the LORDE vanyshed out of his sighte.

22. గిద్యోను ఆయన యెహోవా దూత అని తెలిసికొని అహహా నా యేలినవాడా, యెహోవా, ఇందుకే గదా నేను ముఖా ముఖిగా యెహోవా దూతను చూచితిననెను.

22. Now wha Gedeon sawe that it was an angell of ye LORDE, he sayde: O LORDE LORDE, haue I thus sene an angell of ye LORDE face to face?

23. అప్పుడు యెహోవానీకు సమాధానము, భయపడకుము, నీవు చావవని అతనితో సెలవిచ్చెను.

23. The LORDE sayde vnto him: Peace be with the, feare not, thou shalt not dye.

24. అక్కడ గిద్యోను యెహోవా నామమున బలిపీఠము కట్టి, దానికి యెహోవా సమాధానకర్తయను పేరుపెట్టెను. నేటివరకు అది అబీ యెజ్రీయుల ఒఫ్రాలో ఉన్నది.

24. The Gedeon buylded an altare there vnto ye LORDE, & called it: The LORDE of peace. The same stondeth yet vnto this daye at Apra, yt belogeth vnto the father of ye Esrites.

25. మరియు ఆ రాత్రియందే యెహోవానీ తండ్రి కోడెను, అనగా ఏడేండ్ల రెండవ యెద్దును తీసికొని వచ్చి, నీ తండ్రికట్టిన బయలుయొక్క బలిపీఠమును పడగొట్టి, దానికి పైగానున్న దేవతాస్తంభమును నరికివేసి

25. And in ye same night sayde ye LORDE vnto him: Take a fedd bullocke fro amoge thy fathers oxen, & another bullocke of seuen yeare olde, and breake downe the altare of Baall which is thy fathers, and cut downe the groue that stondeth by it,

26. తగిన యేర్పాటుతో ఈ బండ కొనను నీ దేవుడైన యెహో వాకు బలిపీఠము కట్టి, ఆ రెండవ కోడెను తీసికొనివచ్చి నీవు నరికిన ప్రతిమయొక్క కఱ్ఱతో దహనబలి నర్పించు మని అతనితో చెప్పెను.

26. and buylde thou an altare vnto the LORDE yi God aboue vpon the toppe of this rocke, and make it ready, and take the other bullocke, and offre a burntofferynge with the wodd of the groue that thou hast hewen downe.

27. కాబట్టి గిద్యోను తన పని వారిలో పదిమందిని తీసికొనివచ్చి యెహోవా తనతో చెప్పినట్లు చేసెను. అతడు తన పితరుల కుటుంబమునకును ఆ ఊరివారికిని భయపడినందున పగలు దానిని చేయలేక రాత్రివేళ చేసెను.

27. Then toke Gedeon ten men of his seruauntes, and dyd as ye LORDE sayde vnto him: but he was afrayed to do this by daye tyme, for his fathers house and the people in ye cite, and so he dyd it by nighte.

28. ఆ ఊరివారు వేకువనే లేచినప్పుడు బయలుయొక్క బలిపీఠము విరుగగొట్టబడియుండెను, దానికి పైగా నున్న దేవతాస్తంభమును పడద్రోయబడి యుండెను, కట్టబడిన ఆ బలిపీఠముమీద ఆ రెండవ యెద్దు అర్పింప బడి యుండెను.

28. Now whan the people in the cite rose vp early in the mornynge, beholde, Baals altare was broken, and the groue hewen downe by it, and the other bullocke a burntofferynge vpon the altare that was buylded,

29. అప్పుడు వారుఈ పని యెవరు చేసినదని ఒకరితోనొకరు చెప్పుకొనుచు విచారణచేసి వెదకి, యోవాషు కుమారుడైన గిద్యోను ఆ పనిచేసినట్టు తెలిసికొనిరి.

29. & one sayde vnto another: Who hath done this? And whan they soughte & made searche, it was sayde: Gedeon the sonne of Ioas hath done it.

30. కాబట్టి ఆ ఊరివారునీ కుమారుడు బయలుయొక్క బలిపీఠమును పడగొట్టి దానికి పైగానున్న దేవతాస్తంభమును పడద్రోసెను గనుక అతడు చావవలెను, వానిని బయటికి తెమ్మని యోవాషుతో చెప్పగా

30. The sayde the people of ye cite vnto Ioas: Brynge forth yi sonne, He must dye, because he hath broken Baals altare, and hewen downe the groue therby.

31. యోవాషు తనకు ఎదురుగా నిలిచిన వారందరితోమీరు బయలు పక్షముగా వాదింతురా? మీరు వాని రక్షించు దురా? వానిపక్షముగా వాదించువాడు ఈ ప్రొద్దుననే చావవలెను; ఎవడో వాని బలిపీఠమును విరుగగొట్టెను గనుక, వాడు దేవతయైనందున తన పక్షమున తానేవాదించ వచ్చును.

31. But Ioas sayde vnto all them that stode by him: Wyl ye stryue for Baal? Wil ye delyuer him? He yt stryueth for him, shal dye this mornynge. Yf he be God, let him auege him selfe, because his altare is broken downe.

32. ఒకడు తన బలిపీఠమును విరుగ గొట్టినందున అతనితో బయలు వాదించుకొననిమ్మని చెప్పి ఆ దినమున అతనికి యెరుబ్బయలను పేరు పెట్టెను.

32. From yt daye forth was he called Ierubaal, because it was sayde: Let Baal auenge him selfe, that his altare is broken downe.

33. మిద్యానీయులందరును అమాలేకీయులందరును తూర్పు వారందరును కూడి వచ్చి నది దాటి యెజ్రెయేలు మైదా నములో దిగగా

33. Whan ye Madianites now & ye Amalechites, & the childre towarde the south had gathered the selues together, & were passed thorow (Iordane) & had pitched their tentes in the valley of Iesrael,

34. యెహోవా ఆత్మ గిద్యోనును ఆవే శించెను. అతడు బూర ఊదినప్పుడు అబీయెజెరు కుటుంబపువారు అతని యొద్దకు వచ్చిరి.

34. the sprete of the LORDE endued Gedeon, & he caused the trompet to be blowne, & called (the house of) Abieser, that they shulde folowe him:

35. అతడు మనష్షీ యులందరియొద్దకు దూతలను పంపగా వారును కూడు కొని అతనియొద్దకు వచ్చిరి. అతడు ఆషేరు జెబూలూను నఫ్తాలి గోత్రములవారియొద్దకు దూతలను పంపగా వారును కూడినవారిని ఎదుర్కొనుటకు వచ్చిరి.

35. & he sent messaungers vnto all Manasse, & called them, yt they shulde folowe him also: and he sent messaungers likewyse vnto Asser & Zabulon & Nephtali, which came vp to mete him.

36. అప్పుడు గిద్యోను నీవు సెలవిచ్చినట్లు నాచేత ఇశ్రాయేలీయులను రక్షింప నుద్దేశించిన యెడల

36. And Gedeon sayde vnto God: Yf thou wilt delyuer Israel thorow my hande, as thou hast saide,

37. నేను కళ్లమున గొఱ్ఱెబొచ్చు ఉంచినతరువాత నేల అంతయు ఆరియుండగా ఆ గొఱ్ఱె బొచ్చుమీద మాత్రమే మంచుపడు నెడల నీవు సెల విచ్చినట్లు ఇశ్రాయేలీయులను నా మూలముగా రక్షించెదవని నేను నిశ్చయించుకొందునని దేవునితో అనెను.

37. the wil I laye a flese of woll in the courte: yf ye dew be onely vpon ye flese, & drye vpon all the grounde, then wyll I perceaue, that thou shalt delyuer Israel thorow my hande, as thou hast sayde.

38. ఆలాగున జరిగెను; అతడు ప్రొద్దుట లేచి ఆ బొచ్చును పిడిచి నీళ్లతో పాత్ర నిండువరకు ఆ బొచ్చునుండి మంచును పిండెను.

38. And it came so to passe. And whan he rose vp early on the morow, he wrage ye dew out of the flese, and fylled a dysshe full of water.

39. అప్పుడు గిద్యోనునీ కోపము నా మీద మండనియ్యకుము; ఇంకొక మారే ఆ బొచ్చుచేత శోధింప సెలవిమ్ము. నేల అంతటిమీద మంచు పడి యుండగా ఆ బొచ్చు మాత్రమే పొడిగా ఉండనిమ్మని దేవునితో అనగా

39. And Gedeon sayde vnto God Be not wroth at me, that I speake yet this one tyme. I wyl proue yet but once with the flese, let it be drye onely vpon the flese, and dew vpon all the grounde.

40. ఆ రాత్రి దేవుడు ఆలాగున చేసెను; నేల అంతటి మీద మంచు పడినను ఆ బొచ్చుమాత్రమే పొడిగానుండెను.

40. And God dyd so the same nighte: so that it was drye onely vpon the flese, and dew vpon all the grounde.