1. మనష్షే యేలనారంభించినప్పుడు పండ్రెండేండ్లవాడై యెరూషలేములో ఏబదియయిదు సంవత్సరములు ఏలెను; అతని తల్లిపేరు హెఫ్సిబా.

2 దినవృత్తాంతములు 33:1-9. యూదాలో ఏలిన అందరు రాజులకంటే మనష్షే ఏలినకాలం ఎక్కువ. అందరిలోకీ చెడ్డవాడూ ఇతడే. ఇతడి పాలనలో ఆ రాజ్యంలో దుర్మార్గం భయంకరంగా మితిమీరిపోయింది. అంతంలో ఇతడు పశ్చాత్తాపపడ్డాడు (2 దినవృత్తాంతములు 33:10-16). అయితే అతడు చేసిన హానిని అతడి పశ్చాత్తాపం సవరించలేకపోయింది. “పన్నెండేళ్ళు”– హిజ్కియా బ్రతుకులో దేవుడు మరో పదిహేనేళ్ళు కలపకపోతే (2 రాజులు 20:6) మనష్షే పుట్టి ఉండేవాడు కాదు.

2. అతడు యెహోవా దృష్టికి చెడుతనము జరిగించుచు, ఇశ్రా యేలీయులయెదుట నిలువకుండ యెహోవా వెళ్లగొట్టిన జనములు చేసినట్లు హేయక్రియలు చేయుచు వచ్చెను.

తన తండ్రిని అనుసరించకుండా, తాత విధానాలు అనుసరించాడు (2 రాజులు 16:3).

3. తన తండ్రియైన హిజ్కియా పడగొట్టిన ఉన్నత స్థలములను అతడు తిరిగి కట్టించి, బయలు దేవతకు బలిపీఠములను కట్టించి ఇశ్రా యేలురాజైన అహాబు చేసినట్లు దేవతాస్తంభములను చేయించి, నక్షత్రములకు మ్రొక్కి వాటిని పూజించు చుండెను.

“అహాబు”– 1 రాజులు 16:30-33. “బయల్”– న్యాయాధిపతులు 2:11 నోట్. “అషేరా”– న్యాయాధిపతులు 3:7 నోట్. “నక్షత్రాల సమూహాన్ని”– ద్వితీయోపదేశకాండము 17:2-5; 1 రాజులు 17:16.

4. మరియునా నామము ఉంచుదునని యెహోవా సెలవిచ్చిన యెరూషలేములో అతడు యెహోవా మందిరమందు బలిపీఠములను కట్టించెను.

“పేరు”– 2 సమూయేలు 7:13; 1 రాజులు 8:29; 1 రాజులు 9:3.

5. మరియు యెహోవా మందిరమునకున్న రెండుసాలలలో ఆకాశ సమూహములకు అతడు బలిపీఠములను కట్టించెను.

2 రాజులు 23:4-5 2 రాజులు 23:12. యెహెఙ్కేలు 8:5-18 పోల్చిచూడండి.

6. అతడు తన కుమారుని అగ్నిగుండము దాటించి, జ్యోతిషమును శకునములను వాడుక చేసి, యక్షిణిగాండ్రతోను సోదెగాండ్రతోను సాంగత్యము చేసెను. ఈ ప్రకారము అతడు యెహోవా దృష్టికి బహుగా చెడుతనము జరిగించుచు ఆయనకు కోపము పుట్టించెను

దేవుడు అసహ్యించుకుని నిషేధించిన ప్రతిదాన్నీ చేసేందుకు ఇతడు నిశ్చయించుకున్నట్టు ఉన్నాడు – లేవీయకాండము 18:21; లేవీయకాండము 19:26 లేవీయకాండము 19:31; లేవీయకాండము 20:2; ద్వితీయోపదేశకాండము 18:10-14. “మంటల్లో”– 2 రాజులు 16:3 దగ్గర నోట్. “కోపం”– సంఖ్యాకాండము 25:3; కీర్తనల గ్రంథము 90:7-11.

7. యెహోవా దావీదునకును అతని కుమారుడైన సొలొమోనునకును ఆజ్ఞ ఇచ్చిఈ మందిరమున ఇశ్రాయేలు గోత్రస్థానములలోనుండి నేను కోరుకొనిన యెరూషలేమునందు నా నామమును సదాకాలము ఉంచుదునని సెలవిచ్చిన యెహోవా మందిరమందు తాను చేయించిన అషేరా ప్రతిమను ఉంచెను.

ద్వితీయోపదేశకాండము 16:21.

8. మరియుఇశ్రాయేలీయులకు నేను ఆజ్ఞా పించిన దంతటిని, నా సేవకుడగు మోషే వారికి వ్రాసి యిచ్చిన ధర్మశాస్త్రమును వారు గైకొనినయెడల వారి పితరులకు నేనిచ్చిన దేశములోనుండి వారి పాదములను ఇక తొలగి పోనియ్యనని యెహోవా సెలవిచ్చిన మాట వారు వినక

2 సమూయేలు 7:10.

9. ఇశ్రాయేలీయులయెదుట నిలువకుండ యెహోవా లయముచేసిన జనములు జరిగించిన చెడుతనమును మించిన చెడుతనము చేయునట్లు మనష్షే వారిని రేపెను.

“నాశనం చేసిన”– ద్వితీయోపదేశకాండము 12:29-31; ద్వితీయోపదేశకాండము 31:3; యెహోషువ 21:43-45; యెహోషువ 24:15.

10. కాగా యెహోవా తన సేవకులైన ప్రవక్తల ద్వారా ఈలాగు సెలవిచ్చెను.

11. యూదారాజైన మనష్షే యీ హేయమైన కార్యములను చేసి, తనకు ముందున్న అమోరీయులను మించిన చెడునడత కనుపరచి, తాను పెట్టుకొనిన విగ్రహములవలన యూదావారు పాపము చేయుటకు కారకుడాయెను.

“అమోరీవాళ్ళను”– ఆదికాండము 15:16; 1 రాజులు 21:26.

12. కావున ఇశ్రా యేలీయుల దేవుడైన యెహోవా సెలవిచ్చునదేమనగావినువాని రెండు చెవులు గింగురుమనునంత కీడు యెరూష లేము మీదికిని యూదావారి మీదికిని రప్పించుచు

యిర్మియా 15:4; యిర్మియా 19:3; హబక్కూకు 1:5.

13. నేను షోమ్రోనును కొలిచిన నూలును, అహాబు కుటుంబికులను సరిచూచిన మట్టపు గుండును యెరూషలేముమీద సాగలాగుదును; ఒకడు పళ్లెమును తుడుచునప్పుడు దాని బోర్లించి తుడుచునట్లు నేను యెరూషలేమును తుడిచి వేసెదను.

2 రాజులు 22:16-19; యెషయా 24:11; ఆమోసు 7:7-9 ఆమోసు 7:17. “కొలత”– అంటే దాన్ని నాశనానికి సిద్ధం చేస్తున్నానని అర్థం కావచ్చు.

14. మరియు నా స్వాస్థ్యములో శేషించినవారిని నేను త్రోసివేసి వారి శత్రువులచేతికి వారిని అప్పగించె దను.

“చెయ్యి విడిచి”– అంటే శిక్షాకాలంలో వారిని కాపాడడు (యిర్మియా 6:9). అయితే మిగిలివున్న తన ప్రజలను ఆయన శాశ్వతంగా విడిచిపెట్టలేదు, అలా ఎన్నటికీ విడిచిపెట్టడు (యెషయా 54:6-8).

15. వారు తమ పితరులు ఐగుప్తుదేశములోనుండి వచ్చిన నాటనుండి నేటివరకు నా దృష్టికి కీడుచేసి నాకు కోపము పుట్టించుచున్నారు గనుక వారు తమ శత్రువు లందరిచేత దోచబడి నష్టము నొందుదురు.

“ఈజిప్ట్”– ద్వితీయోపదేశకాండము 9:24; న్యాయాధిపతులు 2:10-23; 2 రాజులు 17:7-17.

16. మరియు మనష్షే యెహోవా దృష్టికి చెడు నడతనడిచి, యూదా వారిని పాపములో దింపినదిగాక యెరూషలేమును ఈ కొననుండి ఆ కొనవరకు రక్తముతో నిండునట్లు నిరపరాధుల రక్తమును బహుగా ఒలికించెను.

2 రాజులు 24:3-4. ఇంత జరిగాక మనష్షే పశ్చాత్తాపపడి, దేవునివైపు తిరిగి, పాపవిముక్తి పొందడం సాద్యమేనా? 2 దినవృత్తాంతములు 33:11-16 చూడండి.

17. మనష్షే చేసిన యితర కార్యములను గూర్చియు, అతడు చేసిన దాని నంతటినిగూర్చియు, అతడు చేసిన దోషమునుగూర్చియు, యూదారాజుల వృత్తాంతముల గ్రంథమందు వ్రాయబడి యున్నది.

“చరిత్ర గ్రంథం”– 1 రాజులు 14:19.

18. మనష్షే తన పితరులతో కూడ నిద్రించి ఉజ్జా యొక్క తోటలో తన నగరుదగ్గర సమాధిచేయబడెను; అతని కుమారుడైన ఆమోను అతనికి మారుగా రాజాయెను.

“కన్ను మూసి”– 1 రాజులు 2:10 నోట్.

19. ఆమోను ఏలనారంభించినప్పుడు ఇరువది రెండేండ్ల వాడై యెరూషలేమునందు రెండు సంవత్సరములు ఏలెను, అతని తల్లి యొట్బయూరివాడగు హారూసు కుమార్తెయైన మెషుల్లెమెతు.

2 దినవృత్తాంతములు 32:21-25.

20. అతడు తన తండ్రియైన మనష్షే నడిచినట్లు యెహోవా దృష్టికి చెడునడత నడిచెను.

21. తన పితరుల దేవుడైన యెహోవాను విసర్జించి యెహోవా మార్గమందు నడువక తన తండ్రి ప్రవర్తించినట్లు తానును ప్రవర్తించుచు,

ఆమోను తన తండ్రియొక్క చెడు విధానాలను అనుసరించాడు గాని మనష్షే పశ్చాత్తాపపడిన తరువాత అతనిలో కనిపించిన మంచి విధానాలను అనుసరించలేదు. యిర్మియా 17:9 చూడండి.

22. తన తండ్రి పూజించిన విగ్రహములను తానును పూజించెను.

23. ఆమోను సేవకులు అతనిమీద కుట్రచేసి అతని నగరునందు అతని చంపగా

24. దేశపు జనులు రాజైన ఆమోనుమీద కుట్రచేసిన వారినందరిని చంపి అతని కుమారుడైన యోషీయాకు అతనికి మారుగా పట్టాభిషేకము చేసిరి.

25. ఆమోను చేసిన యితర కార్యములనుగూర్చి యూదారాజుల వృత్తాంతముల గ్రంథ మందు వ్రాయబడియున్నది.

26. ఉజ్జాయొక్క తోటలో అతనికి కలిగిన సమాధియందు అతడు పాతిపెట్టబడెను; అతని కుమారుడైన యోషీయా అతనికి మారుగా రాజాయెను.