1. అహష్వేరోషు దినములలో జరిగిన చర్యల వివరము; హిందూదేశము మొదలుకొని కూషు దేశమువరకు నూట ఇరువది యేడు సంస్థానములను అహష్వేరోషు ఏలెను.

1. ahashvērōshu dinamulalō jarigina charyala vivaramu; hindoodheshamu modalukoni kooshu dheshamuvaraku nooṭa iruvadhi yēḍu sansthaanamulanu ahashvērōshu ēlenu.

2. ఆ కాలమందు రాజైన అహష్వేరోషు షూషను కోటలో నుండి రాజ్యపరిపాలన చేయుచుండగా

2. aa kaalamandu raajaina ahashvērōshu shooshanu kōṭalō nuṇḍi raajyaparipaalana cheyuchuṇḍagaa

3. తన యేలుబడి యందు మూడవ సంవత్సరమున తన అధిపతులకందరికిని సేవకులకును విందు చేయించెను. పారసీక దేశము యొక్కయు మాద్య దేశముయొక్కయు పరాక్రమశాలులును ఘనులును సంస్థానాధిపతులును అతని సన్నిధినుండగా

3. thana yēlubaḍi yandu mooḍava samvatsaramuna thana adhipathulakandarikini sēvakulakunu vindu cheyin̄chenu. Paaraseeka dheshamu yokkayu maadya dheshamuyokkayu paraakramashaalulunu ghanulunu sansthaanaadhipathulunu athani sannidhinuṇḍagaa

4. అతడు తన మహిమగల రాజ్యముయొక్క ఐశ్వర్య ప్రభావములను, తన మహత్యాతిశయ ఘనతలను అనేక దినములు, అనగా నూట ఎనుబది దినములు కనుపరచెను.

4. athaḍu thana mahimagala raajyamuyokka aishvarya prabhaavamulanu, thana mahatyaathishaya ghanathalanu anēka dinamulu, anagaa nooṭa enubadhi dinamulu kanuparachenu.

5. ఆ దినములు గడచిన తరువాత రాజు షూషను కోటలోనున్న అల్పులకేమి ఘనులకేమి జనులకందరికిని రాజు కోటలోని తోట ఆవరణములో ఏడు దినములు విందు చేయించెను.

5. aa dinamulu gaḍachina tharuvaatha raaju shooshanu kōṭalōnunna alpulakēmi ghanulakēmi janulakandarikini raaju kōṭalōni thooṭa aavaraṇamulō ēḍu dinamulu vindu cheyin̄chenu.

6. అక్కడ ధవళ ధూమ్రవర్ణములుగల అవిసెనారతో చేయబడిన త్రాళ్లతో చలువరాతి స్తంభ ములమీద ఉంచబడిన వెండి కమ్ములకు తగిలించిన తెలుపును ఊదారంగును కలిసిన తెరలు వ్రేలాడుచుండెను. మరియు ఎరుపు తెలుపు పసుపు నలుపు అయిన చలువరాళ్లు పరచిన నేలమీద వెండి బంగారుమయమైన జలతారుగల పరుపులుండెను.

6. akkaḍa dhavaḷa dhoomravarṇamulugala avisenaarathoo cheyabaḍina traaḷlathoo chaluvaraathi sthambha mulameeda un̄chabaḍina veṇḍi kammulaku thagilin̄china telupunu oodaaraṅgunu kalisina teralu vrēlaaḍuchuṇḍenu. Mariyu erupu telupu pasupu nalupu ayina chaluvaraaḷlu parachina nēlameeda veṇḍi baṅgaarumayamaina jalathaarugala parupuluṇḍenu.

7. అచ్చట కూడినవారికి వివిధమైన బంగారు పాత్రలతో పానమిచ్చుచు, రాజు స్థితికి తగినట్టుగా రాజు ద్రాక్షారసమును దాసులు అధికముగా పోసిరి.

7. acchaṭa kooḍinavaariki vividhamaina baṅgaaru paatralathoo paanamichuchu, raaju sthithiki thaginaṭṭugaa raaju draakshaarasamunu daasulu adhikamugaa pōsiri.

8. ఆ విందు పానము ఆజ్ఞానుసారముగా జరుగుటనుబట్టి యెవరును బలవంతము చేయలేదు; ఎవడు కోరినట్టుగా వానికి పెట్టవలెనని తన కోటపనివారికి రాజు ఆజ్ఞ నిచ్చి యుండెను.

8. aa vindu paanamu aagnaanusaaramugaa jaruguṭanubaṭṭi yevarunu balavanthamu cheyalēdu; evaḍu kōrinaṭṭugaa vaaniki peṭṭavalenani thana kōṭapanivaariki raaju aagna nichi yuṇḍenu.

9. రాణియైన వష్తి కూడ రాజైన అహష్వేరోషు కోటలో స్త్రీలకు ఒక విందు చేయించెను.

9. raaṇiyaina vashthi kooḍa raajaina ahashvērōshu kōṭalō streelaku oka vindu cheyin̄chenu.

10. ఏడవ దినమందు రాజు ద్రాక్షారసము త్రాగి సంతో షముగా నున్నప్పుడు, కూడివచ్చిన జనమునకును, అధిపతులకును రాణియైన వష్తియొక్క సౌందర్యమును కను పరచవలెనని రాజ కిరీటము ధరించుకొనిన ఆమెను తన సన్నిధికి పిలుచుకొని వచ్చునట్లు

10. ēḍava dinamandu raaju draakshaarasamu traagi santhoo shamugaa nunnappuḍu, kooḍivachina janamunakunu, adhipathulakunu raaṇiyaina vashthiyokka saundaryamunu kanu parachavalenani raaja kireeṭamu dharin̄chukonina aamenu thana sannidhiki piluchukoni vachunaṭlu

11. రాజైన అహష్వేరోషు ఎదుట ఉపచారము చేయు మెహూమాను బిజ్తా హర్బోనా బిగ్తా అబగ్తా జేతరు కర్కసు అను ఏడుగురు నపుంసకులకు ఆజ్ఞాపించెను. ఆమె సౌందర్యవతి.

11. raajaina ahashvērōshu eduṭa upachaaramu cheyu mehoomaanu bijthaa harbōnaa bigthaa abagthaa jētharu karkasu anu ēḍuguru napunsakulaku aagnaapin̄chenu. aame saundaryavathi.

12. రాణియైన వష్తి నపుంసకులచేత ఇయ్యబడిన రాజాజ్ఞ ప్రకారము వచ్చుటకు ఒప్పకపోగా రాజు మిగుల కోపగించెను, అతని కోపము రగులుకొనెను.

12. raaṇiyaina vashthi napunsakulachetha iyyabaḍina raajaagna prakaaramu vachuṭaku oppakapōgaa raaju migula kōpagin̄chenu, athani kōpamu ragulukonenu.

13. విధిని రాజ్యధర్మమును ఎరిగిన వారందరిచేత రాజు ప్రతి సంగతి పరిష్కరించుకొనువాడు గనుక

13. vidhini raajyadharmamunu erigina vaarandarichetha raaju prathi saṅgathi parishkarin̄chukonuvaaḍu ganuka

14. అతడు కాలజ్ఞానులను చూచిరాణియైన వష్తి రాజైన అహష్వేరోషు అను నేను నపుంసకులచేత ఇచ్చిన ఆజ్ఞప్రకారము చేయక పోయినందున ఆమెకు విధినిబట్టి చేయవలసినదేమని వారి నడిగెను.

14. athaḍu kaalagnaanulanu chuchiraaṇiyaina vashthi raajaina ahashvērōshu anu nēnu napunsakulachetha ichina aagnaprakaaramu cheyaka pōyinanduna aameku vidhinibaṭṭi cheyavalasinadhemani vaari naḍigenu.

15. అతని సన్నిధిని ఉండి రాజు ముఖమును చూచుచు, రాజ్యమందు ప్రథమపీఠముల మీద కూర్చుండు పారసీకులయొక్కయు మాదీయుల యొక్కయు ఏడుగురు ప్రధానులు ఎవరనగాకర్షెనా షెతారు అద్మాతా తర్షీషు మెరెను మర్సెనా మెమూకాను అనువారు.

15. athani sannidhini uṇḍi raaju mukhamunu choochuchu, raajyamandu prathamapeeṭhamula meeda koorchuṇḍu paaraseekulayokkayu maadeeyula yokkayu ēḍuguru pradhaanulu evaranagaakarshenaa shethaaru admaathaa tharsheeshu merenu marsenaa memookaanu anuvaaru.

16. మెమూకాను రాజు ఎదుటను ప్రధానుల యెదుటను ఈలాగు ప్రత్యుత్తరమిచ్చెను రాణియైన వష్తి రాజు ఎడల మాత్రము కాదు, రాజైన అహష్వేరోషు యొక్క సకల సంస్థానములలోనుండు అధిపతులందరి యెడలను జనులందరియెడలను నేరస్థురాలాయెను.

16. memookaanu raaju eduṭanu pradhaanula yeduṭanu eelaagu pratyuttharamicchenu raaṇiyaina vashthi raaju eḍala maatramu kaadu, raajaina ahashvērōshu yokka sakala sansthaanamulalōnuṇḍu adhipathulandari yeḍalanu janulandariyeḍalanu nērasthuraalaayenu.

17. ఏల యనగా రాజైన అహష్వేరోషు తన రాణియైన వష్తిని తన సన్నిధికి పిలుచుకొని రావలెనని ఆజ్ఞాపింపగా ఆమె రాలేదను సంగతి బయలుపడగానే స్త్రీలందరు దానివిని, ముఖము ఎదుటనే తమ పురుషులను తిరస్కారము చేయుదురు.

17. ēla yanagaa raajaina ahashvērōshu thana raaṇiyaina vashthini thana sannidhiki piluchukoni raavalenani aagnaapimpagaa aame raalēdanu saṅgathi bayalupaḍagaanē streelandaru daanivini, mukhamu eduṭanē thama purushulanu thiraskaaramu cheyuduru.

18. మరియు పారసీకులయొక్కయు మాదీయుల యొక్కయు నాయకపత్నులు రాణి చేసినదాని సమా చారము విని, రాణి పలికినట్లు ఈ దినమందు రాజుయొక్క అధిపతులందరితో పలుకుదురు. దీనివలన బహు తిరస్కారమును కోపమును పుట్టును.

18. mariyu paaraseekulayokkayu maadeeyula yokkayu naayakapatnulu raaṇi chesinadaani samaa chaaramu vini, raaṇi palikinaṭlu ee dinamandu raajuyokka adhipathulandarithoo palukuduru. Deenivalana bahu thiraskaaramunu kōpamunu puṭṭunu.

19. రాజునకు సమ్మతి ఆయెనా వష్తి రాజైన అహష్వేరోషు సన్నిధికి ఇకను రాకూడదని తమయొద్దనుండి యొక రాజాజ్ఞ పుట్టవలెను. అది తప్పకుండునట్లు పారసీకులయొక్కయు మాదీయుల యొక్కయు న్యాయముచొప్పున నియమింపవలెను. మరియు వష్తికంటె యోగ్యురాలిని రాణినిగా తాము చేయవలెను.

19. raajunaku sammathi aayenaa vashthi raajaina ahashvērōshu sannidhiki ikanu raakooḍadani thamayoddhanuṇḍi yoka raajaagna puṭṭavalenu. adhi thappakuṇḍunaṭlu paaraseekulayokkayu maadeeyula yokkayu nyaayamuchoppuna niyamimpavalenu. Mariyu vashthikaṇṭe yōgyuraalini raaṇinigaa thaamu cheyavalenu.

20. మరియు రాజు చేయు నిర్ణయము విస్తారమైన తమ రాజ్యమందంతట ప్రకటించినయెడల, ఘనురాలు గాని అల్పురాలుగాని స్త్రీలందరు తమ పురుషులను సన్మానించుదురని చెప్పెను.

20. mariyu raaju cheyu nirṇayamu visthaaramaina thama raajyamandanthaṭa prakaṭin̄chinayeḍala, ghanuraalu gaani alpuraalugaani streelandaru thama purushulanu sanmaanin̄chudurani cheppenu.

21. ఈ సంగతి రాజునకును అధిపతులకును అనుకూలముగా ఉండెను గనుక అతడు మెమూకాను మాట ప్రకారము చేసెను.

21. ee saṅgathi raajunakunu adhipathulakunu anukoolamugaa uṇḍenu ganuka athaḍu memookaanu maaṭa prakaaramu chesenu.

22. ప్రతి పురుషుడు తన యింటిలో అధికారిగా నుండవలెననియు, ప్రతి పురుషుడు తన స్వభాష ననుసరించి తన యింటివారితో మాటలాడవలెననియు ఆజ్ఞ ఇచ్చి,ప్రతి సంస్థానమునకు దాని వ్రాత ప్రకారముగాను, ప్రతి జనమునకు దాని భాష ప్రకారముగాను రాజు తన సకలమైన సంస్థానములకు దానిని గూర్చిన తాకీదులు పంపించెను.

22. prathi purushuḍu thana yiṇṭilō adhikaarigaa nuṇḍavalenaniyu, prathi purushuḍu thana svabhaasha nanusarin̄chi thana yiṇṭivaarithoo maaṭalaaḍavalenaniyu aagna ichi,prathi sansthaanamunaku daani vraatha prakaaramugaanu, prathi janamunaku daani bhaasha prakaaramugaanu raaju thana sakalamaina sansthaanamulaku daanini goorchina thaakeedulu pampin̄chenu.