1. యేసు ఈ మాటలన్నియు చెప్పి చాలించిన తరువాత జరిగినదేమనగా ఆయన తన శిష్యులను చూచి

1. Jesus finished saying all these things. Then he said to his disciples,

2. రెండు దినములైన పిమ్మట పస్కాపండుగ వచ్చుననియు, అప్పుడు మనుష్యకుమారుడు సిలువవేయబడుటకై అప్పగింపబడుననియు మీకు తెలియునని చెప్పెను.
నిర్గమకాండము 12:1-27

2. 'As you know, the Passover Feast is two days away. The Son of Man will be handed over to be nailed to a cross.'

3. ఆ సమయమున ప్రధానయాజకులును ప్రజల పెద్దలును కయప అను ప్రధానయాజకుని మందిరములోనికి కూడివచ్చి

3. Then the chief priests met with the elders of the people. They met in the palace of Caiaphas, the high priest.

4. యేసును మాయోపాయముచేత పట్టుకొని, చంపవలెనని యేకమై ఆలోచన చేసిరి.

4. They made plans to arrest Jesus in a clever way. They wanted to kill him.

5. అయితే ప్రజలలో అల్లరి కలుగకుండు నట్లుపండుగలో వద్దని చెప్పుకొనిరి.

5. But not during the Feast,' they said. 'The people may stir up trouble.'

6. యేసు బేతనియలో కుష్ఠరోగియైన సీమోను ఇంట నున్నప్పుడు,

6. Jesus was in Bethany. He was in the home of a man named Simon, who had a skin disease.

7. ఒక స్త్రీ మిక్కిలి విలువగల అత్తరుబుడ్డి తీసికొని ఆయనయొద్దకు వచ్చి, ఆయన భోజనమునకు కూర్చుండగా దానిని ఆయన తలమీద పోసెను.

7. A woman came to Jesus with a special sealed jar of very expensive perfume. She poured the perfume on his head while he was at the table.

8. శిష్యులు చూచి కోపపడి ఈ నష్టమెందుకు?

8. When the disciples saw this, they became angry. 'Why this waste?' they asked.

9. దీనిని గొప్ప వెలకు అమ్మి బీదల కియ్యవచ్చునే అనిరి.

9. The perfume could have been sold at a high price. The money could have been given to poor people.'

10. యేసు ఆ సంగతి తెలిసి కొనిఈ స్త్రీ నా విషయమై యొక మంచి కార్యము చేసెను; ఈమెను మీరేల తొందరపెట్టుచున్నారు?

10. Jesus was aware of this. So he said to them, 'Why are you bothering this woman? She has done a beautiful thing to me.

11. బీదలెల్లప్పుడు మీతోకూడ ఉన్నారు. గాని నేనెల్లప్పుడు మీతో కూడ ఉండను.
ద్వితీయోపదేశకాండము 15:11

11. You will always have poor people with you. But you will not always have me.

12. ఈమె యీ అత్తరు నా శరీరము మీద పోసి నా భూస్థాపన నిమిత్తము దీనిని చేసెను.

12. She poured the perfume on my body to prepare me to be buried.

13. సర్వలోకమందు ఈ సువార్త ఎక్కడ ప్రకటింపబడునో, అక్కడ ఈమె చేసినదియు ఈమె జ్ఞాపకార్థముగా ప్రశంసింపబడునని మీతో నిశ్చయముగా చెప్పుచున్నా నని వారితో అనెను.

13. What I'm about to tell you is true. What she has done will be told anywhere this good news is preached all over the world. It will be told in memory of her.'

14. అప్పుడు పండ్రెండుమందిలో నొకడగు ఇస్కరియోతు యూదా, ప్రధానయాజకులయొద్దకు వెళ్లి

14. One of the Twelve went to the chief priests. His name was Judas Iscariot.

15. నేనాయనను మీకప్పగించినయెడల నాకేమి ఇత్తురని వారినడిగెను. అందుకు వారు ముప్పది వెండి నాణములు తూచి వానికి ఇచ్చిరి.
నిర్గమకాండము 21:32, జెకర్యా 11:12

15. He asked, 'What will you give me if I hand Jesus over to you?' So they counted out 30 silver coins for him.

16. వాడప్పటినుండి ఆయనను అప్పగించుటకు తగిన సమయము కనిపెట్టు చుండెను.

16. From then on, Judas watched for the right time to hand Jesus over to them.

17. పులియని రొట్టెల పండుగలో మొదటి దినమందు, శిష్యులు యేసునొద్దకు వచ్చిపస్కాను భుజించుటకు మేము నీకొరకు ఎక్కడ సిద్ధపరచ గోరుచున్నావని అడి గిరి.
నిర్గమకాండము 12:14-20

17. It was the first day of the Feast of Unleavened Bread. The disciples came to Jesus. They asked, 'Where do you want us to prepare for you to eat the Passover meal?'

18. అందుకాయన మీరు పట్టణమందున్న ఫలాని మనుష్యునియొద్దకు వెళ్లి - నా కాలము సమీపమైయున్నది; నా శిష్యులతో కూడ నీ యింట పస్కాను ఆచరించెదనని బోధకుడు చెప్పుచున్నాడని అతనితో చెప్పుడనెను.

18. He replied, 'Go into the city to a certain man. Tell him, 'The Teacher says, 'My time is near. I am going to celebrate the Passover at your house with my disciples.' ' '

19. యేసు తమ కాజ్ఞాపించిన ప్రకారము శిష్యులు చేసి పస్కాను సిద్ధపరచిరి.

19. So the disciples did what Jesus had told them to do. They prepared the Passover meal.

20. సాయంకాలమైనప్పుడు ఆయన పండ్రెండుమంది శిష్యులతోకూడ భోజనమునకు కూర్చుం డెను.

20. When evening came, Jesus was at the table with the Twelve.

21. వారు భోజనము చేయుచుండగా ఆయన మీలో ఒకడు నన్ను అప్పగించునని మీతో నిశ్చయముగా చెప్పు చున్నాననెను.

21. While they were eating, he said, 'What I'm about to tell you is true. One of you will hand me over to my enemies.'

22. అందుకు వారు బహు దుఃఖపడి ప్రతి వాడునుప్రభువా, నేనా? అని ఆయన నడుగగా

22. The disciples became very sad. One after the other, they began to say to him, 'It's not I, Lord, is it?'

23. ఆయననాతోకూడ పాత్రలో చెయ్యి ముంచిన వాడెవడో వాడే నన్ను అప్పగించువాడు.
కీర్తనల గ్రంథము 41:9

23. Jesus replied, 'The one who has dipped his hand into the bowl with me will hand me over.

24. మనుష్యకుమా రునిగూర్చి వ్రాయబడిన ప్రకారము ఆయన పోవుచున్నాడు గాని యెవనిచేత మనుష్యకుమారుడు అప్ప గింపబడుచున్నాడో ఆ మనుష్యునికి శ్రమ; ఆ మనుష్యుడు పుట్టియుండనియెడల వానికి మేలని చెప్పెను.
కీర్తనల గ్రంథము 22:7-8, కీర్తనల గ్రంథము 22:16-18, యెషయా 53:9

24. The Son of Man will go just as it is written about him. But how terrible it will be for the one who hands over the Son of Man! It would be better for him if he had not been born.'

25. ఆయనను అప్పగించిన యూదాబోధకుడా, నేనా? అని అడుగగా ఆయననీవన్నట్టే అనెను.

25. Judas was the one who was going to hand him over. He said, 'It's not I, Rabbi, is it?' Jesus answered, 'Yes. It is you.'

26. వారు భోజనము చేయుచుండగా యేసు ఒక రొట్టె పట్టుకొని, దాని నాశీర్వదించి, విరిచి తన శిష్యులకిచ్చి మీరు తీసికొని తినుడి; ఇది నా శరీరమని చెప్పెను.

26. While they were eating, Jesus took bread. He gave thanks and broke it. He handed it to his disciples and said, 'Take this and eat it. This is my body.'

27. మరియు ఆయన గిన్నె పట్టుకొని కృతజ్ఞతాస్తుతులు చెల్లించి వారికిచ్చి దీనిలోనిది మీరందరు త్రాగుడి.

27. Then he took the cup. He gave thanks and handed it to them. He said, 'All of you drink from it.

28. ఇది నా రక్తము, అనగా పాపక్షమాపణ నిమిత్తము అనేకుల కొరకు చిందింపబడుచున్న నిబంధన రక్తము.
నిర్గమకాండము 24:8, యిర్మియా 31:31, జెకర్యా 9:11

28. This is my blood of the new covenant. It is poured out to forgive the sins of many.

29. నా తండ్రి రాజ్యములో మీతోకూడ నేను ఈ ద్రాక్షారసము క్రొత్త దిగా త్రాగు దినమువరకు, ఇకను దాని త్రాగనని మీతో చెప్పుచున్నాననెను.

29. Here is what I tell you. From now on, I won't drink wine with you again until the day I drink it with you in my Father's kingdom.'

30. అంతట వారు కీర్తన పాడి ఒలీవల కొండకు వెళ్లిరి.
కీర్తనల గ్రంథము 113:8

30. Then they sang a hymn and went out to the Mount of Olives.

31. అప్పుడు యేసు వారిని చూచి ఈ రాత్రి మీరందరు నా విషయమై అభ్యంతరపడెదరు, ఏలయనగా గొఱ్ఱెల కాపరిని కొట్టుదును, మందలోని గొఱ్ఱెలు చెదరిపోవును అని వ్రాయబడి యున్నది గదా.
జెకర్యా 13:7

31. Jesus told them, 'This very night you will all turn away because of me. It is written that the Lord said, ' 'I will strike the shepherd down. Then the sheep of the flock will be scattered.' --(Zechariah 13:7)

32. నేను లేచిన తరువాత మీకంటె ముందుగా గలిలయకు వెళ్లెద ననెను.

32. But after I rise from the dead, I will go ahead of you into Galilee.'

33. అందుకు పేతురునీ విషయమై అందరు అభ్యంతర పడినను నేను ఎప్పుడును అభ్యంతరపడనని ఆయనతో చెప్పగా

33. Peter replied, 'All the others may turn away because of you. But I never will.'

34. యేసు అతని చూచిఈ రాత్రి కోడి కూయక మునుపే నీవు నన్ను ఎరుగనని ముమ్మారు చెప్పెదవని నీతో నిశ్చయముగా చెప్పుచున్నాననెను.

34. 'What I'm about to tell you is true,' Jesus answered. 'It will happen this very night. Before the rooster crows, you will say three times that you don't know me.'

35. పేతురాయనను చూచినేను నీతోకూడ చావవలసివచ్చినను, నిన్ను ఎరుగ నని చెప్పననెను; అదేప్రకారము శిష్యులందరు అనిరి.

35. But Peter said, 'I may have to die with you. But I will never say I don't know you.' And all the other disciples said the same thing.

36. అంతట యేసు వారితోకూడ గెత్సేమనే అనబడిన చోటికి వచ్చినేను అక్కడికి వెళ్లి ప్రార్థనచేసి వచ్చు వరకు మీరిక్కడ కూర్చుండుడని శిష్యులతో చెప్పి

36. Then Jesus went with his disciples to a place called Gethsemane. He said to them, 'Sit here while I go over there and pray.'

37. పేతురును జెబెదయి యిద్దరు కుమారులను వెంటబెట్టుకొని పోయి, దుఃఖపడుటకును చింతాక్రాంతుడగుటకును మొదలు పెట్టెను.

37. He took Peter and the two sons of Zebedee along with him. He began to be sad and troubled.

38. అప్పుడు యేసు మరణమగునంతగా నా ప్రాణము బహు దుఃఖములో మునిగియున్నది;మీరు ఇక్కడ నిలిచి, నాతోకూడ మెలకువగా నుండుడని వారితో చెప్పి
కీర్తనల గ్రంథము 42:5, కీర్తనల గ్రంథము 42:11, కీర్తనల గ్రంథము 43:5, యోనా 4:9

38. Then he said to them, 'My soul is very sad. I feel close to death. Stay here. Keep watch with me.'

39. కొంత దూరము వెళ్లి, సాగిలపడి నా తండ్రీ, సాధ్యమైతే ఈ గిన్నె నాయొద్దనుండి తొలగి పోనిమ్ము, అయినను నా యిష్టప్రకారము కాదు నీ చిత్తప్రకారమే కానిమ్మని ప్రార్థించెను.

39. He went a little farther. Then he fell with his face to the ground. He prayed, 'My Father, if it is possible, take this cup of suffering away from me. But let what you want be done, not what I want.'

40. ఆయన మరల శిష్యులయొద్దకు వచ్చి, వారు నిద్రించుట చూచిఒక గడియయైనను నాతోకూడ మేల్కొనియుండలేరా?

40. Then he returned to his disciples and found them sleeping. 'Couldn't you men keep watch with me for one hour?' he asked Peter.

41. మీరు శోధనలో ప్రవేశించకుండునట్లు మెలకువగా ఉండి ప్రార్థనచేయుడి; ఆత్మ సిద్ధమే గాని శరీరము బలహీన మని పేతురుతో చెప్పి

41. 'Watch and pray. Then you won't fall into sin when you are tempted. The spirit is willing. But the body is weak.'

42. మరల రెండవమారు వెళ్లినా తండ్రీ, నేను దీనిని త్రాగితేనే గాని యిది నాయొద్దనుండి తొలగి పోవుట సాధ్యముకానియెడల, నీ చిత్తమే సిద్ధించు గాక అని ప్రార్థించి

42. Jesus went away a second time. He prayed, 'My Father, is it possible for this cup to be taken away? But if I must drink it, may what you want be done.'

43. తిరిగి వచ్చి, వారు మరల నిద్రించుట చూచెను; ఏలయనగా వారి కన్నులు భారముగా ఉండెను.

43. Then he came back. Again he found them sleeping. They couldn't keep their eyes open.

44. ఆయన వారిని మరల విడిచి వెళ్లి, ఆ మాటలే చెప్పుచు మూడవ మారు ప్రార్థనచేసెను.

44. So he left them and went away once more. For the third time he prayed the same thing.

45. అప్పుడాయన తన శిష్యులయొద్దకు వచ్చిఇక నిద్రపోయి అలసట తీర్చు కొనుడి; ఇదిగో ఆ గడియవచ్చి యున్నది; మనుష్యకుమారుడు పాపులచేతికి అప్పగింపబడుచున్నాడు;

45. Then he returned to the disciples. He said to them, 'Are you still sleeping and resting? Look! The hour is near. The Son of Man is about to be handed over to sinners.

46. లెండి వెళ్లుదము; ఇదిగో నన్ను అప్పగించువాడు సమీపించి యున్నాడని వారితో చెప్పెను.

46. Get up! Let us go! Here comes the one who is handing me over to them!'

47. ఆయన ఇంకను మాటలాడుచుండగా పండ్రెండు మందిలో ఒకడగు యూదా వచ్చెను. వానితోకూడ బహు జనసమూహము కత్తులు గుదియలు పట్టుకొని ప్రధాన యాజకులయొద్దనుండియు ప్రజల పెద్దలయొద్ద నుండియు వచ్చెను.

47. While Jesus was still speaking, Judas arrived. He was one of the Twelve. A large crowd was with him. They were carrying swords and clubs. The chief priests and the elders of the people had sent them.

48. ఆయనను అప్పగించువాడు నేనెవ రిని ముద్దుపెట్టుకొందునో ఆయనే యేసు; ఆయనను పట్టుకొనుడని వారికి గురుతు చెప్పి

48. Judas, who was going to hand Jesus over, had arranged a signal with them. 'The one I kiss is the man,' he said. 'Arrest him.'

49. వెంటనే యేసు నొద్దకు వచ్చిబోధకుడా, నీకు శుభమని చెప్పి ఆయనను ముద్దు పెట్టుకొనెను.

49. So Judas went to Jesus at once. He said, 'Greetings, Rabbi!' And he kissed him.

50. యేసు చెలికాడా, నీవు చేయవచ్చి నది చేయుమని అతనితో చెప్పగా వారు దగ్గరకు వచ్చి ఆయనమీదపడి ఆయనను పట్టుకొనిరి.

50. Jesus replied, 'Friend, do what you came to do.' Then the men stepped forward. They grabbed Jesus and arrested him.

51. ఇదిగో యేసుతో కూడ ఉన్నవారిలో ఒకడు చెయ్యి చాచి, కత్తి దూసి ప్రధానయాజకుని దాసుని కొట్టి, వాని చెవి తెగనరికెను.

51. At that moment, one of Jesus' companions reached for his sword. He pulled it out and struck the servant of the high priest with it. He cut off the servant's ear.

52. యేసు నీ కత్తి వరలో తిరిగి పెట్టుము; కత్తి పట్టుకొను వారందరు కత్తిచేతనే నశింతురు.
ఆదికాండము 9:6

52. 'Put your sword back in its place,' Jesus said to him. 'All who use the sword will die by the sword.

53. ఈ సమయమున నేను నా తండ్రిని వేడుకొనలేననియు, వేడుకొనినయెడల ఆయన పండ్రెండు సేనా వ్యూహములకంటె ఎక్కువ మంది దూతలను ఇప్పుడే నాకు పంపడనియు నీవనుకొను చున్నావా?

53. Do you think I can't ask my Father for help? He would send an army of more than 70,000 angels right away.

54. నేను వేడుకొనిన యెడల ఈలాగు జరుగ వలెనను లేఖనము ఏలాగు నెరవేరునని అతనితో చెప్పెను.

54. But then how would the Scriptures come true? They say it must happen in this way.'

55. ఆ గడియలోనే యేసు జనసమూహములను చూచిబందిపోటు దొంగమీదికి వచ్చినట్టు కత్తులతోను గుదియలతోను నన్ను పట్టుకొనవచ్చితిరా? నేను అనుదినము దేవాలయములో కూర్చుండి బోధించుచున్నప్పుడు మీరు నన్ను పట్టుకొనలేదు.

55. At that time Jesus spoke to the crowd. 'Am I leading a band of armed men against you?' he asked. 'Do you have to come out with swords and clubs to capture me? Every day I sat in the temple courtyard teaching. And you didn't arrest me.

56. అయితే ప్రవక్తల లేఖనములు నెరవేరునట్లు ఇదంతయు జరిగెనని చెప్పెను. అప్పుడు శిష్యులందరు ఆయనను విడిచి పారిపోయిరి.
జెకర్యా 13:7

56. But all this has happened so that the words of the prophets would come true.' Then all the disciples left him and ran away.

57. యేసును పట్టుకొనినవారు ప్రధానయాజకుడైన కయప యొద్దకు ఆయనను తీసికొనిపోగా, అక్కడ శాస్త్రులును పెద్దలును కూడియుండిరి.

57. Those who had arrested Jesus took him to Caiaphas, the high priest. The teachers of the law and the elders had come together there.

58. పేతురు ప్రధానయాజకుని యింటి ముంగిటివరకు, ఆయనను దూరమునుండి వెంబడించి లోపలికి పోయిదీని అంత మేమవునో చూడవలెనని బంట్రౌతులతోకూడ కూర్చుండెను.

58. Not too far away, Peter followed Jesus. He went right up to the courtyard of the high priest. He entered and sat down with the guards to see what would happen.

59. ప్రధానయాజకులును, మహా సభవారందరును, యేసును చంపవలెనని ఆయనకు విరోధముగా అబద్ధసాక్ష్యము వెదకుచుండిరి కాని

59. The chief priests and the whole Sanhedrin were looking for something to use against Jesus. They wanted to put him to death.

60. అబద్ధసాక్షులనేకులు వచ్చినను సాక్ష్యమేమియు దొరకలేదు.

60. But they did not find any proof, even though many false witnesses came forward. Finally, two other witnesses came forward.

61. తుదకు ఇద్దరు మనుష్యులు వచ్చివీడు దేవాలయమును పడగొట్టి, మూడు దినములలో దానిని కట్ట గలనని చెప్పెననిరి.

61. They said, 'This fellow claimed, 'I am able to destroy the temple of God. I can build it again in three days.' '

62. ప్రధానయాజకుడు లేచినీవు ఉత్తర మేమియు చెప్పవా? వీరు నీమీద పలుకుచున్న సాక్ష్యమేమని అడుగగా యేసు ఊరకుండెను.

62. Then the high priest stood up. He asked Jesus, 'Aren't you going to answer? What are these charges that these men are bringing against you?'

63. అందుకు ప్రధాన యాజకుడు ఆయనను చూచినీవు దేవుని కుమారుడవైన క్రీస్తువైతే ఆ మాట మాతో చెప్పుమని జీవముగల దేవుని తోడని నీకు ఆనబెట్టుచున్నాననెను. అందుకు యేసు– నీవన్నట్టే.
యెషయా 53:7

63. But Jesus remained silent. The high priest said to him, 'I command you under oath by the living God. Tell us if you are the Christ, the Son of God.'

64. ఇది మొదలుకొని మనుష్యకుమారుడు సర్వ శక్తుని కుడిపార్శ్వమున కూర్చుండుటయు, ఆకాశ మేఘా రూఢుడై వచ్చుటయు మీరు చూతురని చెప్పగా
కీర్తనల గ్రంథము 110:1-2, దానియేలు 7:13

64. Yes. It is just as you say,' Jesus replied. 'But here is what I say to all of you. In days to come, you will see the Son of Man sitting at the right hand of the Mighty One. You will see the Son of Man coming on the clouds of heaven.'

65. ప్రధానయాజకుడు తన వస్త్రము చింపుకొని - వీడు దేవ దూషణ చేసెను; మనకిక సాక్షులతో పని ఏమి? ఇదిగో ఈ దూషణ మీరిప్పుడు విన్నారు;
లేవీయకాండము 24:16, సంఖ్యాకాండము 14:6, 2 సమూయేలు 13:19, ఎజ్రా 9:3, యోబు 1:20, యోబు 2:12, యిర్మియా 36:24

65. Then the high priest tore his clothes. He said, 'He has spoken a very evil thing against God! Why do we need any more witnesses? You have heard him say this evil thing.

66. మీకేమి తోచుచున్నదని అడిగెను. అందుకు వారువీడు మరణమునకు పాత్రుడనిరి.
లేవీయకాండము 24:16

66. What do you think?' 'He must die!' they answered.

67. అప్పుడు వారు ఆయన ముఖముమీద ఉమ్మివేసి, ఆయనను గుద్దిరి;
యెషయా 50:6, యెషయా 53:5

67. Then they spit in his face. They hit him with their fists. Others slapped him.

68. కొందరు ఆయనను అర చేతులతో కొట్టిక్రీస్తూ, నిన్ను కొట్టినవాడెవడో ప్రవచింపు మనిరి.

68. They said, 'Prophesy to us, Christ! Who hit you?'

69. పేతురు వెలుపటి ముంగిట కూర్చుండియుండగా ఒక చిన్నది అతనియొద్దకు వచ్చినీవును గలిలయుడగు యేసుతో కూడ ఉంటివి గదా అనెను.

69. Peter was sitting out in the courtyard. A female servant came to him. 'You also were with Jesus of Galilee,' she said.

70. అందుకతడు నేనుండలేదు; నీవు చెప్పుసంగతి నాకు తెలియదని అందరి యెదుట అనెను.

70. But in front of all of them, Peter said he was not. 'I don't know what you're talking about,' he said.

71. అతడు నడవలోనికి వెళ్లిన తరువాత మరి యొక చిన్నది అతనిని చూచివీడును నజరేయుడగు యేసుతోకూడ ఉండెనని అక్కడి వారితో చెప్పగా

71. Then he went out to the gate leading into the courtyard. There another woman saw him. She said to the people, 'This fellow was with Jesus of Nazareth.'

72. అతడు ఒట్టుపెట్టుకొని నేనుండలేదు; ఆ మనుష్యుని నేనెరుగనని మరల చెప్పెను.

72. Again he said he was not. With an oath he said, 'I don't know the man!'

73. కొంతసేపైన తరువాత అక్కడ నిలిచియున్నవారు పేతురునొద్దకు వచ్చి నిజమే, నీవును వారిలో ఒకడవే; నీ పలుకు నిన్నుగూర్చి సాక్ష్య మిచ్చుచున్నదని అతనితో చెప్పిరి.

73. After a little while, those standing there went up to Peter. 'You must be one of them,' they said. 'The way you talk gives you away.'

74. అందుకు అతడు ఆ మనుష్యుని నేనెరుగనని చెప్పి శపించుకొనుటకును ఒట్టుపెట్టుకొనుటకును మొదలు పెట్టెను. వెంటనే కోడి కూసెను

74. Then Peter began to call down curses on himself. He took an oath and said to them, 'I don't know the man!' Right away a rooster crowed.

75. కనుకకోడి కూయక మునుపు నీవు నన్నెరుగనని ముమ్మారు చెప్పెదవని యేసు తనతో అనిన మాట పేతురు జ్ఞాపకము తెచ్చుకొని వెలుపలికి పోయి సంతాప పడి యేడ్చెను.

75. Then Peter remembered what Jesus had said. 'The rooster will crow,' Jesus had told him. 'Before it does, you will say three times that you don't know me.' Peter went outside. He broke down and sobbed.