1. యొర్దాను ఇవతలనున్న అరణ్యములో, అనగా పారాను కును తోపెలు, లాబాను, హజేరోతు, దీజాహాబను స్థల ములకును మధ్య సూపునకు ఎదురుగానున్న ఆరాబాలో మోషే, ఇశ్రాయేలీయులందరితో చెప్పిన మాటలు ఇవే.

1. These be the wordes which Moses spake vnto all Israel, on the other syde Iordayne in the wildernesse and in the feldes by the red see, betwene Phara ad Tophel, Laban, Hazeroth and Disahab

2. హోరేబునుండి శేయీరు మన్నెపుమార్గముగా కాదేషు బర్నేయవరకు పదకొండు దినముల ప్రయాణము.

2. 2.xij. dayes iurney from Horeb vnto Cades bernea, by the waye that leadeth vnto mount Seir.

3. హెష్బోనులో నివసించిన అమోరీయుల రాజైన సీహో నును అష్తారోతులో నివసించిన బాషాను రాజైన ఓగును ఎద్రెయీలో హతము చేసినతరువాత

3. And it fortuned the first daye of the .xi. moneth in the fortieth yere, that Moses spake vnto the childern of Israel acordinge vnto all that the Lorde had geuen him in commaundment vnto them,

4. నలుబదియవ సంవ త్సరములో పదకొండవ నెల మొదటి తేదిని మోషే ఇశ్రాయేలీయులకు బోధించుటకై యెహోవా తన కాజ్ఞా పించినదంతయు వారితో చెప్పెను.

4. after that he had smote Sihon the kynge of the Amorites which dwelt in Hesbon, and Og kinge of Basan which dwelt at Astaroth in Edrei.

5. యొర్దాను ఇవతలనున్న మోయాబు దేశమున మోషే యీ ధర్మశాస్త్రమును ప్రక టింప మొదలుపెట్టి ఇట్లనెను

5. On the other syde Iordayne in the londe of Moab, Moses begane to declare this lawe saynge:

6. మన దేవుడైన యెహోవా హోరేబులో మనకు ఈలాగు సెలవిచ్చెను ఈ పర్వతము నొద్ద మీరు నివసించిన కాలము చాలును;

6. the Lorde oure God spake vnto us in Horeb sayenge: Ye haue dwelt longe ynough in this mount:

7. మీరు తిరిగి ప్రయాణమై అమోరీయుల మన్నెమునకును, అరాబా లోను, మన్నెములోను, లోయలోను, దక్షిణదిక్కున సముద్రతీరములోనున్న స్థలములన్నిటికిని, కనానుదేశము నకును, లెబానోనుకును, మహానదియైన యూఫ్రటీసువరకును వెళ్లుడి.
ప్రకటన గ్రంథం 9:14, ప్రకటన గ్రంథం 16:12

7. departe therfore and take youre iurney and goo vnto the hilles of the Amorites and vnto all places nye there vnto: both feldes, hilles and dales: and vnto the south and vnto the sees syde in the londe of Canaan, and vnto libanon: euen vnto the greate ryuer Euphrates.

8. ఇదిగో ఆ దేశమును మీకు అప్పగించితిని మీరు వెళ్లి యెహోవా మీ పితరులైన అబ్రాహాము ఇస్సాకు యాకోబులకును వారి తరువాత వారి సంతానమునకును ఇచ్చెదనని నేను ప్రమాణముచేసిన దేశమును స్వాధీన పరచుకొనుడి.

8. Beholde, I haue set the londe before you: goo in therfore and possesse the londe which the Lord sware vnto youre fathers Abraham, Isaac and Iacob, to geue vnto them and their seed after them.

9. అప్పుడు నేనుఒంటరిగా మిమ్మును భరింపలేను.

9. And I sayde vnto yov the same season: I am not able to bere you myselfe alone.

10. మీ దేవుడైన యెహోవా మిమ్ము విస్తరింప జేసెను గనుక నేడు మీరు ఆకాశ నక్షత్రములవలె విస్తరించి యున్నారు.
హెబ్రీయులకు 11:12

10. For the Lorde youre God hath multiplyed you: so that ye are this daye as the starres of heauen in numbre

11. మీ పితరుల దేవుడైన యెహోవా మీ జనసంఖ్యను వెయ్యి రెట్లు ఎక్కువచేసి, తాను మీతో చెప్పినట్లు మిమ్మును ఆశీర్వదించునుగాక.

11. (the Lorde god of youre fathers make you a thousande tymes so many moo as ye are, and blesse you as he hath promysed you)

12. నేనొక్కడనే మీ కష్టమును మీ భారమును మీ వివాదమును ఎట్లు భరింపగలను?

12. how (sayde I) can I myselfe alone, beare the combraunce, charge and stryffe that is amonge you:

13. జ్ఞానవివేకములు కలిగి, మీ మీ గోత్రము లలో ప్రసిద్ధిచెందిన మనుష్యులను ఏర్పరచుకొనుడి; వారిని మీమీద నియమించెదనని మీతో చెప్పగా

13. brynge therfore men of wisdome and of vnderstondinge and expert knowne amonge youre trybes, that I maye make them ruelars ouer you.

14. మీరునీవు చెప్పిన మాటచొప్పున చేయుట మంచిదని నాకు ఉత్తరమిచ్చితిరి.

14. And ye answered me and sayed: that which thou hast spoken is good to be done.

15. కాబట్టి బుద్ధి కలిగి ప్రసిద్ధులైన మీ మీ గోత్రములలోని ముఖ్యులను పిలిపించుకొని, మీ గోత్రములకు న్యాయాధిపతులుగా ఉండుటకై వెయ్యి మందికి ఒకడును, నూరుమందికి ఒకడును ఏబదిమందికి ఒకడును, పదిమందికి ఒకడును వారిని, మీమీద నేను నియమించితిని.

15. And then I toke the heedes of youre trybes, men of wysdome and that were expert, and made them ruelers ouer you: captaynes ouer thousandes and ouer hundredes ouer fyftye and ouer ten, and officers amonge youre trybes.

16. అప్పుడు నేను మీ న్యాయాధిపతులతోమీ సహోదరుల వ్యాజ్యెములను తీర్చి, ప్రతి మనుష్యుని కిని వాని సహోదరునికిని వానియొద్దనున్న పరదేశికిని న్యాయమునుబట్టి మీరు తీర్పు తీర్చవలెను.
యోహాను 7:51

16. And I charged youre Iudges the same tyme sayenge: heare youre brethern and iudge righteously betwene euery man and his brother and the straunges that is with him.

17. తీర్పు తీర్చు నప్పుడు అల్పుల సంగతి గాని ఘనుల సంగతి గాని పక్ష పాతములేకుండ వినవలెను; న్యాయపుతీర్పు దేవునిదే. కాబట్టి మీరు మనుష్యుని ముఖము చూచి భయపడవద్దు. మీకు అసాధ్యమైన కఠినవ్యాజ్యెమును నాయొద్దకు తీసి కొని రావలెను; నేను దానిని విచారించెదనని వారి కాజ్ఞా పించితిని.
యాకోబు 2:9

17. Se that ye knowe no man in Iudgement: but heare the small as well as the greate and be afrayed of no man, for the lawe is Gods. And the cause that is to harde for you, brynge vnto me and I will heare it.

18. మరియు మీరు చేయవలసిన సమస్తకార్యము లను గూర్చి అప్పుడు మీకాజ్ఞాపించితిని.

18. And I commaunded you the same season, all the thinges which ye shulde doo.

19. మనము హోరేబునుండి సాగి మన దేవుడైన యెహోవా మనకాజ్ఞాపించినట్లు మీరు చూచిన ఆ ఘోరమైన మహా రణ్యములోనుండి వచ్చి, అమోరీయుల మన్నెపు మార్గమున కాదేషు బర్నేయకు చేరితివిు.

19. And then we departed from Horeb and walked thorow all that greate and terreble wildernesse as ye haue sene alonge by the waye that ledeth vnto the hilles of the Amorites, as the Lorde oure God commaunded us, and came to Cades bernea.

20. అప్పుడు నేనుమన దేవు డైన యెహోవా మనకిచ్చుచున్న అమోరీయుల మన్నె మునకు వచ్చి యున్నాము.

20. And there I sayed vnto you: Ye are come vnto the hilles of the Amorites, which the Lorde oure God doth geue vnto us.

21. ఇదిగో నీ దేవుడైన యెహోవా యీ దేశమును నీకు అప్పగించెను. నీ పితరుల దేవుడైన యెహోవా నీతో సెలవిచ్చినట్లు దాని స్వాధీనపరచు కొనుము, భయపడకుము, అధైర్యపడకుమని నీతో చెప్పితిని.

21. Beholde the Lorde thi God hath sett the londe before the, goo vpp and conquere it, as the Lorde God of thy fathers sayeth vnto the: feare not, nether be discoraged.

22. అప్పుడు మీరందరు నాయొద్దకు వచ్చిమనకంటె ముందుగా మనుష్యులను పంపుదము; వారు మనకొరకు ఈ దేశమును వేగు జూచి, తిరిగి వచ్చి అందులోనికి మనము వెళ్లవలసిన త్రోవను గూర్చియు, మనము చేరవలసిన పురములను గూర్చియు మనకు వర్తమానము చెప్పుదు రంటిరి.

22. And then ye came vnto me euery one and sayed: Let us sende men before us, to serche us out the londe and to brynge us worde agayne, both what waye we shall goo vpp by, and vnto what cities we shall come.

23. ఆ మాట మంచిదనుకొని నేను గోత్రమొక్కంటికి ఒక మనుష్యుని చొప్పున పన్నిద్దరు మనుష్యులను పిలి పించితిని.

23. And the sayenge pleassed me well and I toke .xij. men of you, of euery trybe one.

24. వారు తిరిగి ఆ మన్నెమునకు పోయి ఎష్కోలు లోయకు వచ్చి దాని వేగుజూచి ఆ దేశఫలములను చేత పట్టుకొని

24. And they departed and went vp in to the hye contre and came vnto the ryuer Escoll, and serched it out,

25. మనయొద్దకు తీసికొని వచ్చిమన దేవుడైన యెహోవా మన కిచ్చుచున్న దేశము మంచిదని మనకు తెలియ జెప్పిరి.

25. and toke of the frute of the londe in their hondes and brought it doune vnto us and brought us worde agayne and sayde: it is a good lande which the Lorde oure God doeth geue us.

26. అయితే మీరు వెళ్లనొల్లక మీ దేవుడైన యెహోవా సెలవిచ్చిన మాటకు తిరుగబడి

26. Notwithstondinge ye wolde not consente to goo vpp, but were dishobedient vnto the mouth of the Lorde youre God,

27. మీ గుడారము లలో సణుగుచుయెహోవా మనయందు పగపట్టినందున మనలను సంహరించునట్లు అమోరీయుల చేతికి మనలను అప్పగించుటకు ఐగుప్తుదేశములో నుండి మనలను రప్పించి యున్నాడు.

27. ad murmured in youre tentes and sayde: because the Lorde hateth us, therfore he hath brought us out of the londe of Egipte, to delyuer us in to the handes of the Amorites and to destroye us.

28. మనమెక్కడికి వెళ్లగలము? మన సహో దరులు అక్కడి జనులు మనకంటె బలిష్ఠులును ఎత్త రులునై యున్నారు; ఆ పట్టణములు గొప్పవై ఆకాశము నంటు ప్రాకారములతో నున్నవి; అక్కడ అనాకీయు లను చూచితిమని చెప్పి మా హృదయములను కరగజేసిరని మీరు చెప్పితిరి.

28. How shall we goo vpp? Oure brethern haue discoraged oure hartes sayenge: the people is greater and taller than we, ad the cities are greatte and walked euen vpp to heauen, and moreouer we haue sene the sonnes of the Enakimes there.

29. అప్పుడు నేను మిమ్మును చూచి దిగులు పడకుడి, వారికి భయపడకుడి,

29. And I sayed vnto you: dreade not nor be afrayed of the:

30. మీకు ముందర నడుచు చున్న మీ దేవుడైన యెహోవా మీ కన్నులయెదుట

30. The Lorde youre God which goeth before you, he shall fyghte for you, acordynge to all that he dyd vnto you in Egipte before youre eies

31. ఐగుప్తులోను అరణ్యములోను మీకొరకు చేసినట్టు మీ పక్షముగా యుద్ధము చేయును, మీరు ఈ చోటికి చేరువరకు మీరు వచ్చిన మార్గమంతటిలోను మనుష్యుడు తన కుమారుని ఎత్తికొనునట్లు మీ దేవుడైన యెహోవా మిమ్మును ఎత్తికొని వచ్చిన సంగతి మీరెరుగుదురని మీతో చెప్పితిని.
అపో. కార్యములు 13:18

31. ad in the wildernesse: as thou hast sene how that the Lorde thy God bare the as a man shulde beare his sonne, thorow out all the waye which ye haue gone, vntill ye came vnto this place.

32. అయితే మీకు త్రోవ చూపించి మీ గుడా రములను వేయవలసిన స్థలమును మీకు సిద్ధపరచునట్లు

32. And yet for all this sayenge ye dyd not beleue the Lorde youre God

33. రాత్రి అగ్నిలోను పగలు మేఘములోను మీకు ముందర నడి చిన మీ దేవుడైన యెహోవాయందు మీరు విశ్వాస ముంచలేదు.

33. which goeth the waye before you, to serche you out a place to pitche youre tentes in, in fyre by nyght, that ye myghte se what waye to go and in a cloude by daye.

34. కాగా యెహోవా మీరు చెప్పిన మాటలువిని

34. And the Lorde herde the voyce of youre wordes and was wroth and swore sayenge,

35. బహుగా కోపపడినేను మీ పితరులకిచ్చెదనని ప్రమాణము చేసిన యీ మంచి దేశమును ఈ చెడ్డతరము వారిలొ

35. there shall not one of these men of this frowarde generacion se that good londe which I sware to geue vnto youre fathers,

36. యెఫున్నె కుమారుడైన కాలేబు తప్ప మరి ఎవ డును చూడడు. అతడు పూర్ణమనస్సుతో యెహోవాను అనుసరించెను గనుక అతడు దానిని చూచును. అతడు అడుగుపెట్టిన దేశమును నేను అతనికిని అతని సంతాన మునకును ఇచ్చెదనని ప్రమాణముచేసెను.

36. saue Caleb the sonne of Iephune, he shall se it, and to him I will geue the londe which he hath walked in ad to his childern, because he hath contynually folowed the Lorde.

37. మరియు యెహోవా మిమ్మునుబట్టి నామీద కోపపడినీ పరిచారకు డగు నూను కుమారుడైన యెహోషువ దానిలో ప్రవేశిం చునుగాని నీవు దానిలో ప్రవేశింపవు.

37. Likewise the Lorde was angrye with me for youre sakes sayenge: thou also shalt not go in thiter.

38. అతడు ఇశ్రా యేలీయులు దాని స్వాధీనపరచుకొన చేయును గనుక అతని ధైర్యపరచుము.

38. But Iosua the sone of Nun which stondeth before the, he shall go in thither. Bolde him therfore for he shall deuyde it vnto Israel.

39. ఆ దినమున మంచి చెడ్డలనెరుగని మీ కుమారులు, అనగా అపహరింప బడుదురని మీరు చెప్పిన మీ పిల్లలు దానిలో ప్రవేశింతురు; దానిని వారి కిచ్చెదను; వారు దానిని స్వాధీనపరచుకొందురు.

39. Moreouer youre childern which ye sayed shulde be a praye, and youre sonnes which knowe nether good nor bad this daye, they shall goo in thither ad vnto them I will geue it, ad they shall enioye it.

40. మీరు తిరిగి ఎఱ్ఱసముద్ర మార్గముగా అరణ్యమునకు ప్రయాణము చేయుడని చెప్పెను.

40. But as for you, turne backe and take youre iurneye in to the wildernesse: euen the waye to the reed see.

41. అందుకు మీరుమేము యెహో వాకు విరోధముగా పాపము చేసితివిు; మా దేవుడైన యెహోవా మా కాజ్ఞాపించిన మాటలన్నిటి ననుసరించి మేము పోయి యుద్ధము చేసెదమని నాతో ఉత్తర మిచ్చి, మీరందరు మీ ఆయుధములను కట్టుకొని, ఆలోచింపక ఆ మన్నెమునకు పోగా

41. Than ye answered and sayed vnto me: We haue synned agenst the Lorde: we will goo vp and fyghte, acordinge to all that the Lorde oure God comaunded us. And whe ye had gyrde on euery man his wepons of warre and were ready to goo vp in to the hilles,

42. యెహోవా నాతో ఇట్లనెనుయుద్ధమునకు పోకుడి; నేను మీ మధ్యనుండను గనుక వెళ్లకుడి; మీరు వెళ్లినను మీ శత్రువులయెదుట హతము చేయబడుదురని వారితో చెప్పుము.

42. the Lorde sayed vnto me: saye vnto the, se that ye go not vp and that ye fighte not, for I am not amoge you: lest ye be plaged before youre enemies.

43. ఆ మాటలు నేను మీతో చెప్పినప్పుడు మీరు వినక యెహోవా మాటకు తిరుగబడి మూర్ఖులై ఆ మన్నెమునకు వెళ్లితిరి.

43. And whe I told you ye wold not heare: but disobeyed the mouth of the Lorde, and went presumptously vp in to the hilles.

44. అప్పుడు ఆ మన్నెములో నివసించిన అమోరీయులు మీకెదురుగా బయలుదేరి వచ్చి, కందిరీగలవలె మిమ్ము తరిమి హోర్మావరకు శేయీరులో మిమ్ము హతముచేసిరి.

44. The the Amorites which dwelt in those hilles, came out agenst you and chased you as bees doo, and hewed you in Seir, eue vnto Horma.

45. తరువాత మీరు తిరిగి వచ్చి యెహోవా సన్నిధిని యేడ్వగా, యెహోవా మీ మొఱను లక్ష్యపెట్టలేదు, మీ మాట వినలేదు.

45. And ye came agayne and wepte before the Lorde: but the Lorde wolde not heare youre voyce nor geue you audience.

46. కాగా మీరు కాదేషులో బహు దినములు నివసించితిరి. మీరు నివసించిన దినములెన్నో మీకు తెలిసినవి.

46. And so ye abode in Cades aloge season, acordinge vnto the tyme that ye there dwelt.