1. రాజైన సొలొమోను ఇశ్రాయేలీయులందరిమీద రాజాయెను.

1. King Solomon ruled over all Israel.

2. అతనియొద్దనున్న అధిపతులు ఎవరెవరనగా సాదోకు కుమారుడైన అజర్యా యాజకుడు;

2. These are the names of his lead- ing officers: Azariah son of Zadok was the priest;

3. షీషా కుమారులైన ఎలీహోరెపును అహీయాయును ప్రధాన మంత్రులు; అహీలూదుకుమారుడైన యెహోషాపాతు లేఖికుడై యుండెను;

3. Elihoreph and Ahijah, sons of Shisha, recorded what happened in the courts; Jehoshaphat son of Ahilud recorded the history of the people;

4. యెహోయాదా కుమారుడైన బెనాయా సైన్యాధిపతి; సాదోకును అబ్యాతారును యాజకులు.

4. Benaiah son of Jehoiada was commander of the army; Zadok and Abiathar were priests;

5. నాతాను కుమారుడైన అజర్యా అధికారుల మీద ఉండెను; నాతాను కుమారుడైన జాబూదు రాజు సముఖములోని మిత్రుడును మంత్రియునైయుండెను;

5. Azariah son of Nathan was in charge of the district governors; Zabud son of Nathan was a priest and adviser to the king;

6. అహీషారు గృహ నిర్వాహకుడు; అబ్దా కుమారుడైన అదోనీరాము వెట్టి పని విషయములో అధికారి.

6. Ahishar was responsible for everything in the palace; Adoniram son of Abda was in charge of the labor force.

7. ఇశ్రా యేలీయులందరిమీద సొలొమోను పన్నిద్దరు అధికారులను నియమించెను. వీరు రాజునకును అతని ఇంటివారికిని ఆహారము సంగ్రహము చేయువారు. సంవత్సరమందు ఒక్కొక్క నెలకు వారిలో ఒక్కొక్కడు ఆహారమును సంగ్రహము చేయుచుండెను.

7. Solomon placed twelve governors over the districts of Israel, who gathered food from their districts for the king and his family. Each governor was responsible for bringing food to the king one month of each year.

8. వారి పేళ్లు ఇవే; ఎఫ్రా యిము మన్యమందు హూరు కుమారుడు,

8. These are the names of the twelve governors: Ben-Hur was governor of the mountain country of Ephraim.

9. మాకస్సులోను షయల్బీములోను బేత్షెమెషులోను ఏలోన్బెధానానులోను దెకెరు కుమారుడు;

9. Ben-Deker was governor of Makaz, Shaalbim, Beth Shemesh, and Elon Bethhanan.

10. అరుబ్బోతులో హెసెదు కుమా రుడు; వీనికి శోకో దేశమును హెపెరు దేశమంతయు నియమింపబడెను.

10. Ben-Hesed was governor of Arubboth, Socoh, and all the land of Hepher.

11. మరియు అబీనాదాబు కుమారునికి దోరు మన్యప్రదేశమంతయు నియమింపబడెను; సొలొ మోను కుమార్తెయైన టాపాతు ఇతని భార్య.

11. Ben-Abinadab was governor of Naphoth Dor. (He was married to Taphath, Solomon's daughter.)

12. మరియు అహీలూదు కుమారుడైన బయనాకు తానాకును మెగిద్దో యును బేత్షెయాను ప్రదేశమంతయును నియమింపబడెను. ఇది యెజ్రె యేలు దగ్గరనున్న సారెతానుండి బేత్షెయాను మొదలుకొని ఆబేల్మేహోలావరకును యొక్నెయాము అవ తలి స్థలమువరకును వ్యాపించుచున్నది.

12. Baana son of Ahilud was governor of Taanach, Megiddo, and all of Beth Shan next to Zarethan. This was below Jezreel from Beth Shan to Abel Meholah across from Jokmeam.

13. గెబెరు కుమా రుడు రామోత్గిలాదునందు కాపురముండెను; వీనికి గిలా దులోనుండిన మనష్షేకు కుమారుడైన యాయీరు గ్రామ ములును బాషానులోనున్న అర్గోబు దేశమును నియమింప బడెను; అది ప్రాకారములును ఇత్తడి అడ్డగడలునుగల అరు వది గొప్ప పట్టణములుగల ప్రదేశము.

13. Ben-Geber was governor of Ramoth in Gilead. (He was governor of all the towns of Jair in Gilead. Jair was the son of Manasseh. Ben-Geber was also over the district of Argob in Bashan, which had sixty large, walled cities with bronze bars on their gates.)

14. ఇద్దో కుమారుడైన అహీనాదాబు మహనయీములో నుండెను.

14. Ahinadab son of Iddo was governor of Mahanaim.

15. నఫ్తాలీము దేశమందు అహిమయస్సు ఉండెను; వీడు సొలొమోను కుమార్తెయైన బాశెమతును వివాహము చేసికొనెను.

15. Ahimaaz was governor of Naphtali. (He was married to Basemath, Solomon's daughter.)

16. ఆషేరులోను ఆలోతులోను హూషై కుమారుడైన బయనా యుండెను.

16. Baana son of Hushai was governor of Asher and Aloth.

17. ఇశ్శాఖారు దేశమందు పరూ యహు కుమారుడైన యెహోషాపాతు ఉండెను.

17. Jehoshaphat son of Paruah was governor of Issachar.

18. బెన్యా మీను దేశమందు ఏలా కుమారుడైన షిమీ యుండెను.

18. Shimei son of Ela was governor of Benjamin.

19. గిలాదు దేశమందును అమోరీయులకు రాజైన సీహోను దేశమందును బాషాను రాజైన ఓగు దేశమందును ఊరి కుమారుడైన గెబెరు ఉండెను; అతడు ఒక్కడే ఆ దేశ మందు అధికారి.

19. Geber son of Uri was governor of Gilead. Gilead had been the country of Sihon king of the Amorites and Og king of Bashan. But Geber was the only governor over this district.

20. అయితే యూదావారును ఇశ్రాయేలు వారును సముద్రపు దరినున్న యిసుక రేణువులంత విస్తార సమూహమై తినుచు త్రాగుచు సంభ్రమపడుచు నుండిరి.

20. There were as many people in Judah and Israel as grains of sand on the seashore. The people ate, drank, and were happy.

21. నది (యూఫ్రటీసు) మొదలుకొని ఐగుప్తు సరిహద్దువరకు ఈ మధ్యనున్న రాజ్యములన్నిటిమీదను ఫిలిష్తీయుల దేశమంతటిమీదను సొలొమోను ప్రభుత్వము చేసెను. ఆ జనులు పన్ను చెల్లించుచు సొలొమోను బ్రదికిన దినములన్నియు అతనికి సేవచేయుచు వచ్చిరి.

21. Solomon ruled over all the kingdoms from the Euphrates River to the land of the Philistines, as far as the border of Egypt. These countries brought Solomon the payments he demanded, and they were under his control all his life.

22. ఒక్కొక్క దినమునకు సొలొమోను భోజనపు సామగ్రి యెంత యనగా, ఆరువందల తూముల సన్నపు గోధుమపిండియు, వేయిన్ని రెండువందల తూముల ముతకపిండియు,

22. Solomon needed much food each day to feed himself and all the people who ate at his table: one hundred ninety-five bushels of fine flour, three hundred ninety bushels of grain,

23. క్రొవ్విన యెడ్లు పదియు, విడియెడ్లు ఇరువదియు, నూరు గొఱ్ఱెలును, ఇవియు గాక ఎఱ్ఱదుప్పులు దుప్పులు జింకలు క్రొవ్విన బాతులును తేబడెను.

23. ten cows that were fed on good grain, twenty cows that were raised in the fields, one hundred sheep, three kinds of deer, and fattened birds.

24. యూఫ్రటీసునది యివతల తిప్సహు మొదలుకొని గాజావరకును నది యివతల నున్న రాజులందరిమీదను అతనికి అధికారముండెను. అతని కాలమున నలుదిక్కుల నెమ్మది కలిగియుండెను.

24. Solomon controlled all the countries west of the Euphrates River -- the land from Tiphsah to Gaza. And he had peace on all sides of his kingdom.

25. సొలొ మోను దినములన్నిటను ఇశ్రాయేలువారేమి యూదా వారేమి దాను మొదలుకొని బెయేర్షెబా వరకును తమ తమ ద్రాక్షచెట్ల క్రిందను అంజూరపుచెట్ల క్రిందను నిర్భయముగా నివసించుచుండిరి.

25. During Solomon's life Judah and Israel, from Dan to Beersheba, also lived in peace; all of his people were able to sit under their own fig trees and grapevines.

26. సొలొమోను రథ ములకు నలువదివేల గుఱ్ఱపు శాలలును రౌతులకు పండ్రెండు వేల గుఱ్ఱములును ఉండెను.

26. Solomon had four thousand stalls for his chariot horses and twelve thousand horses.

27. మరియు రాజైన సొలొ మోనునకును రాజైన సొలొమోను భోజనపు బల్లయొద్దకు వచ్చిన వారికందరికిని ఏమియు తక్కువకాకుండ అధికారు లలో ఒకడు తాను నియమింపబడిన మాసమునుబట్టి ఆహా రము సంగ్రహముచేయుచు వచ్చెను.

27. Each month one of the district governors gave King Solomon all the food he needed -- enough for every person who ate at the king's table. The governors made sure he had everything he needed.

28. మరియు గుఱ్ఱ ములును పాటుపశువులును ఉన్న ఆయాస్థలములకు ప్రతి వాడును తనకు చేయబడిన నిర్ణయము చొప్పున యవలును గడ్డిని తెప్పించుచుండెను.

28. They also brought enough barley and straw for Solomon's chariot and work horses; each person brought this grain to the right place.

29. దేవుడు జ్ఞానమును బుద్ధిని వర్ణింప శక్యము కాని వివే చనగల మనస్సును సొలొమోనునకు దయచేసెను

29. God gave Solomon great wisdom so he could understand many things. His wisdom was as hard to measure as the grains of sand on the seashore.

30. గనుక సొలొమోనునకు కలిగిన జ్ఞానము తూర్పుదేశ స్థుల జ్ఞానము కంటెను ఐగుప్తీయుల జ్ఞానమంతటి కంటెను అధికమై యుండెను.

30. His wisdom was greater than any wisdom of the East, or any wisdom in Egypt.

31. అతడు సమస్తమైన వారికంటెను, ఎజ్రా హీయుడైన ఏతానుకంటెను మహోలు కుమారులైన హేమాను కల్కోలు దర్ద అను వారికంటెను జ్ఞానవంతుడై యుండెను గనుక అతని కీర్తిచుట్టునున్న జనము లన్నిటిలో వ్యాపితమాయెను.

31. He was wiser than anyone on earth. He was even wiser than Ethan the Ezrahite, as well as Heman, Calcol, and Darda -- the three sons of Mahol. King Solomon became famous in all the surrounding countries.

32. అతడు మూడువేలసామెతలు చెప్పెను, వెయ్యిన్ని యయిదు కీర్తనలు రచించెను.

32. During his life he spoke three thousand wise sayings and also wrote one thousand five songs.

33. మరియు లెబానోనులో ఉండు దేవదారు వృక్షమునే గాని గోడలోనుండి మొలుచు హిస్సోపు మొక్కనే గాని చెట్లన్నిటిని గూర్చి అతడు వ్రాసెను; మరియు మృగములు పక్షులు ప్రాకు జంతువులు జలచరములు అనువాటి నన్నిటిని గూర్చియు అతడు వ్రాసెను.

33. He taught about many kinds of plants -- everything from the great cedar trees of Lebanon to the weeds that grow out of the walls. He also taught about animals, birds, crawling things, and fish.

34. అతని జ్ఞానపుమాటలు తెలిసికొనుటకై అతని జ్ఞానమునుగూర్చి వినిన భూపతులందరిలోనుండియు, జనులందరిలోనుండియు మనుష్యులు సొలొమోను నొద్దకు వచ్చిరి.

34. People from all nations came to listen to King Solomon's wisdom. The kings of all nations sent them to him, because they had heard of Solomon's wisdom.