1. ఇటలీ పటాలమనబడిన పటాలములో శతాధిపతి యైన కొర్నేలీ అను భక్తిపరుడొకడు కైసరయలో ఉండెను.

1. Ther was a certayne man in Cesarea called Cornelius a captayne of ye soudiers of Italy

2. అతడు తన యింటి వారందరితోకూడ దేవుని యందు భయభక్తులు గలవాడైయుండి, ప్రజలకు బహు ధర్మము చేయుచు ఎల్లప్పుడును దేవునికి ప్రార్థన చేయు వాడు.

2. a devoute man and one yt feared God wt all his housholde which gave moche almes to the people and prayde God alwaye.

3. పగలు ఇంచుమించు మూడు గంటలవేళ దేవుని దూత అతనియొద్దకు వచ్చి కొర్నేలీ, అని పిలుచుట దర్శనమందు తేటగా అతనికి కనబడెను.

3. The same man sawe in a vision evydetly aboute ye nynthe houre of ye daye an angell of god comynge into him and sayinge vnto him: Cornelius.

4. అతడు దూత వైపు తేరి చూచి భయపడి ప్రభువా, యేమని అడిగెను. అందుకు దూతనీ ప్రార్థనలును నీ ధర్మకార్యములును దేవుని సన్నిధికి జ్ఞాపకార్థముగా చేరినవి.

4. When he looked on him he was afrayde and sayde: what is it lorde? He sayde vnto him. Thy prayers and thy almeses ar come vp into remembraunce before God.

5. ఇప్పుడు నీవు యొప్పేకు మనుష్యులను పంపి, పేతురు అను మారు పేరుగల సీమోనును పిలిపించుము;

5. And now sende men to Ioppa and call for one Simon named also Peter.

6. అతడు సముద్రపు దరినున్న సీమోనను ఒక చర్మకారుని యింట దిగియున్నాడని అతనితో చెప్పెను.

6. He lodgeth with one Simon a tanner whose housse is by ye see syde. He shall tell the what thou oughtest to doo.

7. అతనితో మాటలాడిన దూతవెళ్లిన పిమ్మట అతడు తన యింటి పనివారిలో ఇద్దరిని, తన యొద్ద ఎల్లప్పుడు కనిపెట్టుకొని యుండువారిలో భక్తి పరుడగు ఒక సైనికుని పిలిచి

7. When the angell which spake vnto Cornelius was departed he called two of his housholde servauntes and a devoute soudier of them that wayted on him

8. వారికి ఈసంగతులన్నియు వివరించి వారిని యొప్పేకు పంపెను.

8. and tolde them all the mater and sent them to Ioppa.

9. మరునాడు వారు ప్రయాణమైపోయి పట్టణమునకు సమీపించినప్పుడు పగలు ఇంచుమించు పండ్రెండు గంటలకు పేతురు ప్రార్థనచేయుటకు మిద్దెమీది కెక్కెను.

9. On the morowe as they wet on their iorney and drewe nye vnto the cite Peter went vp into the toppe of ye housse to praye aboute the .vi. houre.

10. అతడు మిక్కిలి ఆకలిగొని భోజనము చేయగోరెను; ఇంటివారు సిద్ధము చేయుచుండగా అతడు పరవశుడై

10. Then wexed he an hongred and wolde have eate. But whyll they made redy. He fell into a trauce

11. ఆకాశము తెరవబడుటయు, నాలుగు చెంగులు పట్టి దింపబడిన పెద్ద దుప్పటివంటి యొకవిధమైన పాత్ర భూమిమీదికి దిగివచ్చుటయు చూచెను.

11. and sawe heven opened and a certayne vessell come doune vnto him as it had bene a greate shete knyt at the .iiii. corners and was let doune to the erth

12. అందులో భూమి యందుండు సకల విధములైన చతుష్పాద జంతువులును, ప్రాకు పురుగులును, ఆకాశపక్షులును ఉండెను.

12. where in wer all maner of .iiii. foted beastes of the erth and vermen and wormes and foules of the ayer.

13. అప్పుడు పేతురూ, నీవు లేచి చంపుకొని తినుమని ఒక శబ్దమతనికి వినబడెను.

13. And ther came a voyce to him: ryse Peter kyll and eate.

14. అయితే పేతురువద్దు ప్రభువా, నిషిద్ధమైనది అపవిత్ర మైనది ఏదైనను నేనెన్నడును తినలేదని చెప్పగా
లేవీయకాండము 11:1-47, యెహెఙ్కేలు 4:14

14. But Peter sayde: God forbyd Lorde for I have never eaten eny thinge that is comen or vnclene.

15. దేవుడు పవిత్రము చేసినవాటిని నీవు నిషిద్ధమైన వాటినిగా ఎంచవద్దని మరల రెండవ మారు ఆ శబ్దము అతనికి వినబడెను.

15. And the voyce spake vnto him agayne the seconde tyme: what God hath clensed that make thou not comen.

16. ఈలాగు ముమ్మారు జరిగెను. వెంటనే ఆ పాత్ర ఆకాశమున కెత్తబడెను.

16. This was done thryse and the vessell was receaved vp agayne into heven.

17. పేతురు తనకు కలిగిన దర్శనమేమై యుండునో అని తనలో తనకు ఎటుతోచక యుండగా, కొర్నేలి పంపిన మనుష్యులు సీమోను ఇల్లు ఏదని విచారించి తెలిసికొని, వాకిట నిలిచి యింటివారిని పిలిచి

17. Whyle Peter mused in him selfe what this vision which he had sene meant beholde the men which were sent from Cornelius had made inquirance for Simons housse and stode before the dore.

18. పేతురు అను మారుపేరుగల సీమోను ఇక్కడ దిగియున్నాడా? అని అడిగిరి

18. And called out won and axed whether Simon which was also called Peter were lodged there.

19. పేతురు ఆ దర్శనమునుగూర్చి యోచించుచుండగా ఆత్మ ఇదిగో ముగ్గురు మనుష్యులు నిన్ను వెదకు చున్నారు.

19. Whyll Peter thought on this vision the sprete sayde vnto him: Beholde men seke the:

20. నీవు లేచి క్రిందికిదిగి, సందేహింపక వారితో కూడ వెళ్లుము; నేను వారిని పంపియున్నానని అతనితో చెప్పెను.

20. aryse therfore get the doune and goo with them and doute not. For I have sent them.

21. పేతురు ఆ మనుష్యులయొద్దకు దిగి వచ్చిఇదిగో మీరు వెదకువాడను నేనే; మీరు వచ్చిన కారణ మేమని అడిగెను.

21. Peter went doune to ye men which were sent vnto him from Cornelius and sayde Beholde I am he whom ye seke what is the cause wherfore ye are come?

22. అందుకు వారునీతిమంతుడును, దేవునికి భయపడువాడును, యూద జనులందరివలన మంచిపేరు పొందినవాడునైన శతాధిపతియగు కొర్నేలియను ఒక మనుష్యుడున్నాడు; అతడు నిన్ను తన యింటికి పిలువనంపించి నీవు చెప్పు మాటలు వినవలెనని పరిశుద్ధదూత వలన బోధింపబడెనని చెప్పిరి; అప్పుడు అతడు వారిని లోపలికి పిలిచి ఆతిథ్యమిచ్చెను.

22. And they sayde vnto him: Cornelius the captayne a iust man and won that feareth God and of good reporte amonge all the people of the Iewes was warned by an holy angell to sende for the into his housse and to heare wordes of the.

23. మరునాడు అతడు లేచి, వారితోకూడ బయలుదేరెను; యొప్పేవారైన కొందరు సహోదరులును వారితోకూడ వెళ్లిరి.

23. Then called he them in and lodged them.And on ye morowe Peter wet awaye with them and certayne brethren from Ioppa accompanyed hym.

24. మరునాడు వారు కైసరయలో ప్రవేశించిరి. అప్పుడు కొర్నేలి తన బంధువులను ముఖ్య స్నేహితులను పిలిపించి వారికొరకు కనిపెట్టుకొని యుండెను.

24. And the thyrd daye entred they into Cesaria. And Cornelius wayted for them and had called to gether his kynsmen and speciall frendes.

25. పేతురు లోపలికి రాగా కొర్నేలి అతనిని ఎదుర్కొని అతని పాద ములమీద పడి నమస్కారము చేసెను.

25. And as it chaunsed Peter to come in Cornelius met hym and fell doune at his fete and worshipped hym.

26. అందుకు పేతురునీవు లేచి నిలువుము, నేనుకూడ నరుడనే అని చెప్పి అతని లేవనెత్తి

26. But Peter toke him vp sayinge: stonde vp: for evyn I my silfe am a ma.

27. అతనితో మాటలాడుచు లోపలికి వచ్చి, అనేకులు కూడియుండుట చూచెను.

27. And as he talked with him he cam in and founde many that were come to gether.

28. అప్పుడతడు అన్యజాతివానితో సహవాసము చేయుటయైనను, అట్టివానిని ముట్టుకొనుటయైనను యూదునికి ధర్మముకాదని మీకు తెలియును. అయితే ఏ మనుష్యుడును నిషేధింప దగినవాడనియైన అపవిత్రుడనియైనను చెప్పకూడదని దేవుడు నాకు చూపించియున్నాడు.

28. And he sayde vnto them: Ye do knowe how that yt ys an vnlawfull thynge for a man that is a Iewe to company or come vnto an alient: But god hath shewed me that I shuld not call eny man commen or vnclene:

29. కాబట్టి నన్ను పిలిచినప్పుడు అడ్డమేమియు చెప్పక వచ్చితిని గనుక, ఎందునిమిత్తము నన్ను పిలువ నంపితిరో దానినిగూర్చి అడుగు చున్నానని వారితో చెప్పెను.

29. therfore came I vnto you with oute sayege naye assone as I was sent for. I axe therfore for what intent have ye sent for me?

30. అందుకు కొర్నేలి నాలుగు దినముల క్రిందట పగలు మూడుగంటలు మొదలు కొని యీ వేళవరకు నేను ఇంట ప్రార్థన చేయుచుండగా ప్రకాశమానమైన వస్త్రములు ధరించిన వాడొకడు యెదుట నిలిచి

30. And Cornelius sayde: This daye now .iiii. dayes I fasted and at the nynthe houre I prayde in my housse: and beholde a man stode before me in bright clothynge

31. కొర్నేలీ, నీ ప్రార్థన వినబడెను; నీ ధర్మకార్యములు దేవుని సముఖమందు జ్ఞాపకముంచబడి యున్నవి గనుక నీవు యొప్పేకు వర్తమానము పంపి

31. and sayde: Cornelius thy prayer is hearde and thyne almes dedes are had in remembraunce in the sight of God.

32. పేతురు అను మారుపేరుగల సీమోనును పిలిపించుము; అతడు సముద్రపు దరినున్న చర్మకారుడైన సీమోను ఇంట దిగియున్నాడని నాతో చెప్పెను.

32. Sende therfore to Ioppa and call for Simon which is also called Peter. He is lodged in the housse of one Simon a tanner by the see syde ye wich assone as he is come shall speake vnto ye.

33. వెంటనే నిన్ను పిలిపించితిని; నీవు వచ్చినది మంచిది. ప్రభువు నీకు ఆజ్ఞా పించినవన్నియు వినుటకై యిప్పుడు మేమందరము దేవుని యెదుట ఇక్కడ కూడియున్నా మని చెప్పెను. అందుకు పేతురు నోరుతెరచి ఇట్లనెను

33. Then sent I for ye immediatly and thou hast well done for to come. Now are we all here present before god to heare all thynges yt are commaunded vnto the of God.

34. దేవుడు పక్షపాతి కాడని నిజముగా గ్రహించి యున్నాను.
ద్వితీయోపదేశకాండము 10:17, 2 దినవృత్తాంతములు 19:7

34. Then Peter opened his mouth and sayde: Of a trueth I perseave that God is not parciall

35. ప్రతి జనములోను ఆయనకు భయపడి నీతిగా నడుచుకొనువానిని ఆయన అంగీకరించును.
కీర్తనల గ్రంథము 65:2

35. but in all people he that feareth him and worketh rightewesnes is accepted with him.

36. యేసుక్రీస్తు అందరికి ప్రభువు. ఆయనద్వారా దేవుడు సమాధానకరమైన సువార్తను ప్రకటించి ఇశ్రాయేలీయులకు పంపిన వర్తమానము మీరెరుగు దురు.
కీర్తనల గ్రంథము 107:20, కీర్తనల గ్రంథము 145:18, కీర్తనల గ్రంథము 147:18, యెషయా 52:7, నహూము 1:15

36. Ye knowe the preachynge that God sent vnto the chyldren of Israel preachinge peace by Iesus Christe (which is Lorde over all thinges):

37. యోహాను బాప్తిస్మము ప్రకటించిన తరువాత గలిలయమొదలు కొని యూదయ యందంతట ప్రసిద్ధమైన సంగతి మీకు తెలియును

37. Which preachinge was published thorow oute all Iewrye and begane in Galile after the baptyme which Iohn preached

38. అదేదనగా దేవుడు నజరేయుడైన యేసును పరిశుద్ధాత్మతోను శక్తితోను అభిషేకించెనను నదియే. దేవుడాయనకు తోడైయుండెను గనుక ఆయన మేలు చేయుచు, అపవాదిచేత పీడింపబడిన వారినందరిని స్వస్థపరచుచు సంచరించుచుండెను.
యెషయా 61:1

38. how God had annoynted Iesus of Nazareth with the holy goost and with power which Iesus went aboute doinge good and healynge all yt were oppressed of the develles for God was with him.

39. ఆయన యూదుల దేశమందును యెరూషలేమునందును చేసినవాటికన్నిటికిని మేము సాక్షులము. ఆయనను వారు మ్రానున వ్రేలాడదీసి చంపిరి.
ద్వితీయోపదేశకాండము 21:22-23

39. And we are witnesses of all thinges which he dyd in the londe of the Iewes and at Ierusalem whom they slew and honge on tree.

40. దేవుడాయనను మూడవ దినమున లేపి

40. Him God reysed vp ye thyrde daye and shewed him openly

41. ప్రజలకందరికి కాక దేవునిచేత ముందుగా ఏర్పరచబడిన సాక్షులకే, అనగా ఆయన మృతులలోనుండి లేచిన తరువాత ఆయనతో కూడ అన్నపానములు పుచ్చుకొనిన మాకే, ఆయన ప్రత్యక్షముగా కనబడునట్లు అనుగ్రహించెను.

41. not to all the people but vnto vs witnesses chosyn before of God which ate and dronke with him after he arose from deeth.

42. ఇదియుగాక దేవుడు సజీవులకును మృతులకును న్యాయాధి పతినిగా నియమించిన వాడు ఈయనే అని ప్రజలకు ప్రకటించి దృఢసాక్ష్యమియ్యవలెనని మాకు ఆజ్ఞాపించెను.
కీర్తనల గ్రంథము 72:2-4

42. And he comaunded vs to preache vnto the people and testifie that it is he that is ordened of God a iudge of quycke and deed.

43. ఆయనయందు విశ్వాసముంచువాడెవడో వాడు ఆయన నామము మూలముగా పాపక్షమాపణ పొందునని ప్రవక్త లందరు ఆయననుగూర్చి సాక్ష్య మిచ్చుచున్నారనెను.
యెషయా 33:24, యెషయా 53:5-6, యిర్మియా 31:34, దానియేలు 9:24

43. To him geve all the Prophetes witnes that thorowe his name shall receave remission of synnes all that beleve in him.

44. పేతురు ఈ మాటలు ఇంక చెప్పుచుండగా అతని బోధ విన్నవారందరిమీదికి పరిశుద్ధాత్మ దిగెను.

44. Whyle Peter yet spake these wordes the holy gost fell on all them which hearde the preachinge.

45. సున్నతి పొందినవారిలో పేతురుతోకూడ వచ్చిన విశ్వాసులందరు, పరిశుద్ధాత్మ వరము అన్యజనులమీద సయితము కుమ్మరింప బడుట చూచి విభ్రాంతినొందిరి.

45. And they of ye circucision which beleved were astonyed as many as came wt Peter because that on the Gentyls also was sheed oute ye gyfte of the holy gost.

46. ఏలయనగా వారు భాషలతో మాటలాడుచు దేవుని ఘనపరచుచుండగా వినిరి.

46. For they hearde them speake with tonges and magnify God. Then answered Peter:

47. అందుకు పేతురు మనవలె పరిశుద్ధాత్మను పొందిన వీరు బాప్తిస్మము పొందకుండ ఎవడైనను నీళ్ళకు ఆటంకము చేయగలడా అని చెప్పి

47. can eny man forbyd water that these shuld not be baptised which have receaved the holy goost as well as we?

48. యేసు క్రీస్తు నామమందు వారు బాప్తిస్మము పొందవలెనని ఆజ్ఞాపించెను. తరువాత కొన్ని దినములు తమయొద్ద ఉండుమని వారతని వేడుకొనిరి.

48. And he comaunded them to be baptysed in the name of the Lorde. Then prayde they him to tary a feawe dayes.