1. ఇవియును సొలొమోను సామెతలే యూదారాజైన హిజ్కియా సేవకులు వీటిని ఎత్తి వ్రాసిరి.

1. These are more proverbs of Solomon, copied by the men of Hezekiah king of Judah:

2. సంగతి మరుగుచేయుట దేవునికి ఘనత సంగతి శోధించుట రాజులకు ఘనత.

2. It is the glory of God to conceal a matter; to search out a matter is the glory of kings.

3. ఆకాశముల యెత్తును భూమి లోతును రాజుల అభిప్రాయమును అగోచరములు.

3. As the heavens are high and the earth is deep, so the hearts of kings are unsearchable.

4. వెండిలోని మష్టు తీసివేసినయెడల పుటము వేయువాడు పాత్రయొకటి సిద్ధపరచును.

4. Remove the dross from the silver, and out comes material for the silversmith;

5. రాజు ఎదుటనుండి దుష్టులను తొలగించినయెడల అతని సింహాసనము నీతివలన స్థిరపరచబడును.

5. remove the wicked from the king's presence, and his throne will be established through righteousness.

6. రాజు ఎదుట డంబము చూపకుము గొప్పవారున్న చోట నిలువకుము.

6. Do not exalt yourself in the king's presence, and do not claim a place among great men;

7. నీ కన్నులు చూచిన ప్రధానియెదుట ఒకడు నిన్ను తగ్గించుటకంటె ఇక్కడికి ఎక్కి రమ్మని అతడు నీతో చెప్పుట నీకు మేలు గదా.
లూకా 14:10

7. it is better for him to say to you, "Come up here," than for him to humiliate you before a nobleman. What you have seen with your eyes

8. ఆలోచన లేక వ్యాజ్యెమాడుటకు పోకుము నీ పొరుగువాడు నిన్ను అవమానపరచిదాని అంత మున ఇక నీవేమి చేయుదువని నీతో అనునేమో.

8. do not bring hastily to court, for what will you do in the end if your neighbour puts you to shame?

9. నీ పొరుగువానితో నీవు వ్యాజ్యెమాడవచ్చును గాని పరునిగుట్టు బయటపెట్టకుము.

9. If you argue your case with a neighbour, do not betray another man's confidence,

10. బయటపెట్టినయెడల వినువాడు నిన్ను అవమానపరచు నేమో అందువలన నీకు కలిగిన అపకీర్తి యెన్నటికిని పోకుండును.

10. or he who hears it may shame you and you will never lose your bad reputation.

11. సమయోచితముగా పలుకబడిన మాట చిత్రమైన వెండి పళ్లెములలో నుంచబడిన బంగారు పండ్లవంటిది.

11. A word aptly spoken is like apples of gold in settings of silver.

12. బంగారు కర్ణభూషణమెట్టిదో అపరంజి ఆభరణ మెట్టిదో వినువాని చెవికి జ్ఞానముగల ఉపదేశకుడు అట్టివాడు.

12. Like an ear-ring of gold or an ornament of fine gold is a wise man's rebuke to a listening ear.

13. నమ్మకమైన దూత తనను పంపువారికి కోతకాలపు మంచు చల్లదనమువంటివాడు వాడు తన యజమానుల హృదయమును తెప్పరిల్ల జేయును.

13. Like the coolness of snow at harvest time is a trustworthy messenger to those who send him; he refreshes the spirit of his masters.

14. కపటమనస్సుతో దానమిచ్చి డంబము చేయువాడు వర్షములేని మబ్బును గాలిని పోలియున్నాడు.

14. Like clouds and wind without rain is a man who boasts of gifts he does not give.

15. దీర్ఘశాంతముచేత న్యాయాధిపతిని ఒప్పించ వచ్చును సాత్వికమైన నాలుక యెముకలను నలుగగొట్టును.

15. Through patience a ruler can be persuaded, and a gentle tongue can break a bone.

16. తేనె కనుగొంటివా? తగినంతమట్టుకే త్రాగుము అధికముగా త్రాగినయెడల కక్కి వేయుదువేమో

16. If you find honey, eat just enough--too much of it, and you will vomit.

17. మాటిమాటికి నీ పొరుగువాని యింటికి వెళ్లకుము అతడు నీవలన విసికి నిన్ను ద్వేషించునేమో.

17. Seldom set foot in your neighbour's house--too much of you, and he will hate you.

18. తన పొరుగువానిమీద కూటసాక్ష్యము పలుకువాడు సమ్మెటను ఖడ్గమును వాడిగల అంబును పోలినవాడు.

18. Like a club or a sword or a sharp arrow is the man who gives false testimony against his neighbour.

19. శ్రమకాలములో విశ్వాసఘాతకుని ఆశ్రయించుట విరిగిన పళ్లతోను కీలు వసిలిన కాలుతోను సమానము.

19. Like a bad tooth or a lame foot is reliance on the unfaithful in times of trouble.

20. దుఃఖచిత్తునికి పాటలు వినుపించువాడు చలిదినమున పైబట్ట తీసివేయువానితోను సురేకారముమీద చిరకపోయువానితోను సమానుడు.

20. Like one who takes away a garment on a cold day, or like vinegar poured on soda, is one who sings songs to a heavy heart.

21. నీ పగవాడు ఆకలిగొనినయెడల వానికి భోజనము పెట్టుము దప్పిగొనినయెడల వానికి దాహమిమ్ము
మత్తయి 5:44, రోమీయులకు 12:20

21. If your enemy is hungry, give him food to eat; if he is thirsty, give him water to drink.

22. అట్లు చేయుటచేత వాని తలమీద నిప్పులు కుప్పగా పోయుదువు యెహోవా అందుకు నీకు ప్రతిఫలమిచ్చును.
మత్తయి 5:44, రోమీయులకు 12:20

22. In doing this, you will heap burning coals on his head, and the LORD will reward you.

23. ఉత్తరపు గాలి వాన పుట్టించును కొండెగాని నాలుక కోపదృష్టి కలిగించును.

23. As a north wind brings rain, so a sly tongue brings angry looks.

24. గయ్యాళితో పెద్ద యింట నుండుటకంటె మిద్దెమీద నొక మూలను నివసించుట మేలు

24. Better to live on a corner of the roof than share a house with a quarrelsome wife.

25. దప్పిగొనినవానికి చల్లని నీరు ఎట్లుండునో దూరదేశమునుండి వచ్చిన శుభసమాచారము అట్లుండును.

25. Like cold water to a weary soul is good news from a distant land.

26. కలకలు చేయబడిన ఊటయు చెడిపోయిన బుగ్గయు నీతిమంతుడు దుష్టునికి లోబడుటయు సమానములు.

26. Like a muddied spring or a polluted well is a righteous man who gives way to the wicked.

27. తేనె నధికముగా త్రాగుట మంచిది కాదు. దుర్లభమైన సంగతి పరిశీలన చేయుట ఘనతకు కారణము.

27. It is not good to eat too much honey, nor is it honourable to seek one's own honour.

28. ప్రాకారము లేక పాడైన పురము ఎంతో తన మనస్సును అణచుకొనలేనివాడును అంతే.

28. Like a city whose walls are broken down is a man who lacks self-control.